玉楼春·别后不知君远近翻译及注释

翻译
自从分别之后，不知你已经到了何方？眼里心中都是凄凉与愁闷，生出不尽的忧愁！你越走越远，最后竟断了音信；江水是何等的宽阔，鱼儿深深地游在水底，我又能向何处去打听你的消息？
昨夜里大风吹得竹林处处作响，传递着深秋的韵律，每一片叶子的声响都似乎在诉说着怨恼。我有心斜倚着单枕，希望梦中能与你相遇，可惜梦做不成，无奈灯芯，又在秋风中燃成烬。

注释
⑴鱼沉：古人有鱼雁传书之说，鱼沉，谓无人传言。
⑵秋韵：即秋声。此谓风吹竹声。
⑶攲（[qī]第一声）：倚、依。
⑷烬（[jìn]第四声）：火烧剩余之物，此指灯花。

玉楼春·别后不知君远近翻译及注释二

翻译
分别后不知你的行程远近，满目凄凉心中有说不尽的苦闷。你越走越远渐渐断了书信；鱼书不传我去哪里问讯？
深夜里风吹竹叶萧萧不停，千声万声都是别愁离恨。我斜倚单枕想到梦中见你，谁知道梦没有做成灯芯又燃尽。

注释
⑴鱼沉：鱼不传书。古代有鱼雁传书的传说，这里指音讯全无。
⑵攲（yǐ）：倾斜。单枕：孤枕。
⑶烬（jìn）：灯芯烧尽成灰。

玉楼春·别后不知君远近赏析

　　这是一首别后相思愁绪之词，是作者的早期作品。它受五代花间词的影响，以代言体（即女性第一人称方式）形式表达了闺中思妇深沉凄婉的离情别绪。全词以景寓情，情景交融，词境委婉曲折、深沉精细而又温柔敦厚。

　　发端句“别后不知君远近”是恨的缘由。因不知亲人行踪，故触景皆生出凄凉、郁闷，亦即无时无处不如此。“多少”，“不知多少”之意，以模糊语言极状其多。三、四两句再进一层，抒写了远别的情状与愁绪。“渐行渐远渐无书”，一句之内重复叠用了个“渐”字，将思妇的想象意念从近处逐渐推向远处，仿佛去追寻爱人的足迹，而雁绝鱼沉，无处寻踪。“无书”应首句的“不知”，且欲知无由，她只有沉浸在“水阔鱼沉何处问”的无穷哀怨之中了。“水阔”是“远”的象征，“鱼沉”是“无书”的象征。“何处问”三字，将思妇欲求无路、欲诉无门的那种不可名状的愁苦，抒写得极为痛切。

　　词作从过片以下，深入细腻地刻划了思妇的内心世界，着力渲染了她秋夜不寐的愁苦之情。风竹秋韵，原是“寻常景物”，但在与亲人远别，空床独宿的思妇听来，万叶千声都是离恨悲鸣，一叶叶一声声都牵动着她无限愁苦之情。“故欹单枕梦中寻，梦又不成灯又烬”。思妇为了摆脱苦况的现实，急于入睡成梦，故特意斜靠着孤枕，幻想在梦中能寻觅到在现实中寻觅不到的亲人，可是梦终未成，而最后连那一盏作伴的残灯也熄灭了。“灯又烬”一语双关，闺房里的灯花燃成了灰烬，自己与亲人的相会也不可能实现，思妇的命运变得像灯花一样凄迷、黯淡。词到结句，哀婉幽怨之情韵袅袅不断，给人以深沉的艺术感染。

　　刘熙载云：“冯延巳词，晏同叔得其俊，欧阳永叔得其深。”此语精辟地指出了欧词婉约深沉的特点。以此词而言，这种风格表现得极为明显。全词抒情与写景兼融，景中寓婉曲之情，情中带凄清之景，将闺中思妇深沉凄绝的别恨表现得深曲婉丽，淋漓尽致。

