朝代:宋代
作者:宋祁
原文:
宋祁(998~1061)北宋文学家。字子京,安州安陆(今湖北安陆)人,后徙居开封雍丘(今河南杞县)。天圣二年进士,官翰林学士、史馆修撰。与欧阳修等合修《新唐书》,书成,进工部尚书,拜翰林学士承旨。卒谥景文,与兄宋庠并有文名,时称“二宋”。诗词语言工丽,因《玉楼春》词中有“红杏枝头春意闹”句,世称“红杏尚书”。
翻译
信步东城感到春光越来越好,皱纱般的水波上船儿慢摇。条条绿柳在霞光晨雾中轻摆曼舞,粉红的杏花开满枝头春意妖娆。
总是抱怨人生短暂欢娱太少,怎肯为吝惜千金而轻视欢笑?让我为你举起酒杯奉劝斜阳,请留下来把晚花照耀。
注释
⑴木兰花:原唐教坊曲名,后用为词牌名,调同“玉楼春”。
⑵縠(hú)皱波纹:形容波纹细如皱纱。縠皱:即皱纱,有皱褶的纱。棹(zhào):船桨,此指船。
⑶春意:春天的气象。闹:浓盛。
⑷浮生:指飘浮无定的短暂人生。语本《庄子·刻意》:“其生若浮,其死若休。”
⑸肯爱:岂肯吝惜,即不吝惜。一笑:特指美人之笑。
⑹持酒:端起酒杯。《新唐书·庶人祐传》:“王毋忧,右手持酒啖,左手刀拂之。”
⑺晚照:夕阳的余晖。南朝宋武帝《七夕》诗之一:“白日倾晚照,弦月升初光。”
此词上片从游湖写起,讴歌春色,描绘出一幅生机勃勃、色彩鲜明的早春图;下片则一反上片的明艳色彩、健朗意境,言人生如梦,虚无缥缈,匆匆即逝,因而应及时行乐,反映出“浮生若梦,为欢几何”的寻欢作乐思想。作者宋祁因词中“红杏枝头春意闹”一句而名扬词坛,被世人称作红杏尚书。
起首一句泛写春光明媚。第二句以拟人化手法,将水波写得生动、亲切而又富于灵性。“绿杨”句写远处杨柳如烟,一片嫩绿,虽是清晨,寒气却很轻微。“红杏”句专写杏花,以杏花的盛开衬托春意之浓。词人以拟人手法,着一“闹”字,将烂漫的大好春光描绘得活灵活现,呼之欲出。
过片两句,意谓浮生若梦,苦多乐少,不能吝惜金钱而轻易放弃这欢乐的瞬间。此处化用“一笑倾人城”的典故,抒写词人携妓游春时的心绪。结拍两句,写词人为使这次春游得以尽兴,要为同时冶游的朋友举杯挽留夕阳,请它在花丛间多陪伴些时候。这里,词人对于美好春光的留恋之情,溢于言表,跃然纸上。
这首词章法井然,开阖自如,言情虽缠绵而不轻薄,措词虽华美而不浮艳,将执著人生、惜时自贵、流连春光的情怀抒写得淋漓尽致,具有不朽的艺术价值。
本词歌咏春天,洋溢着珍惜青春和热爱生活的情感。上阙写初春的风景。起句“东城渐觉风光好”,以叙述的语气缓缓写来,表面上似不经意,但“好”字已压抑不住对春天的赞美之情。
以下三句就是“风光好”的具体发挥与形象写照。首先是“縠皱波纹迎客棹”,把人们的注意力引向盈盈春水,那一条条漾动着水的波纹,仿佛是在向客人招手表示欢迎。然后又要人们随着他去观赏“绿杨”,“绿杨”句点出“客棹”来临的时光与特色。“晓寒轻”写的是春意,也是作者心头的情意。“波纹”、“绿杨”都象征着春天。但是,更能象征春天的却是春花,在此前提下,上片最后一句终于咏出了“红杏枝头春意闹”这一绝唱。如果说这一句是画面上的点睛之笔,还不如说是词人心中绽开的感情花朵。“闹”字不仅形容出红杏的众多和纷繁,而且,它把生机勃勃的大好春光全都点染出来了。“闹”字不仅有色,而且似乎有声,王国维在《人间词话》中说:“着一‘闹’字而境界全出。”
下阙再从词人主观情感上对春光美好做进一步的烘托。“浮生长恨欢娱少,肯爱千金轻一笑”二句,是从功名利禄这两个方面来衬托春天的可爱与可贵。词人身居要职,官务缠身,很少有时间或机会从春天里寻取人生的乐趣,故引以为“浮生”之“长恨”。于是,就有了宁弃“千金”而不愿放过从春光中获取短暂“一笑”的感慨。既然春天如此可贵可爱,词人禁不住“为君持酒劝斜阳”,明确提出“且向花间留晚照”的强烈主观要求。这要求是“无理”的,因此也是不可能的,却能够充分地表现出词人对春天的珍视,对光阴的爱惜。
yù lóu chūn chūn jǐng
玉楼春·春景
dōng chéng jiàn jué fēng guāng hǎo.
