海棠翻译及注释

翻译
袅袅的东风吹动了淡淡的云彩，露出了月亮，月光也是淡淡的。花朵的香气融在朦胧的雾里，而月亮已经移过了院中的回廊。
由于只是害怕在这深夜时分，花儿就会睡去，因此燃着高高的蜡烛，不肯错过欣赏这海棠盛开的时机。

注释
⑴东风：春风。袅袅：微风轻轻吹拂的样子。一作“渺渺”。泛：摇动。崇光：高贵华美的光泽，指正在增长的春光。
⑵空蒙：一作“霏霏”。
⑶夜深花睡去：暗引唐玄宗赞杨贵妃“海棠睡未足耳”的典故。史载，昔明皇召贵妃同宴，而妃宿酒未醒，帝曰：“海棠睡未足也。”
⑷故：于是。红妆：用美女比海棠。故烧高烛照红妆：一作“高烧银烛照红妆”。

海棠赏析

　　此诗开头两句，并不拘限于正面描写。首句“东风袅袅”形容春风的吹拂之态，化用了《楚辞·九歌·湘夫人》中的“袅袅兮秋风”之句。着一“泛”字，活写出春意的暖融，这为海棠的盛开造势。次句侧写海棠，“香雾空蒙”写海棠阵阵幽香在氤氲的雾气中弥漫开来，沁人心脾。“月转廊”，月亮已转过回廊那边去了，照不到这海棠花；暗示夜已深，人无寐，从中还可读出一层隐喻：处江湖之僻远，不遇君王恩宠。这两句把读者带入一个空濛迷幻的境界，十分艳丽，然而略显幽寂。

　　后两句，作者由花及人，生发奇想，深切巧妙地表达了爱花惜花之情。“只恐夜深花睡去”，这一句写得痴绝，是全诗的关键句。此句转折一笔，写赏花者的心态。当月华再也照不到海棠的芳容时，诗人顿生满心怜意：海棠如此芳华灿烂，不忍心让她独自栖身于昏昧幽暗之中。一个“恐”写出了作者不堪孤独寂寞的煎熬而生出的担忧、惊怯之情，也暗藏了作者欲与花共度良宵的执著。一个“只”字极化了爱花人的痴情，此刻他满心里只有这花儿璀璨的笑靥，其余的种种不快都可暂且一笔勾销了：这是一种“忘我”、“无我”的超然境界。

　　末句更进一层，将爱花的感情提升到一个极点。“故”照应上文的“只恐”二字，含有特意而为的意思，表现了诗人对海棠的情有独钟。宋释惠洪《冷斋夜话》记载：唐明皇登香亭，召太真妃，于时卯醉未醒，命高力士使待儿扶掖而至。妃子醉颜残妆，鬓乱钗横，不能再拜。明皇笑日：“岂妃子醉，直海棠睡未足耳！”此句运用唐玄宗以杨贵妃醉貌为“海棠睡未足”的典故，转而以花喻人，点化入咏，浑然无迹。

　　“烧高烛”遥承上文的“月转廊”，这是一处精彩的对比，月光似乎也太嫉妒于这怒放的海棠的明艳了，那般刻薄寡恩，竟然不肯给她一方展现姿色的舞台。于是作者用高烧的红烛，为她驱除这长夜的黑暗。此处隐约可见诗人的侠义与厚道。“照红妆”呼应前句的“花睡去”三字，极写海棠的娇艳妩媚。“烧”“照”两字表面上都写作者对花的喜爱与呵护，其实也不禁流露出些许贬居生活的郁郁寡欢。他想在“玩物”（赏花）中获得对痛苦的超脱，哪怕这只是片刻的超脱也好。虽然花儿盛开了，就向衰败迈进了一步，尽管高蹈的精神之花毕竟远离了现实的土壤，但他想过这种我行我素、自得其乐的生活的积极心态，没有谁可以阻挠。

　　全诗语言浅近而情意深永。写此诗时，诗人虽已过不惑之年，但此诗却没有给人以颓唐、萎靡之气，从“东风”“崇光”“香雾”“高烛”“红妆”这些明丽的意象中分明可以感触到诗人的达观、潇洒的胸襟。