玉楼春·别后不知君远近赏析二

　　这首词是作者的早期作品。词是写闺中思妇深沉凄绝的离愁别恨。发端句“别后不知君远近”是恨的缘由。因不知亲人行踪，故触景皆生出凄凉、郁闷，亦即无时无处不如此。“多少”，不知多少之意，以模糊语言极状其多。三四两句再进一层，抒写了远别的情状与愁绪。“渐行渐远渐无书”，一句之内重复了三个“渐”字，将思妇的想象意念从近处逐渐推向远处，仿佛去追寻爱人的足迹，然而雁绝鱼沉，天崖无处觅寻踪影。“无书”应首句的“不知”，且欲知无由，她只有沉浸在“水阔鱼沉何处问”的无穷哀怨之中了。“水阔”是“远”的象征，“鱼沉”是“无书”的象征。“何处问”三字，将思妇欲求无路、欲诉无门的那种不可名状的愁苦，抒写得极为痛切。在她与亲人相阻绝的浩浩水域与茫茫空间，似乎都充塞了触目凄凉的离别苦况。词的笔触既深沉又婉曲。

　　词篇从过片以下，深入细腻地刻画了思妇的内心世界，着力渲染了她秋夜不寐的愁苦之情。“自古伤心唯远别，登山临水迟留。暮尘衰草一番秋。寻常景物，到此尽成愁。”（张先《临江仙·自古伤心惟远别》）风竹秋韵，原是“寻常景物”，但在与亲人远别，空床独宿的思妇听来，万叶千声都是离恨悲鸣，一叶叶一声声都牵动着她无限愁苦之情。“故欹单枕梦中寻，梦又不成灯又烬”。思妇为了摆脱苦状的现实，急于入睡成梦，故特意斜靠着孤枕，幻想在梦中能寻觅到在现实中寻觅不到的亲人，可是“千山万水不曾行，魂梦欲教何处觅？”（韦庄《木兰花·独上小楼春欲暮》）连仅有的一点小小希望也成了泡影，不单是“愁极梦难成”（薛昭蕴《小重山·春到长门春草青》），最后连那一盏作伴的残灯也熄灭了。“灯又烬”一语双关，闺房里的灯花燃成了灰烬，自己与亲人的相会也不可能实现，思妇的命运变得和灯花一样凄迷、黯淡。词到结句，哀婉幽怨之情韵袅袅不断，给人以深沉的艺术感染。

　　前于欧阳修的花间派词人，往往喜欢对女性的外在体态服饰进行精心刻画，而对人物内心的思想感情则很少揭示。欧阳修显然比他们进了一大步，在这首词中，他没在使用一个字去描绘思妇的外貌形象，而是着力揭示思妇内心的思想感情，字字沉着，句句推进，如剥笋抽茧，逐层深入，由分别－－远别－－无音信－－夜闻风竹－－寻梦不成－－灯又烬，将一层、一层、又一层的愁恨写得越来越深刻、凄绝。全词写愁恨由远到近，自外及内，从现实到幻想，又从幻想回到现实。且抒情写景两得，写景句寓含着婉曲之情，言情句挟带着凄凉之景，表现出特有的深曲婉丽的艺术风格。

yù lóu chūn ·bié hòu bú zhī jun1 yuǎn jìn fān yì jí zhù shì

fān yì
zì cóng fèn bié zhī hòu ，bú zhī nǐ yǐ jīng dào le hé fāng ？yǎn lǐ xīn zhōng dōu shì qī liáng yǔ chóu mèn ，shēng chū bú jìn de yōu chóu ！nǐ yuè zǒu yuè yuǎn ，zuì hòu jìng duàn le yīn xìn ；jiāng shuǐ shì hé děng de kuān kuò ，yú ér shēn shēn dì yóu zài shuǐ dǐ ，wǒ yòu néng xiàng hé chù qù dǎ tīng nǐ de xiāo xī ？
zuó yè lǐ dà fēng chuī dé zhú lín chù chù zuò xiǎng ，chuán dì zhe shēn qiū de yùn lǜ ，měi yī piàn yè zǐ de shēng xiǎng dōu sì hū zài sù shuō zhe yuàn nǎo 。wǒ yǒu xīn xié yǐ zhe dān zhěn ，xī wàng mèng zhōng néng yǔ nǐ xiàng yù ，kě xī mèng zuò bú chéng ，wú nài dēng xīn ，yòu zài qiū fēng zhōng rán chéng jìn 。

