渌水曲翻译及注释

翻译
清澈的湖水在秋夜的月亮下发着亮光，我到洞庭湖采白蘋。
荷花姿态娇媚好像有话要对我说，却愁坏了我这个摇船人。

注释
⑴渌（lù）水曲：古乐府曲名。渌水：即绿水，清澈的水。
⑵明秋月：在秋夜的月亮下发光。“明”字是形容词用如动词。月：一作“日”。
⑶南湖：即洞庭湖。白蘋：一种水生植物，又称“四叶菜”“田字草”，是多年生浅水草本，根茎在泥中，叶子浮在水面之上。
⑷欲语：好像要说话。
⑸愁杀：即“愁煞”，愁得不堪忍受的意思。杀：用在动词后，表示极度。荡舟人：这里指思念丈夫的女子。《史记·齐太公世家》：“桓公与夫人蔡姬戏舟中。蔡姬习水，荡公，公惧，止之，不止，出船，怒，归蔡姬，弗绝。”

渌水曲鉴赏

　　此诗描写的是一幅迷人的胜似春光的秋景。首句写景，诗人就其所见先写渌水，南湖的水碧绿澄彻，一至映衬得秋月更明。一个“明”字，写出南湖秋月之光洁可爱。次句叙事，言女子采白苹。三、四两句构思别致精巧，“荷花”不仅“娇”而且“欲语”，不特“欲语”而且十分媚人，一至使荡舟采苹的姑娘对她产生妒意。这两句诗，选词甚妙，设境奇绝，把荷花写活了，把境界写活了。末两句诗写出典型的南方秋景，不仅无肃杀之气，无萧条之感，而且生气勃勃，胜似春日；从景色的描写，表现出诗人愉悦的情绪。

　　对此诗的理解，也有人认为是写一位男子在劳作中对爱人的思念。按这样理解，这首诗就与《诗经》开篇《国风·周南·关雎》极为相似，它们都选择了渌水荡舟的背景。不过《关雎》中或愁或思，或得或喜，都溢于言表；而这首《渌水曲》虽也直言“愁杀”，但语气隐忍克制，如雾里看花，热泪欲零还住。《关雎》中由思而愁，由得而喜，情节十分完整，意态高雅，从容而颇具富贵气象；而《渌水曲》则似唯有无边愁怨，不着际涯，正是抉择其寂寞凄凉之状。《关雎》中，哀止于“反侧”；《渌水曲》中，心含悲凄仍不忘劳作，都可谓哀而不伤。

渌水曲创作背景

　　此诗写劳作之事，其作年难以考证。王琦《李太白年谱》、詹鍈《李白诗文系年》、裴斐《李白年谱简编》均不提此诗作年。

渌水曲赏析

　　《渌水曲》本古曲名，李白借其名而写渌水之景。王琦认为此诗为乐府古曲。这首小诗确属乐府，并深得南朝乐府诗的神韵，语言清新自然，内容含蓄深婉。

　　诗的前两句写实，点明时间、地点与劳动内容。“渌水明秋月”中的“月”字有的版本作“日”，今从《全唐诗》，而且从全诗的意境来看，“月”字也比“日”字更好一些，故择善而从之。这句诗的大意是说，碧波荡漾的水面在皎洁月光的映照下更加明亮。这句诗写在南边的湖面上，一位美丽的姑娘正在月光下采撷着白蘋。那宽阔无垠的湖面晶莹闪烁，水波不兴；那柔和银白的月光，挥洒若洗，朦朦胧胧，天地间极为静谧空旷。那位架着一叶小舟的女主人公显得尤为孤独寂寥，这就为后面两句诗提供了典型环境。

　　三四句转折，写这位采蘋女子的孤独寂寞之感。这两句诗的大意是：含苞待放的荷花简直就象一位娇媚多情的少女就要开口说话一样，半开半含，欲言犹止，羞羞答答，十分妩媚动人。这美丽的奇景触发了这位荡舟女子的情思，她不免神魂摇荡，无限哀婉惆怅起来。诗至此戛然而止，但其深层的意蕴却在不断地延续，撞击着读者的心扉，引起其遥思遐想。