海棠创作背景

　　这首绝句作于宋神宗元丰七年（1084年），时作者被贬黄州（今湖北黄冈）任团练副使已经五个年头。

hǎi táng fān yì jí zhù shì

fān yì
niǎo niǎo de dōng fēng chuī dòng le dàn dàn de yún cǎi ，lù chū le yuè liàng ，yuè guāng yě shì dàn dàn de 。huā duǒ de xiāng qì róng zài méng lóng de wù lǐ ，ér yuè liàng yǐ jīng yí guò le yuàn zhōng de huí láng 。
yóu yú zhī shì hài pà zài zhè shēn yè shí fèn ，huā ér jiù huì shuì qù ，yīn cǐ rán zhe gāo gāo de là zhú ，bú kěn cuò guò xīn shǎng zhè hǎi táng shèng kāi de shí jī 。

zhù shì
⑴dōng fēng ：chūn fēng 。niǎo niǎo ：wēi fēng qīng qīng chuī fú de yàng zǐ 。yī zuò “miǎo miǎo ”。fàn ：yáo dòng 。chóng guāng ：gāo guì huá měi de guāng zé ，zhǐ zhèng zài zēng zhǎng de chūn guāng 。
⑵kōng méng ：yī zuò “fēi fēi ”。
⑶yè shēn huā shuì qù ：àn yǐn táng xuán zōng zàn yáng guì fēi “hǎi táng shuì wèi zú ěr ”de diǎn gù 。shǐ zǎi ，xī míng huáng zhào guì fēi tóng yàn ，ér fēi xiǔ jiǔ wèi xǐng ，dì yuē ：“hǎi táng shuì wèi zú yě 。”
⑷gù ：yú shì 。hóng zhuāng ：yòng měi nǚ bǐ hǎi táng 。gù shāo gāo zhú zhào hóng zhuāng ：yī zuò “gāo shāo yín zhú zhào hóng zhuāng ”。

hǎi táng shǎng xī

　　cǐ shī kāi tóu liǎng jù ，bìng bú jū xiàn yú zhèng miàn miáo xiě 。shǒu jù “dōng fēng niǎo niǎo ”xíng róng chūn fēng de chuī fú zhī tài ，huà yòng le 《chǔ cí ·jiǔ gē ·xiāng fū rén 》zhōng de “niǎo niǎo xī qiū fēng ”zhī jù 。zhe yī “fàn ”zì ，huó xiě chū chūn yì de nuǎn róng ，zhè wéi hǎi táng de shèng kāi zào shì 。cì jù cè xiě hǎi táng ，“xiāng wù kōng méng ”xiě hǎi táng zhèn zhèn yōu xiāng zài yīn yūn de wù qì zhōng mí màn kāi lái ，qìn rén xīn pí 。“yuè zhuǎn láng ”，yuè liàng yǐ zhuǎn guò huí láng nà biān qù le ，zhào bú dào zhè hǎi táng huā ；àn shì yè yǐ shēn ，rén wú mèi ，cóng zhōng hái kě dú chū yī céng yǐn yù ：chù jiāng hú zhī pì yuǎn ，bú yù jun1 wáng ēn chǒng 。zhè liǎng jù bǎ dú zhě dài rù yī gè kōng méng mí huàn de jìng jiè ，shí fèn yàn lì ，rán ér luè xiǎn yōu jì 。

　　hòu liǎng jù ，zuò zhě yóu huā jí rén ，shēng fā qí xiǎng ，shēn qiē qiǎo miào dì biǎo dá le ài huā xī huā zhī qíng 。“zhī kǒng yè shēn huā shuì qù ”，zhè yī jù xiě dé chī jué ，shì quán shī de guān jiàn jù 。cǐ jù zhuǎn shé yī bǐ ，xiě shǎng huā zhě de xīn tài 。dāng yuè huá zài yě zhào bú dào hǎi táng de fāng róng shí ，shī rén dùn shēng mǎn xīn lián yì ：hǎi táng rú cǐ fāng huá càn làn ，bú rěn xīn ràng tā dú zì qī shēn yú hūn mèi yōu àn zhī zhōng 。yī gè “kǒng ”xiě chū le zuò zhě bú kān gū dú jì mò de jiān áo ér shēng chū de dān yōu 、jīng qiè zhī qíng ，yě àn cáng le zuò zhě yù yǔ huā gòng dù liáng xiāo de zhí zhe 。yī gè “zhī ”zì jí huà le ài huā rén de chī qíng ，cǐ kè tā mǎn xīn lǐ zhī yǒu zhè huā ér cuǐ càn de xiào yè ，qí yú de zhǒng zhǒng bú kuài dōu kě zàn qiě yī bǐ gōu xiāo le ：zhè shì yī zhǒng “wàng wǒ ”、“wú wǒ ”de chāo rán jìng jiè 。

