朝代:魏晋
作者:嵇康
原文:
嵇康(224-263,一说223-262),字叔夜,汉族,三国时期魏国谯郡铚县(今安徽省宿州市西)人。著名思想家、音乐家、文学家。正始末年与阮籍等竹林名士共倡玄学新风,主张“越名教而任自然”、“审贵贱而通物情”,为“竹林七贤”的精神领袖。曾娶曹操曾孙女,官曹魏中散大夫,世称嵇中散。后因得罪钟会,为其构陷,而被司马昭处死。
翻译
我们的部队于兰圃休息,在青草丰茂的山坡喂马,在水边的原野用石弹(磻)打鸟,在长河里钓鱼。一边目送着南归的鸿雁,一边信手挥弹五弦琴。一举一动都悠然自得。对大自然的奥妙之道能够心领神会,十分快乐!不禁赞赏《庄子》中那位渔翁捕到了鱼,忘掉了筌(捕鱼工具)的风神。(以上几句委婉地劝谕其兄归隐田园,享受大自然的乐趣,放弃军旅生活。)同心同德的郢人已经死了,这些话跟谁多说了都没用。(作者担心嵇喜与他志趣相异,难以接受其劝谕,表示惋惜。)
注释
①兰圃:有兰草的野地。
②秣马:饲马。
③磻(音波):用生丝做绳系在箭上射鸟叫做弋,在系箭的丝绳上加系石块叫做磻。皋:水边地。这句是说在皋泽之地弋鸟。
④纶:指钓丝。
⑤五弦:乐器名,似琵琶而略小。
⑥太玄:就是大道。“游心太玄”,是说心中对于道有所领会,也就是上句“自得”的意思。
⑦筌:捕鱼竹器名。《庄子·外物》道:“筌者所以在鱼,得鱼而忘筌。”又道:“言者所以在意,得意而忘言。”“得鱼忘筌”是“得意忘言”的比喻,说明言论是表达玄理的手段,目的既达,手段就不需要了。
⑧郢:古地名,春秋楚国的都城。
《庄子·徐无鬼》有一段寓言说曾有郢人将白土在鼻上涂了薄薄一层,像苍蝇翅似的,叫匠石用斧子削去它。匠石挥斧成风,眼睛看都不看一下,把白土削干净了。郢人的鼻子毫无损伤,他的面色也丝毫没有改变。郢人死后,匠石的这种绝技也不能再表演,因为再也找不到同样的对手了。这个寓言是庄子在惠施墓前对人说的,表示惠施死后再没有可以谈论的对手。这二句的意思是:像郢人死后,匠石再也找不到与他配合默契的人一样,嵇喜如对自然大道有所领会,在军中也难得解人。
zèng xiù cái rù jūn qí shí sì
赠秀才入军·其十四
xī tú lán pǔ, mò mǎ huà shān.
息徒兰圃,秣马华山。
liú pán píng gāo, chuí lún cháng chuān.
流磻平皋,垂纶长川。
mù sòng guī hóng, shǒu huī wǔ xián.
目送归鸿,手挥五弦。
fǔ yǎng zì dé, yóu xīn tài xuán.
俯仰自得,游心太玄。
jiā bǐ diào sǒu, dé yú wàng quán.
嘉彼钓叟,得鱼忘筌。
yǐng rén shì yǐ, shuí yǔ jìn yán?
郢人逝矣,谁与尽言?