东城渐觉风光好。
hú zhòu bō wén yíng kè zhào.
縠皱波纹迎客棹。
lǜ yáng yān wài xiǎo hán qīng, hóng xìng zhī tóu chūn yì nào.
绿杨烟外晓寒轻,红杏枝头春意闹。
fú shēng cháng hèn huān yú shǎo.
浮生长恨欢娱少。
kěn ài qiān jīn qīng yī xiào.
肯爱千金轻一笑。
wèi jūn chí jiǔ quàn xié yáng, qiě xiàng huā jiān liú wǎn zhào.
为君持酒劝斜阳,且向花间留晚照。
sòng qí (998~1061)běi sòng wén xué jiā 。zì zǐ jīng ,ān zhōu ān lù (jīn hú běi ān lù )rén ,hòu xǐ jū kāi fēng yōng qiū (jīn hé nán qǐ xiàn )。tiān shèng èr nián jìn shì ,guān hàn lín xué shì 、shǐ guǎn xiū zhuàn 。yǔ ōu yáng xiū děng hé xiū 《xīn táng shū 》,shū chéng ,jìn gōng bù shàng shū ,bài hàn lín xué shì chéng zhǐ 。zú shì jǐng wén ,yǔ xiōng sòng xiáng bìng yǒu wén míng ,shí chēng “èr sòng ”。shī cí yǔ yán gōng lì ,yīn 《yù lóu chūn 》cí zhōng yǒu “hóng xìng zhī tóu chūn yì nào ”jù ,shì chēng “hóng xìng shàng shū ”。
fān yì
xìn bù dōng chéng gǎn dào chūn guāng yuè lái yuè hǎo ,zhòu shā bān de shuǐ bō shàng chuán ér màn yáo 。tiáo tiáo lǜ liǔ zài xiá guāng chén wù zhōng qīng bǎi màn wǔ ,fěn hóng de xìng huā kāi mǎn zhī tóu chūn yì yāo ráo 。
zǒng shì bào yuàn rén shēng duǎn zàn huān yú tài shǎo ,zěn kěn wéi lìn xī qiān jīn ér qīng shì huān xiào ?ràng wǒ wéi nǐ jǔ qǐ jiǔ bēi fèng quàn xié yáng ,qǐng liú xià lái bǎ wǎn huā zhào yào 。
zhù shì
⑴mù lán huā :yuán táng jiāo fāng qǔ míng ,hòu yòng wéi cí pái míng ,diào tóng “yù lóu chūn ”。
⑵hú (hú)zhòu bō wén :xíng róng bō wén xì rú zhòu shā 。hú zhòu :jí zhòu shā ,yǒu zhòu zhě de shā 。zhào (zhào):chuán jiǎng ,cǐ zhǐ chuán 。
⑶chūn yì :chūn tiān de qì xiàng 。nào :nóng shèng 。
⑷fú shēng :zhǐ piāo fú wú dìng de duǎn zàn rén shēng 。yǔ běn 《zhuāng zǐ ·kè yì 》:“qí shēng ruò fú ,qí sǐ ruò xiū 。”
⑸kěn ài :qǐ kěn lìn xī ,jí bú lìn xī 。yī xiào :tè zhǐ měi rén zhī xiào 。
⑹chí jiǔ :duān qǐ jiǔ bēi 。《xīn táng shū ·shù rén yòu chuán 》:“wáng wú yōu ,yòu shǒu chí jiǔ dàn ,zuǒ shǒu dāo fú zhī 。”
⑺wǎn zhào :xī yáng de yú huī 。nán cháo sòng wǔ dì 《qī xī 》shī zhī yī :“bái rì qīng wǎn zhào ,xián yuè shēng chū guāng 。”