　　这位女子看到娇艳的荷花就要“愁煞”，不言而喻，这是触景生情的缘故。良辰美景最容易引发人的情思，更容易惹起对恋人的向往和思念。这位少女独自在空荡荡的湖面上，披着明月的素辉，这情景已经够令人寂寞难耐的了，当她再看到那美妍的荷花含苞待放的情景时，不能不引起她的怀春之心。她或许是在痴情地憧憬着，如果将来有那么一天，自己能和情人在一起共同享受领略这旖旎迷人的风光时，该是何等的幸福啊！她或许是沉浸在对往事的回忆之中，在脑际中又呈现出昔日里与情郎在同样的景色中共同渡过的甜蜜而温馨的终生难忘的美好时光。这一切诗人都未明说，给读者留下了驰骋想象的广阔空间，既可能是这样又可能是那样，所以显得更加含蓄委婉，余味盎然。

　　此诗中最精彩的是“荷花娇欲语”一句，其间运用了非常巧妙而又隐微的比喻手法，须仔细体味方可悟出。荷花是极其娇柔纯净的花卉，清秀妩媚，出于污泥而不染，这正像白璧无瑕的少女。“欲语”二字尤其传神深蕴，人之“欲语”则显现出刚要张口的样子，花之“欲语”也正是花苞正欲绽开，花瓣将要张口时的景象。说其巧妙，不仅是因为此时的花朵最为美丽诱人，还因为她最形象而又恰如其分地象征着诗中主人公那青春的活力与少女情窦乍开的年龄特征。大概正是因为客体与主体如此相像契合，才能深深地拨动主体的心弦，触动了那位荡舟人的春心。可见这两句诗所蕴涵的情感内容极为丰富隽永。

lù shuǐ qǔ fān yì jí zhù shì

fān yì
qīng chè de hú shuǐ zài qiū yè de yuè liàng xià fā zhe liàng guāng ，wǒ dào dòng tíng hú cǎi bái pín 。
hé huā zī tài jiāo mèi hǎo xiàng yǒu huà yào duì wǒ shuō ，què chóu huài le wǒ zhè gè yáo chuán rén 。

zhù shì
⑴lù （lù）shuǐ qǔ ：gǔ lè fǔ qǔ míng 。lù shuǐ ：jí lǜ shuǐ ，qīng chè de shuǐ 。
⑵míng qiū yuè ：zài qiū yè de yuè liàng xià fā guāng 。“míng ”zì shì xíng róng cí yòng rú dòng cí 。yuè ：yī zuò “rì ”。
⑶nán hú ：jí dòng tíng hú 。bái pín ：yī zhǒng shuǐ shēng zhí wù ，yòu chēng “sì yè cài ”“tián zì cǎo ”，shì duō nián shēng qiǎn shuǐ cǎo běn ，gēn jīng zài ní zhōng ，yè zǐ fú zài shuǐ miàn zhī shàng 。
⑷yù yǔ ：hǎo xiàng yào shuō huà 。
⑸chóu shā ：jí “chóu shà ”，chóu dé bú kān rěn shòu de yì sī 。shā ：yòng zài dòng cí hòu ，biǎo shì jí dù 。dàng zhōu rén ：zhè lǐ zhǐ sī niàn zhàng fū de nǚ zǐ 。《shǐ jì ·qí tài gōng shì jiā 》：“huán gōng yǔ fū rén cài jī xì zhōu zhōng 。cài jī xí shuǐ ，dàng gōng ，gōng jù ，zhǐ zhī ，bú zhǐ ，chū chuán ，nù ，guī cài jī ，fú jué 。”

lù shuǐ qǔ jiàn shǎng

　　cǐ shī miáo xiě de shì yī fú mí rén de shèng sì chūn guāng de qiū jǐng 。shǒu jù xiě jǐng ，shī rén jiù qí suǒ jiàn xiān xiě lù shuǐ ，nán hú de shuǐ bì lǜ chéng chè ，yī zhì yìng chèn dé qiū yuè gèng míng 。yī gè “míng ”zì ，xiě chū nán hú qiū yuè zhī guāng jié kě ài 。cì jù xù shì ，yán nǚ zǐ cǎi bái píng 。sān 、sì liǎng jù gòu sī bié zhì jīng qiǎo ，“hé huā ”bú jǐn “jiāo ”ér qiě “yù yǔ ”，bú tè “yù yǔ ”ér qiě shí fèn mèi rén ，yī zhì shǐ dàng zhōu cǎi píng de gū niáng duì tā chǎn shēng dù yì 。zhè liǎng jù shī ，xuǎn cí shèn miào ，shè jìng qí jué ，bǎ hé huā xiě huó le ，bǎ jìng jiè xiě huó le 。mò liǎng jù shī xiě chū diǎn xíng de nán fāng qiū jǐng ，bú jǐn wú sù shā zhī qì ，wú xiāo tiáo zhī gǎn ，ér qiě shēng qì bó bó ，shèng sì chūn rì ；cóng jǐng sè de miáo xiě ，biǎo xiàn chū shī rén yú yuè de qíng xù 。