jī kāng (224-263,yī shuō 223-262),zì shū yè ,hàn zú ,sān guó shí qī wèi guó qiáo jun4 zhì xiàn (jīn ān huī shěng xiǔ zhōu shì xī )rén 。zhe míng sī xiǎng jiā 、yīn lè jiā 、wén xué jiā 。zhèng shǐ mò nián yǔ ruǎn jí děng zhú lín míng shì gòng chàng xuán xué xīn fēng ,zhǔ zhāng “yuè míng jiāo ér rèn zì rán ”、“shěn guì jiàn ér tōng wù qíng ”,wéi “zhú lín qī xián ”de jīng shén lǐng xiù 。céng qǔ cáo cāo céng sūn nǚ ,guān cáo wèi zhōng sàn dà fū ,shì chēng jī zhōng sàn 。hòu yīn dé zuì zhōng huì ,wéi qí gòu xiàn ,ér bèi sī mǎ zhāo chù sǐ 。
fān yì
wǒ men de bù duì yú lán pǔ xiū xī ,zài qīng cǎo fēng mào de shān pō wèi mǎ ,zài shuǐ biān de yuán yě yòng shí dàn (bō )dǎ niǎo ,zài zhǎng hé lǐ diào yú 。yī biān mù sòng zhe nán guī de hóng yàn ,yī biān xìn shǒu huī dàn wǔ xián qín 。yī jǔ yī dòng dōu yōu rán zì dé 。duì dà zì rán de ào miào zhī dào néng gòu xīn lǐng shén huì ,shí fèn kuài lè !bú jìn zàn shǎng 《zhuāng zǐ 》zhōng nà wèi yú wēng bǔ dào le yú ,wàng diào le quán (bǔ yú gōng jù )de fēng shén 。(yǐ shàng jǐ jù wěi wǎn dì quàn yù qí xiōng guī yǐn tián yuán ,xiǎng shòu dà zì rán de lè qù ,fàng qì jun1 lǚ shēng huó 。)tóng xīn tóng dé de yǐng rén yǐ jīng sǐ le ,zhè xiē huà gēn shuí duō shuō le dōu méi yòng 。(zuò zhě dān xīn jī xǐ yǔ tā zhì qù xiàng yì ,nán yǐ jiē shòu qí quàn yù ,biǎo shì wǎn xī 。)
zhù shì
①lán pǔ :yǒu lán cǎo de yě dì 。
②mò mǎ :sì mǎ 。
③bō (yīn bō ):yòng shēng sī zuò shéng xì zài jiàn shàng shè niǎo jiào zuò yì ,zài xì jiàn de sī shéng shàng jiā xì shí kuài jiào zuò bō 。gāo :shuǐ biān dì 。zhè jù shì shuō zài gāo zé zhī dì yì niǎo 。
④lún :zhǐ diào sī 。
⑤wǔ xián :lè qì míng ,sì pí pá ér luè xiǎo 。
⑥tài xuán :jiù shì dà dào 。“yóu xīn tài xuán ”,shì shuō xīn zhōng duì yú dào yǒu suǒ lǐng huì ,yě jiù shì shàng jù “zì dé ”de yì sī 。
⑦quán :bǔ yú zhú qì míng 。《zhuāng zǐ ·wài wù 》dào :“quán zhě suǒ yǐ zài yú ,dé yú ér wàng quán 。”yòu dào :“yán zhě suǒ yǐ zài yì ,dé yì ér wàng yán 。”“dé yú wàng quán ”shì “dé yì wàng yán ”de bǐ yù ,shuō míng yán lùn shì biǎo dá xuán lǐ de shǒu duàn ,mù de jì dá ,shǒu duàn jiù bú xū yào le 。
⑧yǐng :gǔ dì míng ,chūn qiū chǔ guó de dōu chéng 。
《zhuāng zǐ ·xú wú guǐ 》yǒu yī duàn yù yán shuō céng yǒu yǐng rén jiāng bái tǔ zài bí shàng tú le báo báo yī céng ,xiàng cāng yíng chì sì de ,jiào jiàng shí yòng fǔ zǐ xuē qù tā 。jiàng shí huī fǔ chéng fēng ,yǎn jīng kàn dōu bú kàn yī xià ,bǎ bái tǔ xuē gàn jìng le 。yǐng rén de bí zǐ háo wú sǔn shāng ,tā de miàn sè yě sī háo méi yǒu gǎi biàn 。yǐng rén sǐ hòu ,jiàng shí de zhè zhǒng jué jì yě bú néng zài biǎo yǎn ,yīn wéi zài yě zhǎo bú dào tóng yàng de duì shǒu le 。zhè gè yù yán shì zhuāng zǐ zài huì shī mù qián duì rén shuō de ,biǎo shì huì shī sǐ hòu zài méi yǒu kě yǐ tán lùn de duì shǒu 。zhè èr jù de yì sī shì :xiàng yǐng rén sǐ hòu ,jiàng shí zài yě zhǎo bú dào yǔ tā pèi hé mò qì de rén yī yàng ,jī xǐ rú duì zì rán dà dào yǒu suǒ lǐng huì ,zài jun1 zhōng yě nán dé jiě rén 。
zèng xiù cái rù jūn qí shí sì
zèng xiù cái rù jun1 ·qí shí sì
xī tú lán pǔ, mò mǎ huà shān.
xī tú lán pǔ ,mò mǎ huá shān 。
liú pán píng gāo, chuí lún cháng chuān.
liú bō píng gāo ,chuí lún zhǎng chuān 。
mù sòng guī hóng, shǒu huī wǔ xián.
mù sòng guī hóng ,shǒu huī wǔ xián 。
fǔ yǎng zì dé, yóu xīn tài xuán.
fǔ yǎng zì dé ,yóu xīn tài xuán 。
jiā bǐ diào sǒu, dé yú wàng quán.
jiā bǐ diào sǒu ,dé yú wàng quán 。
yǐng rén shì yǐ, shuí yǔ jìn yán?
yǐng rén shì yǐ ,shuí yǔ jìn yán ?