　　mò jù gèng jìn yī céng ，jiāng ài huā de gǎn qíng tí shēng dào yī gè jí diǎn 。“gù ”zhào yīng shàng wén de “zhī kǒng ”èr zì ，hán yǒu tè yì ér wéi de yì sī ，biǎo xiàn le shī rén duì hǎi táng de qíng yǒu dú zhōng 。sòng shì huì hóng 《lěng zhāi yè huà 》jì zǎi ：táng míng huáng dēng xiāng tíng ，zhào tài zhēn fēi ，yú shí mǎo zuì wèi xǐng ，mìng gāo lì shì shǐ dài ér fú yè ér zhì 。fēi zǐ zuì yán cán zhuāng ，bìn luàn chāi héng ，bú néng zài bài 。míng huáng xiào rì ：“qǐ fēi zǐ zuì ，zhí hǎi táng shuì wèi zú ěr ！”cǐ jù yùn yòng táng xuán zōng yǐ yáng guì fēi zuì mào wéi “hǎi táng shuì wèi zú ”de diǎn gù ，zhuǎn ér yǐ huā yù rén ，diǎn huà rù yǒng ，hún rán wú jì 。

　　“shāo gāo zhú ”yáo chéng shàng wén de “yuè zhuǎn láng ”，zhè shì yī chù jīng cǎi de duì bǐ ，yuè guāng sì hū yě tài jí dù yú zhè nù fàng de hǎi táng de míng yàn le ，nà bān kè báo guǎ ēn ，jìng rán bú kěn gěi tā yī fāng zhǎn xiàn zī sè de wǔ tái 。yú shì zuò zhě yòng gāo shāo de hóng zhú ，wéi tā qū chú zhè zhǎng yè de hēi àn 。cǐ chù yǐn yuē kě jiàn shī rén de xiá yì yǔ hòu dào 。“zhào hóng zhuāng ”hū yīng qián jù de “huā shuì qù ”sān zì ，jí xiě hǎi táng de jiāo yàn wǔ mèi 。“shāo ”“zhào ”liǎng zì biǎo miàn shàng dōu xiě zuò zhě duì huā de xǐ ài yǔ hē hù ，qí shí yě bú jìn liú lù chū xiē xǔ biǎn jū shēng huó de yù yù guǎ huān 。tā xiǎng zài “wán wù ”（shǎng huā ）zhōng huò dé duì tòng kǔ de chāo tuō ，nǎ pà zhè zhī shì piàn kè de chāo tuō yě hǎo 。suī rán huā ér shèng kāi le ，jiù xiàng shuāi bài mài jìn le yī bù ，jìn guǎn gāo dǎo de jīng shén zhī huā bì jìng yuǎn lí le xiàn shí de tǔ rǎng ，dàn tā xiǎng guò zhè zhǒng wǒ háng wǒ sù 、zì dé qí lè de shēng huó de jī jí xīn tài ，méi yǒu shuí kě yǐ zǔ náo 。

　　quán shī yǔ yán qiǎn jìn ér qíng yì shēn yǒng 。xiě cǐ shī shí ，shī rén suī yǐ guò bú huò zhī nián ，dàn cǐ shī què méi yǒu gěi rén yǐ tuí táng 、wěi mí zhī qì ，cóng “dōng fēng ”“chóng guāng ”“xiāng wù ”“gāo zhú ”“hóng zhuāng ”zhè xiē míng lì de yì xiàng zhōng fèn míng kě yǐ gǎn chù dào shī rén de dá guān 、xiāo sǎ de xiōng jīn 。

hǎi táng chuàng zuò bèi jǐng

　　zhè shǒu jué jù zuò yú sòng shén zōng yuán fēng qī nián （1084nián ），shí zuò zhě bèi biǎn huáng zhōu （jīn hú běi huáng gāng ）rèn tuán liàn fù shǐ yǐ jīng wǔ gè nián tóu 。