朝代:宋代
作者:苏轼
原文:
苏轼(1037-1101),北宋文学家、书画家、美食家。字子瞻,号东坡居士。汉族,四川人,葬于颍昌(今河南省平顶山市郏县)。一生仕途坎坷,学识渊博,天资极高,诗文书画皆精。其文汪洋恣肆,明白畅达,与欧阳修并称欧苏,为“唐宋八大家”之一;诗清新豪健,善用夸张、比喻,艺术表现独具风格,与黄庭坚并称苏黄;词开豪放一派,对后世有巨大影响,与辛弃疾并称苏辛;书法擅长行书、楷书,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄庭坚、米芾、蔡襄并称宋四家;画学文同,论画主张神似,提倡“士人画”。著有《苏东坡全集》和《东坡乐府》等。
翻译
亭台上的花影一层又一层,几次叫童儿去打扫,可是花影怎么扫走呢?傍晚太阳下山时,花影刚刚隐退,可是月亮又升起来了,花影又重重叠叠出现了。
注释
1.重重迭迭:形容地上的花影一层又一层,很浓厚。
2.瑶台:华贵的亭台。
3.几度:几次。
4.童:男仆。这两句说,亭台上的花影太厚了,几次叫仆人扫都扫不掉。
5.收拾去:指日落时花影消失,好像被太阳收拾走了。
6.教:让。
7.送将来:指花影重新在月光下出现,好像是月亮送来的。将,语气助词,用于动词之后。这两句说,太阳落了,花影刚刚消失,明月升起,它又随着月光出现了。
这是一首咏物诗,诗人借吟咏花影,抒发了自己想要有所作为,却又无可奈何的心情。
这首诗自始至终着眼于一个“变”字,写影的变化中表现出光的变化,写光的变化中表现出影的变化。第一句中“上瑶台”,这是写影的动,隐含着光的动。为什么用“上”,不用“下”,因为红日逐渐西沉了。第二句“扫不开”写影的不动,间接地表现了光的不动。光不动影亦不动,所以凭你横扫竖扫总是“扫不开”的。三四两句,一“收”一“送”是写光的变化,由此引出一“去”一“来”影的变化。花影本是静态的,诗人抓住了光与影的相互关系,着力表现了花影动与静,去与来的变化,从而使诗作具有了起伏跌宕的动态美。
写光的变化,写花影的变化,归根到底是为了传达诗人内心的感情变化。“上瑶台”写花影移动,已含有鄙视花影之意;“扫不开”写花影难除,更明现憎恶花影之情;“收拾去”写花影消失,大有庆幸之感;“送将来”写花影再现,又发无奈之叹。诗人巧妙地将自己内心的感情变化寓于花影的倏忽变化之中,使诗作具有言近旨远,意在言外的含蓄美。
有人评论说:“上瑶台”比喻小人在高位当权;“扫不开”比喻正直之臣屡次上书揭露也无济于事;三四两句以太阳刚落,花影消失,明月东升,花影重映,比喻小人暂时销声匿迹,但最终仍然出现在政治舞台上。从诗人一生仕途坎坷,政治失意的情况来分析,产生鄙视群小,痛恨官场腐败的感情也许是可能的。但诗歌作为文艺作品,它显然不能是生活的实录,它比生活本身应该更概括,更集中,更有典型性,因此,一定要坐实哪一句即喻什么人或什么事,难免会有牵强附会之嫌了。
huā yǐng
花影
chóng chóng dié dié shàng yáo tái, jǐ dù hū tóng sǎo bù kāi.
重重叠叠上瑶台,几度呼童扫不开。
gāng bèi tài yáng shōu shí qù, què jiào míng yuè sòng jiāng lái.