zhù shì
⑴yú chén ：gǔ rén yǒu yú yàn chuán shū zhī shuō ，yú chén ，wèi wú rén chuán yán 。
⑵qiū yùn ：jí qiū shēng 。cǐ wèi fēng chuī zhú shēng 。
⑶jī （[qī]dì yī shēng ）：yǐ 、yī 。
⑷jìn （[jìn]dì sì shēng ）：huǒ shāo shèng yú zhī wù ，cǐ zhǐ dēng huā 。

yù lóu chūn ·bié hòu bú zhī jun1 yuǎn jìn fān yì jí zhù shì èr

fān yì
fèn bié hòu bú zhī nǐ de háng chéng yuǎn jìn ，mǎn mù qī liáng xīn zhōng yǒu shuō bú jìn de kǔ mèn 。nǐ yuè zǒu yuè yuǎn jiàn jiàn duàn le shū xìn ；yú shū bú chuán wǒ qù nǎ lǐ wèn xùn ？
shēn yè lǐ fēng chuī zhú yè xiāo xiāo bú tíng ，qiān shēng wàn shēng dōu shì bié chóu lí hèn 。wǒ xié yǐ dān zhěn xiǎng dào mèng zhōng jiàn nǐ ，shuí zhī dào mèng méi yǒu zuò chéng dēng xīn yòu rán jìn 。

zhù shì
⑴yú chén ：yú bú chuán shū 。gǔ dài yǒu yú yàn chuán shū de chuán shuō ，zhè lǐ zhǐ yīn xùn quán wú 。
⑵jī （yǐ）：qīng xié 。dān zhěn ：gū zhěn 。
⑶jìn （jìn）：dēng xīn shāo jìn chéng huī 。

yù lóu chūn ·bié hòu bú zhī jun1 yuǎn jìn shǎng xī

　　zhè shì yī shǒu bié hòu xiàng sī chóu xù zhī cí ，shì zuò zhě de zǎo qī zuò pǐn 。tā shòu wǔ dài huā jiān cí de yǐng xiǎng ，yǐ dài yán tǐ （jí nǚ xìng dì yī rén chēng fāng shì ）xíng shì biǎo dá le guī zhōng sī fù shēn chén qī wǎn de lí qíng bié xù 。quán cí yǐ jǐng yù qíng ，qíng jǐng jiāo róng ，cí jìng wěi wǎn qǔ shé 、shēn chén jīng xì ér yòu wēn róu dūn hòu 。

　　fā duān jù “bié hòu bú zhī jun1 yuǎn jìn ”shì hèn de yuán yóu 。yīn bú zhī qīn rén háng zōng ，gù chù jǐng jiē shēng chū qī liáng 、yù mèn ，yì jí wú shí wú chù bú rú cǐ 。“duō shǎo ”，“bú zhī duō shǎo ”zhī yì ，yǐ mó hú yǔ yán jí zhuàng qí duō 。sān 、sì liǎng jù zài jìn yī céng ，shū xiě le yuǎn bié de qíng zhuàng yǔ chóu xù 。“jiàn háng jiàn yuǎn jiàn wú shū ”，yī jù zhī nèi zhòng fù dié yòng le gè “jiàn ”zì ，jiāng sī fù de xiǎng xiàng yì niàn cóng jìn chù zhú jiàn tuī xiàng yuǎn chù ，fǎng fó qù zhuī xún ài rén de zú jì ，ér yàn jué yú chén ，wú chù xún zōng 。“wú shū ”yīng shǒu jù de “bú zhī ”，qiě yù zhī wú yóu ，tā zhī yǒu chén jìn zài “shuǐ kuò yú chén hé chù wèn ”de wú qióng āi yuàn zhī zhōng le 。“shuǐ kuò ”shì “yuǎn ”de xiàng zhēng ，“yú chén ”shì “wú shū ”de xiàng zhēng 。“hé chù wèn ”sān zì ，jiāng sī fù yù qiú wú lù 、yù sù wú mén de nà zhǒng bú kě míng zhuàng de chóu kǔ ，shū xiě dé jí wéi tòng qiē 。