　　duì cǐ shī de lǐ jiě ，yě yǒu rén rèn wéi shì xiě yī wèi nán zǐ zài láo zuò zhōng duì ài rén de sī niàn 。àn zhè yàng lǐ jiě ，zhè shǒu shī jiù yǔ 《shī jīng 》kāi piān 《guó fēng ·zhōu nán ·guān jū 》jí wéi xiàng sì ，tā men dōu xuǎn zé le lù shuǐ dàng zhōu de bèi jǐng 。bú guò 《guān jū 》zhōng huò chóu huò sī ，huò dé huò xǐ ，dōu yì yú yán biǎo ；ér zhè shǒu 《lù shuǐ qǔ 》suī yě zhí yán “chóu shā ”，dàn yǔ qì yǐn rěn kè zhì ，rú wù lǐ kàn huā ，rè lèi yù líng hái zhù 。《guān jū 》zhōng yóu sī ér chóu ，yóu dé ér xǐ ，qíng jiē shí fèn wán zhěng ，yì tài gāo yǎ ，cóng róng ér pō jù fù guì qì xiàng ；ér 《lù shuǐ qǔ 》zé sì wéi yǒu wú biān chóu yuàn ，bú zhe jì yá ，zhèng shì jué zé qí jì mò qī liáng zhī zhuàng 。《guān jū 》zhōng ，āi zhǐ yú “fǎn cè ”；《lù shuǐ qǔ 》zhōng ，xīn hán bēi qī réng bú wàng láo zuò ，dōu kě wèi āi ér bú shāng 。

lù shuǐ qǔ chuàng zuò bèi jǐng

　　cǐ shī xiě láo zuò zhī shì ，qí zuò nián nán yǐ kǎo zhèng 。wáng qí 《lǐ tài bái nián pǔ 》、zhān yāng 《lǐ bái shī wén xì nián 》、péi fěi 《lǐ bái nián pǔ jiǎn biān 》jun1 bú tí cǐ shī zuò nián 。

lù shuǐ qǔ shǎng xī

　　《lù shuǐ qǔ 》běn gǔ qǔ míng ，lǐ bái jiè qí míng ér xiě lù shuǐ zhī jǐng 。wáng qí rèn wéi cǐ shī wéi lè fǔ gǔ qǔ 。zhè shǒu xiǎo shī què shǔ lè fǔ ，bìng shēn dé nán cháo lè fǔ shī de shén yùn ，yǔ yán qīng xīn zì rán ，nèi róng hán xù shēn wǎn 。

　　shī de qián liǎng jù xiě shí ，diǎn míng shí jiān 、dì diǎn yǔ láo dòng nèi róng 。“lù shuǐ míng qiū yuè ”zhōng de “yuè ”zì yǒu de bǎn běn zuò “rì ”，jīn cóng 《quán táng shī 》，ér qiě cóng quán shī de yì jìng lái kàn ，“yuè ”zì yě bǐ “rì ”zì gèng hǎo yī xiē ，gù zé shàn ér cóng zhī 。zhè jù shī de dà yì shì shuō ，bì bō dàng yàng de shuǐ miàn zài jiǎo jié yuè guāng de yìng zhào xià gèng jiā míng liàng 。zhè jù shī xiě zài nán biān de hú miàn shàng ，yī wèi měi lì de gū niáng zhèng zài yuè guāng xià cǎi xié zhe bái pín 。nà kuān kuò wú yín de hú miàn jīng yíng shǎn shuò ，shuǐ bō bú xìng ；nà róu hé yín bái de yuè guāng ，huī sǎ ruò xǐ ，méng méng lóng lóng ，tiān dì jiān jí wéi jìng mì kōng kuàng 。nà wèi jià zhe yī yè xiǎo zhōu de nǚ zhǔ rén gōng xiǎn dé yóu wéi gū dú jì liáo ，zhè jiù wéi hòu miàn liǎng jù shī tí gòng le diǎn xíng huán jìng 。