cǐ cí shàng piàn cóng yóu hú xiě qǐ ,ōu gē chūn sè ,miáo huì chū yī fú shēng jī bó bó 、sè cǎi xiān míng de zǎo chūn tú ;xià piàn zé yī fǎn shàng piàn de míng yàn sè cǎi 、jiàn lǎng yì jìng ,yán rén shēng rú mèng ,xū wú piāo miǎo ,cōng cōng jí shì ,yīn ér yīng jí shí háng lè ,fǎn yìng chū “fú shēng ruò mèng ,wéi huān jǐ hé ”de xún huān zuò lè sī xiǎng 。zuò zhě sòng qí yīn cí zhōng “hóng xìng zhī tóu chūn yì nào ”yī jù ér míng yáng cí tán ,bèi shì rén chēng zuò hóng xìng shàng shū 。
qǐ shǒu yī jù fàn xiě chūn guāng míng mèi 。dì èr jù yǐ nǐ rén huà shǒu fǎ ,jiāng shuǐ bō xiě dé shēng dòng 、qīn qiē ér yòu fù yú líng xìng 。“lǜ yáng ”jù xiě yuǎn chù yáng liǔ rú yān ,yī piàn nèn lǜ ,suī shì qīng chén ,hán qì què hěn qīng wēi 。“hóng xìng ”jù zhuān xiě xìng huā ,yǐ xìng huā de shèng kāi chèn tuō chūn yì zhī nóng 。cí rén yǐ nǐ rén shǒu fǎ ,zhe yī “nào ”zì ,jiāng làn màn de dà hǎo chūn guāng miáo huì dé huó líng huó xiàn ,hū zhī yù chū 。
guò piàn liǎng jù ,yì wèi fú shēng ruò mèng ,kǔ duō lè shǎo ,bú néng lìn xī jīn qián ér qīng yì fàng qì zhè huān lè de shùn jiān 。cǐ chù huà yòng “yī xiào qīng rén chéng ”de diǎn gù ,shū xiě cí rén xié jì yóu chūn shí de xīn xù 。jié pāi liǎng jù ,xiě cí rén wéi shǐ zhè cì chūn yóu dé yǐ jìn xìng ,yào wéi tóng shí yě yóu de péng yǒu jǔ bēi wǎn liú xī yáng ,qǐng tā zài huā cóng jiān duō péi bàn xiē shí hòu 。zhè lǐ ,cí rén duì yú měi hǎo chūn guāng de liú liàn zhī qíng ,yì yú yán biǎo ,yuè rán zhǐ shàng 。
zhè shǒu cí zhāng fǎ jǐng rán ,kāi hé zì rú ,yán qíng suī chán mián ér bú qīng báo ,cuò cí suī huá měi ér bú fú yàn ,jiāng zhí zhe rén shēng 、xī shí zì guì 、liú lián chūn guāng de qíng huái shū xiě dé lín lí jìn zhì ,jù yǒu bú xiǔ de yì shù jià zhí 。
běn cí gē yǒng chūn tiān ,yáng yì zhe zhēn xī qīng chūn hé rè ài shēng huó de qíng gǎn 。shàng què xiě chū chūn de fēng jǐng 。qǐ jù “dōng chéng jiàn jiào fēng guāng hǎo ”,yǐ xù shù de yǔ qì huǎn huǎn xiě lái ,biǎo miàn shàng sì bú jīng yì ,dàn “hǎo ”zì yǐ yā yì bú zhù duì chūn tiān de zàn měi zhī qíng 。
yǐ xià sān jù jiù shì “fēng guāng hǎo ”de jù tǐ fā huī yǔ xíng xiàng xiě zhào 。shǒu xiān shì “hú zhòu bō wén yíng kè zhào ”,bǎ rén men de zhù yì lì yǐn xiàng yíng yíng chūn shuǐ ,nà yī tiáo tiáo yàng dòng zhe shuǐ de bō wén ,fǎng fó shì zài xiàng kè rén zhāo shǒu biǎo shì huān yíng 。rán hòu yòu yào rén men suí zhe tā qù guān shǎng “lǜ yáng ”,“lǜ yáng ”jù diǎn chū “kè zhào ”lái lín de shí guāng yǔ tè sè 。