　　cí zuò cóng guò piàn yǐ xià ，shēn rù xì nì dì kè huá le sī fù de nèi xīn shì jiè ，zhe lì xuàn rǎn le tā qiū yè bú mèi de chóu kǔ zhī qíng 。fēng zhú qiū yùn ，yuán shì “xún cháng jǐng wù ”，dàn zài yǔ qīn rén yuǎn bié ，kōng chuáng dú xiǔ de sī fù tīng lái ，wàn yè qiān shēng dōu shì lí hèn bēi míng ，yī yè yè yī shēng shēng dōu qiān dòng zhe tā wú xiàn chóu kǔ zhī qíng 。“gù yī dān zhěn mèng zhōng xún ，mèng yòu bú chéng dēng yòu jìn ”。sī fù wéi le bǎi tuō kǔ kuàng de xiàn shí ，jí yú rù shuì chéng mèng ，gù tè yì xié kào zhe gū zhěn ，huàn xiǎng zài mèng zhōng néng xún mì dào zài xiàn shí zhōng xún mì bú dào de qīn rén ，kě shì mèng zhōng wèi chéng ，ér zuì hòu lián nà yī zhǎn zuò bàn de cán dēng yě xī miè le 。“dēng yòu jìn ”yī yǔ shuāng guān ，guī fáng lǐ de dēng huā rán chéng le huī jìn ，zì jǐ yǔ qīn rén de xiàng huì yě bú kě néng shí xiàn ，sī fù de mìng yùn biàn dé xiàng dēng huā yī yàng qī mí 、àn dàn 。cí dào jié jù ，āi wǎn yōu yuàn zhī qíng yùn niǎo niǎo bú duàn ，gěi rén yǐ shēn chén de yì shù gǎn rǎn 。

　　liú xī zǎi yún ：“féng yán sì cí ，yàn tóng shū dé qí jun4 ，ōu yáng yǒng shū dé qí shēn 。”cǐ yǔ jīng pì dì zhǐ chū le ōu cí wǎn yuē shēn chén de tè diǎn 。yǐ cǐ cí ér yán ，zhè zhǒng fēng gé biǎo xiàn dé jí wéi míng xiǎn 。quán cí shū qíng yǔ xiě jǐng jiān róng ，jǐng zhōng yù wǎn qǔ zhī qíng ，qíng zhōng dài qī qīng zhī jǐng ，jiāng guī zhōng sī fù shēn chén qī jué de bié hèn biǎo xiàn dé shēn qǔ wǎn lì ，lín lí jìn zhì 。

yù lóu chūn ·bié hòu bú zhī jun1 yuǎn jìn shǎng xī èr

　　zhè shǒu cí shì zuò zhě de zǎo qī zuò pǐn 。cí shì xiě guī zhōng sī fù shēn chén qī jué de lí chóu bié hèn 。fā duān jù “bié hòu bú zhī jun1 yuǎn jìn ”shì hèn de yuán yóu 。yīn bú zhī qīn rén háng zōng ，gù chù jǐng jiē shēng chū qī liáng 、yù mèn ，yì jí wú shí wú chù bú rú cǐ 。“duō shǎo ”，bú zhī duō shǎo zhī yì ，yǐ mó hú yǔ yán jí zhuàng qí duō 。sān sì liǎng jù zài jìn yī céng ，shū xiě le yuǎn bié de qíng zhuàng yǔ chóu xù 。“jiàn háng jiàn yuǎn jiàn wú shū ”，yī jù zhī nèi zhòng fù le sān gè “jiàn ”zì ，jiāng sī fù de xiǎng xiàng yì niàn cóng jìn chù zhú jiàn tuī xiàng yuǎn chù ，fǎng fó qù zhuī xún ài rén de zú jì ，rán ér yàn jué yú chén ，tiān yá wú chù mì xún zōng yǐng 。“wú shū ”yīng shǒu jù de “bú zhī ”，qiě yù zhī wú yóu ，tā zhī yǒu chén jìn zài “shuǐ kuò yú chén hé chù wèn ”de wú qióng āi yuàn zhī zhōng le 。“shuǐ kuò ”shì “yuǎn ”de xiàng zhēng ，“yú chén ”shì “wú shū ”de xiàng zhēng 。“hé chù wèn ”sān zì ，jiāng sī fù yù qiú wú lù 、yù sù wú mén de nà zhǒng bú kě míng zhuàng de chóu kǔ ，shū xiě dé jí wéi tòng qiē 。zài tā yǔ qīn rén xiàng zǔ jué de hào hào shuǐ yù yǔ máng máng kōng jiān ，sì hū dōu chōng sāi le chù mù qī liáng de lí bié kǔ kuàng 。cí de bǐ chù jì shēn chén yòu wǎn qǔ 。