　　sān sì jù zhuǎn shé ，xiě zhè wèi cǎi pín nǚ zǐ de gū dú jì mò zhī gǎn 。zhè liǎng jù shī de dà yì shì ：hán bāo dài fàng de hé huā jiǎn zhí jiù xiàng yī wèi jiāo mèi duō qíng de shǎo nǚ jiù yào kāi kǒu shuō huà yī yàng ，bàn kāi bàn hán ，yù yán yóu zhǐ ，xiū xiū dá dá ，shí fèn wǔ mèi dòng rén 。zhè měi lì de qí jǐng chù fā le zhè wèi dàng zhōu nǚ zǐ de qíng sī ，tā bú miǎn shén hún yáo dàng ，wú xiàn āi wǎn chóu chàng qǐ lái 。shī zhì cǐ jiá rán ér zhǐ ，dàn qí shēn céng de yì yùn què zài bú duàn dì yán xù ，zhuàng jī zhe dú zhě de xīn fēi ，yǐn qǐ qí yáo sī xiá xiǎng 。

　　zhè wèi nǚ zǐ kàn dào jiāo yàn de hé huā jiù yào “chóu shà ”，bú yán ér yù ，zhè shì chù jǐng shēng qíng de yuán gù 。liáng chén měi jǐng zuì róng yì yǐn fā rén de qíng sī ，gèng róng yì rě qǐ duì liàn rén de xiàng wǎng hé sī niàn 。zhè wèi shǎo nǚ dú zì zài kōng dàng dàng de hú miàn shàng ，pī zhe míng yuè de sù huī ，zhè qíng jǐng yǐ jīng gòu lìng rén jì mò nán nài de le ，dāng tā zài kàn dào nà měi yán de hé huā hán bāo dài fàng de qíng jǐng shí ，bú néng bú yǐn qǐ tā de huái chūn zhī xīn 。tā huò xǔ shì zài chī qíng dì chōng jǐng zhe ，rú guǒ jiāng lái yǒu nà me yī tiān ，zì jǐ néng hé qíng rén zài yī qǐ gòng tóng xiǎng shòu lǐng luè zhè yǐ nǐ mí rén de fēng guāng shí ，gāi shì hé děng de xìng fú ā ！tā huò xǔ shì chén jìn zài duì wǎng shì de huí yì zhī zhōng ，zài nǎo jì zhōng yòu chéng xiàn chū xī rì lǐ yǔ qíng láng zài tóng yàng de jǐng sè zhōng gòng tóng dù guò de tián mì ér wēn xīn de zhōng shēng nán wàng de měi hǎo shí guāng 。zhè yī qiē shī rén dōu wèi míng shuō ，gěi dú zhě liú xià le chí chěng xiǎng xiàng de guǎng kuò kōng jiān ，jì kě néng shì zhè yàng yòu kě néng shì nà yàng ，suǒ yǐ xiǎn dé gèng jiā hán xù wěi wǎn ，yú wèi àng rán 。

　　cǐ shī zhōng zuì jīng cǎi de shì “hé huā jiāo yù yǔ ”yī jù ，qí jiān yùn yòng le fēi cháng qiǎo miào ér yòu yǐn wēi de bǐ yù shǒu fǎ ，xū zǎi xì tǐ wèi fāng kě wù chū 。hé huā shì jí qí jiāo róu chún jìng de huā huì ，qīng xiù wǔ mèi ，chū yú wū ní ér bú rǎn ，zhè zhèng xiàng bái bì wú xiá de shǎo nǚ 。“yù yǔ ”èr zì yóu qí chuán shén shēn yùn ，rén zhī “yù yǔ ”zé xiǎn xiàn chū gāng yào zhāng kǒu de yàng zǐ ，huā zhī “yù yǔ ”yě zhèng shì huā bāo zhèng yù zhàn kāi ，huā bàn jiāng yào zhāng kǒu shí de jǐng xiàng 。shuō qí qiǎo miào ，bú jǐn shì yīn wéi cǐ shí de huā duǒ zuì wéi měi lì yòu rén ，hái yīn wéi tā zuì xíng xiàng ér yòu qià rú qí fèn dì xiàng zhēng zhe shī zhōng zhǔ rén gōng nà qīng chūn de huó lì yǔ shǎo nǚ qíng dòu zhà kāi de nián líng tè zhēng 。dà gài zhèng shì yīn wéi kè tǐ yǔ zhǔ tǐ rú cǐ xiàng xiàng qì hé ，cái néng shēn shēn dì bō dòng zhǔ tǐ de xīn xián ，chù dòng le nà wèi dàng zhōu rén de chūn xīn 。kě jiàn zhè liǎng jù shī suǒ yùn hán de qíng gǎn nèi róng jí wéi fēng fù jun4 yǒng 。