“xiǎo hán qīng ”xiě de shì chūn yì ,yě shì zuò zhě xīn tóu de qíng yì 。“bō wén ”、“lǜ yáng ”dōu xiàng zhēng zhe chūn tiān 。dàn shì ,gèng néng xiàng zhēng chūn tiān de què shì chūn huā ,zài cǐ qián tí xià ,shàng piàn zuì hòu yī jù zhōng yú yǒng chū le “hóng xìng zhī tóu chūn yì nào ”zhè yī jué chàng 。rú guǒ shuō zhè yī jù shì huà miàn shàng de diǎn jīng zhī bǐ ,hái bú rú shuō shì cí rén xīn zhōng zhàn kāi de gǎn qíng huā duǒ 。“nào ”zì bú jǐn xíng róng chū hóng xìng de zhòng duō hé fēn fán ,ér qiě ,tā bǎ shēng jī bó bó de dà hǎo chūn guāng quán dōu diǎn rǎn chū lái le 。“nào ”zì bú jǐn yǒu sè ,ér qiě sì hū yǒu shēng ,wáng guó wéi zài 《rén jiān cí huà 》zhōng shuō :“zhe yī ‘nào ’zì ér jìng jiè quán chū 。”
xià què zài cóng cí rén zhǔ guān qíng gǎn shàng duì chūn guāng měi hǎo zuò jìn yī bù de hōng tuō 。“fú shēng zhǎng hèn huān yú shǎo ,kěn ài qiān jīn qīng yī xiào ”èr jù ,shì cóng gōng míng lì lù zhè liǎng gè fāng miàn lái chèn tuō chūn tiān de kě ài yǔ kě guì 。cí rén shēn jū yào zhí ,guān wù chán shēn ,hěn shǎo yǒu shí jiān huò jī huì cóng chūn tiān lǐ xún qǔ rén shēng de lè qù ,gù yǐn yǐ wéi “fú shēng ”zhī “zhǎng hèn ”。yú shì ,jiù yǒu le níng qì “qiān jīn ”ér bú yuàn fàng guò cóng chūn guāng zhōng huò qǔ duǎn zàn “yī xiào ”de gǎn kǎi 。jì rán chūn tiān rú cǐ kě guì kě ài ,cí rén jìn bú zhù “wéi jun1 chí jiǔ quàn xié yáng ”,míng què tí chū “qiě xiàng huā jiān liú wǎn zhào ”de qiáng liè zhǔ guān yào qiú 。zhè yào qiú shì “wú lǐ ”de ,yīn cǐ yě shì bú kě néng de ,què néng gòu chōng fèn dì biǎo xiàn chū cí rén duì chūn tiān de zhēn shì ,duì guāng yīn de ài xī 。
yù lóu chūn chūn jǐng
yù lóu chūn ·chūn jǐng
dōng chéng jiàn jué fēng guāng hǎo.
dōng chéng jiàn jiào fēng guāng hǎo 。
hú zhòu bō wén yíng kè zhào.
hú zhòu bō wén yíng kè zhào 。
lǜ yáng yān wài xiǎo hán qīng, hóng xìng zhī tóu chūn yì nào.
lǜ yáng yān wài xiǎo hán qīng ,hóng xìng zhī tóu chūn yì nào 。
fú shēng cháng hèn huān yú shǎo.
fú shēng zhǎng hèn huān yú shǎo 。
kěn ài qiān jīn qīng yī xiào.
kěn ài qiān jīn qīng yī xiào 。
wèi jūn chí jiǔ quàn xié yáng, qiě xiàng huā jiān liú wǎn zhào.
wéi jun1 chí jiǔ quàn xié yáng ,qiě xiàng huā jiān liú wǎn zhào 。