　　cí piān cóng guò piàn yǐ xià ，shēn rù xì nì dì kè huà le sī fù de nèi xīn shì jiè ，zhe lì xuàn rǎn le tā qiū yè bú mèi de chóu kǔ zhī qíng 。“zì gǔ shāng xīn wéi yuǎn bié ，dēng shān lín shuǐ chí liú 。mù chén shuāi cǎo yī fān qiū 。xún cháng jǐng wù ，dào cǐ jìn chéng chóu 。”（zhāng xiān 《lín jiāng xiān ·zì gǔ shāng xīn wéi yuǎn bié 》）fēng zhú qiū yùn ，yuán shì “xún cháng jǐng wù ”，dàn zài yǔ qīn rén yuǎn bié ，kōng chuáng dú xiǔ de sī fù tīng lái ，wàn yè qiān shēng dōu shì lí hèn bēi míng ，yī yè yè yī shēng shēng dōu qiān dòng zhe tā wú xiàn chóu kǔ zhī qíng 。“gù yī dān zhěn mèng zhōng xún ，mèng yòu bú chéng dēng yòu jìn ”。sī fù wéi le bǎi tuō kǔ zhuàng de xiàn shí ，jí yú rù shuì chéng mèng ，gù tè yì xié kào zhe gū zhěn ，huàn xiǎng zài mèng zhōng néng xún mì dào zài xiàn shí zhōng xún mì bú dào de qīn rén ，kě shì “qiān shān wàn shuǐ bú céng háng ，hún mèng yù jiāo hé chù mì ？”（wéi zhuāng 《mù lán huā ·dú shàng xiǎo lóu chūn yù mù 》）lián jǐn yǒu de yī diǎn xiǎo xiǎo xī wàng yě chéng le pào yǐng ，bú dān shì “chóu jí mèng nán chéng ”（xuē zhāo yùn 《xiǎo zhòng shān ·chūn dào zhǎng mén chūn cǎo qīng 》），zuì hòu lián nà yī zhǎn zuò bàn de cán dēng yě xī miè le 。“dēng yòu jìn ”yī yǔ shuāng guān ，guī fáng lǐ de dēng huā rán chéng le huī jìn ，zì jǐ yǔ qīn rén de xiàng huì yě bú kě néng shí xiàn ，sī fù de mìng yùn biàn dé hé dēng huā yī yàng qī mí 、àn dàn 。cí dào jié jù ，āi wǎn yōu yuàn zhī qíng yùn niǎo niǎo bú duàn ，gěi rén yǐ shēn chén de yì shù gǎn rǎn 。

　　qián yú ōu yáng xiū de huā jiān pài cí rén ，wǎng wǎng xǐ huān duì nǚ xìng de wài zài tǐ tài fú shì jìn háng jīng xīn kè huà ，ér duì rén wù nèi xīn de sī xiǎng gǎn qíng zé hěn shǎo jiē shì 。ōu yáng xiū xiǎn rán bǐ tā men jìn le yī dà bù ，zài zhè shǒu cí zhōng ，tā méi zài shǐ yòng yī gè zì qù miáo huì sī fù de wài mào xíng xiàng ，ér shì zhe lì jiē shì sī fù nèi xīn de sī xiǎng gǎn qíng ，zì zì chén zhe ，jù jù tuī jìn ，rú bāo sǔn chōu jiǎn ，zhú céng shēn rù ，yóu fèn bié －－yuǎn bié －－wú yīn xìn －－yè wén fēng zhú －－xún mèng bú chéng －－dēng yòu jìn ，jiāng yī céng 、yī céng 、yòu yī céng de chóu hèn xiě dé yuè lái yuè shēn kè 、qī jué 。quán cí xiě chóu hèn yóu yuǎn dào jìn ，zì wài jí nèi ，cóng xiàn shí dào huàn xiǎng ，yòu cóng huàn xiǎng huí dào xiàn shí 。qiě shū qíng xiě jǐng liǎng dé ，xiě jǐng jù yù hán zhe wǎn qǔ zhī qíng ，yán qíng jù jiā dài zhe qī liáng zhī jǐng ，biǎo xiàn chū tè yǒu de shēn qǔ wǎn lì de yì shù fēng gé 。