刚被太阳收拾去,却教明月送将来。
què jiào yī zuò: yòu jiào
(却教 一作:又教)
sū shì (1037-1101),běi sòng wén xué jiā 、shū huà jiā 、měi shí jiā 。zì zǐ zhān ,hào dōng pō jū shì 。hàn zú ,sì chuān rén ,zàng yú yǐng chāng (jīn hé nán shěng píng dǐng shān shì jiá xiàn )。yī shēng shì tú kǎn kě ,xué shí yuān bó ,tiān zī jí gāo ,shī wén shū huà jiē jīng 。qí wén wāng yáng zì sì ,míng bái chàng dá ,yǔ ōu yáng xiū bìng chēng ōu sū ,wéi “táng sòng bā dà jiā ”zhī yī ;shī qīng xīn háo jiàn ,shàn yòng kuā zhāng 、bǐ yù ,yì shù biǎo xiàn dú jù fēng gé ,yǔ huáng tíng jiān bìng chēng sū huáng ;cí kāi háo fàng yī pài ,duì hòu shì yǒu jù dà yǐng xiǎng ,yǔ xīn qì jí bìng chēng sū xīn ;shū fǎ shàn zhǎng háng shū 、kǎi shū ,néng zì chuàng xīn yì ,yòng bǐ fēng yú diē dàng ,yǒu tiān zhēn làn màn zhī qù ,yǔ huáng tíng jiān 、mǐ fèi 、cài xiāng bìng chēng sòng sì jiā ;huà xué wén tóng ,lùn huà zhǔ zhāng shén sì ,tí chàng “shì rén huà ”。zhe yǒu 《sū dōng pō quán jí 》hé 《dōng pō lè fǔ 》děng 。
fān yì
tíng tái shàng de huā yǐng yī céng yòu yī céng ,jǐ cì jiào tóng ér qù dǎ sǎo ,kě shì huā yǐng zěn me sǎo zǒu ne ?bàng wǎn tài yáng xià shān shí ,huā yǐng gāng gāng yǐn tuì ,kě shì yuè liàng yòu shēng qǐ lái le ,huā yǐng yòu zhòng zhòng dié dié chū xiàn le 。
zhù shì
1.zhòng zhòng dié dié :xíng róng dì shàng de huā yǐng yī céng yòu yī céng ,hěn nóng hòu 。
2.yáo tái :huá guì de tíng tái 。
3.jǐ dù :jǐ cì 。
4.tóng :nán pú 。zhè liǎng jù shuō ,tíng tái shàng de huā yǐng tài hòu le ,jǐ cì jiào pú rén sǎo dōu sǎo bú diào 。
5.shōu shí qù :zhǐ rì luò shí huā yǐng xiāo shī ,hǎo xiàng bèi tài yáng shōu shí zǒu le 。
6.jiāo :ràng 。
7.sòng jiāng lái :zhǐ huā yǐng zhòng xīn zài yuè guāng xià chū xiàn ,hǎo xiàng shì yuè liàng sòng lái de 。jiāng ,yǔ qì zhù cí ,yòng yú dòng cí zhī hòu 。zhè liǎng jù shuō ,tài yáng luò le ,huā yǐng gāng gāng xiāo shī ,míng yuè shēng qǐ ,tā yòu suí zhe yuè guāng chū xiàn le 。
zhè shì yī shǒu yǒng wù shī ,shī rén jiè yín yǒng huā yǐng ,shū fā le zì jǐ xiǎng yào yǒu suǒ zuò wéi ,què yòu wú kě nài hé de xīn qíng 。
zhè shǒu shī zì shǐ zhì zhōng zhe yǎn yú yī gè “biàn ”zì ,xiě yǐng de biàn huà zhōng biǎo xiàn chū guāng de biàn huà ,xiě guāng de biàn huà zhōng biǎo xiàn chū yǐng de biàn huà 。dì yī jù zhōng “shàng yáo tái ”,zhè shì xiě yǐng de dòng ,yǐn hán zhe guāng de dòng 。wéi shí me yòng “shàng ”,bú yòng “xià ”,yīn wéi hóng rì zhú jiàn xī chén le 。dì èr jù “sǎo bú kāi ”xiě yǐng de bú dòng ,jiān jiē dì biǎo xiàn le guāng de bú dòng 。guāng bú dòng yǐng yì bú dòng ,suǒ yǐ píng nǐ héng sǎo shù sǎo zǒng shì “sǎo bú kāi ”de 。sān sì liǎng jù ,yī “shōu ”yī “sòng ”shì xiě guāng de biàn huà ,yóu cǐ yǐn chū yī “qù ”yī “lái ”yǐng de biàn huà 。huā yǐng běn shì jìng tài de ,shī rén zhuā zhù le guāng yǔ yǐng de xiàng hù guān xì ,zhe lì biǎo xiàn le huā yǐng dòng yǔ jìng ,qù yǔ lái de biàn huà ,cóng ér shǐ shī zuò jù yǒu le qǐ fú diē dàng de dòng tài měi 。
xiě guāng de biàn huà ,xiě huā yǐng de biàn huà ,guī gēn dào dǐ shì wéi le chuán dá shī rén nèi xīn de gǎn qíng biàn huà 。“shàng yáo tái ”xiě huā yǐng yí dòng ,yǐ hán yǒu bǐ shì huā yǐng zhī yì ;“sǎo bú kāi ”xiě huā yǐng nán chú ,gèng míng xiàn zēng è huā yǐng zhī qíng ;“shōu shí qù ”xiě huā yǐng xiāo shī ,dà yǒu qìng xìng zhī gǎn ;“sòng jiāng lái ”xiě huā yǐng zài xiàn ,yòu fā wú nài zhī tàn 。shī rén qiǎo miào dì jiāng zì jǐ nèi xīn de gǎn qíng biàn huà yù yú huā yǐng de shū hū biàn huà zhī zhōng ,shǐ shī zuò jù yǒu yán jìn zhǐ yuǎn ,yì zài yán wài de hán xù měi 。
yǒu rén píng lùn shuō :“shàng yáo tái ”bǐ yù xiǎo rén zài gāo wèi dāng quán ;“sǎo bú kāi ”bǐ yù zhèng zhí zhī chén lǚ cì shàng shū jiē lù yě wú jì yú shì ;sān sì liǎng jù yǐ tài yáng gāng luò ,huā yǐng xiāo shī ,míng yuè dōng shēng ,huā yǐng zhòng yìng ,bǐ yù xiǎo rén zàn shí xiāo shēng nì jì ,dàn zuì zhōng réng rán chū xiàn zài zhèng zhì wǔ tái shàng 。cóng shī rén yī shēng shì tú kǎn kě ,zhèng zhì shī yì de qíng kuàng lái fèn xī ,chǎn shēng bǐ shì qún xiǎo ,tòng hèn guān chǎng fǔ bài de gǎn qíng yě xǔ shì kě néng de 。dàn shī gē zuò wéi wén yì zuò pǐn ,tā xiǎn rán bú néng shì shēng huó de shí lù ,tā bǐ shēng huó běn shēn yīng gāi gèng gài kuò ,gèng jí zhōng ,gèng yǒu diǎn xíng xìng ,yīn cǐ ,yī dìng yào zuò shí nǎ yī jù jí yù shí me rén huò shí me shì ,nán miǎn huì yǒu qiān qiáng fù huì zhī xián le 。
huā yǐng
huā yǐng
chóng chóng dié dié shàng yáo tái, jǐ dù hū tóng sǎo bù kāi.
zhòng zhòng dié dié shàng yáo tái ,jǐ dù hū tóng sǎo bú kāi 。
gāng bèi tài yáng shōu shí qù, què jiào míng yuè sòng jiāng lái.
gāng bèi tài yáng shōu shí qù ,què jiāo míng yuè sòng jiāng lái 。
què jiào yī zuò: yòu jiào
(què jiāo yī zuò :yòu jiāo )