朝代:唐代
作者:韦庄
原文:
翻译
今天是四月十七,去年这个日子,正是与你离别的时候。忍住泪水假装着低下脸,含羞皱着眉头。
自别后我魂销肠断,如今只能在梦里与你相见。我的相思之情,除了天边的月亮,又有谁知道呢?
注释
⑴佯(yáng羊)低面:假装着低下脸。
⑵敛眉:皱眉头。敛(liǎn脸):蹙。
这首词在《草堂诗余别集》中题作《闺情》,写女子追忆与情人的相别以及别后相思,抒发了闺中少女的相思之情。词句质朴率真,哀惋动人,是历来广为传诵的名篇。上片忆与郎君相别。“四月十七,正式去年今日。”连用记载日期的二句,在整个词史上少见。似乎是脱口而出,有似乎是沉醉之中的惊呼。“正是”二字用得传神,表现出记忆之深,让人如闻其声。“别君时”非常直接地点明让这个少女如此痴迷的原因。原来是与郎君分别了,痴迷、沉醉于苦苦的相思忘了时间的飞逝,忘了四季的轮回,忘了身在何处。好像是在一觉醒来,忽然发现,别离已一年,相思也一年了。然而,这一年似快又慢,快是指别离太快,相聚太短,慢是蕴涵了无数煎熬,无数牵挂。“忍泪佯低面,含羞半敛眉。”“佯”是掩饰,但不是故意做作,是基于感情的真挚。害怕郎君发现脸上的泪水,而牵挂、担心,而假装低头;“含羞”是别时有千言万语却有无从说起,欲说还休,难于启齿。这两句通过白描手法,生动地再现了送别时女子玲珑剔透的面部表情,细腻真实的心理活动。
下片抒别后眷念。“不知魂已断”,是过片。“魂断”即“魂销”,江淹《别赋》云:“黯然消魂者,唯别而已。”紧扣上片“别君时”,承上;只好“空有梦相随”,启下,过渡自然,不留痕迹。“不知”故作糊涂,实指知,但比知更深更悲。知是当时,是如今,还是这一年,却又不知。事实上,三者已融于一起,无从分别,也无需分别。君去人不随,也不能随,只好梦相随。日有所思,夜有所梦,但这里的梦是凄苦的,是在无法选择的前提下,不得不选择聊以慰藉的方式,可见相思之深,相思之苦,相思之无奈。“除却天边月,无人知。”“天边月”与首句“四月十七”在时间上相应。“无人知”即是不知,重复上文,加强凄苦。魂销梦断都无法派遣相思之苦,那就只有对月倾诉了,这是古人常用的寄托方式,没有人知道,但明月知道,不仅知,还理解,更会把这一切记住,作为见证。在少女的心目中,月竟成了她在人间的唯一知己,这是十分无奈的选择,更见其孤独,寂寞。况且明月的“知“,本是子虚乌有。寄托相思,相思却更浓,排遣相思,相思却更深。真是欲哭无泪,欲罢不能。少女受相思折磨,为相思煎熬,楚楚动人,愈发憔悴的形象跃然纸上,让人为之流泪。
这首词也可以看成是男子的回忆。刘永济先生《唐五代两宋词简析》评道:“此二首(包括后一首《女冠子·昨夜夜半》)乃追念其宠姬之词。前首是回忆临别时情事,后首则梦中相见之情事也。明言‘四月十七’者,姬人被夺之日,不能忘也。”
nǚ guàn zi
女冠子
sì yuè shí qī, zhèng shì qù nián jīn rì, bié jūn shí.
四月十七,正是去年今日,别君时。
rěn lèi yáng dī miàn, hán xiū bàn liǎn méi.
忍泪佯低面,含羞半敛眉。
bù zhī hún yǐ duàn, kōng yǒu mèng xiāng suí.
不知魂已断,空有梦相随。
chú què tiān biān yuè, méi rén zhī.
除却天边月,没人知。
wéi zhuāng (yuē 836nián ─910nián ),zì duān jǐ ,dù líng (jīn zhōng guó shǎn xī shěng xī ān shì fù jìn )rén ,shī rén wéi yīng wù de sì dài sūn ,táng cháo huā jiān pài cí rén ,cí fēng qīng lì ,yǒu 《huàn huā cí 》liú chuán 。céng rèn qián shǔ zǎi xiàng ,shì wén jìng 。
fān yì
jīn tiān shì sì yuè shí qī ,qù nián zhè gè rì zǐ ,zhèng shì yǔ nǐ lí bié de shí hòu 。rěn zhù lèi shuǐ jiǎ zhuāng zhe dī xià liǎn ,hán xiū zhòu zhe méi tóu 。
zì bié hòu wǒ hún xiāo cháng duàn ,rú jīn zhī néng zài mèng lǐ yǔ nǐ xiàng jiàn 。wǒ de xiàng sī zhī qíng ,chú le tiān biān de yuè liàng ,yòu yǒu shuí zhī dào ne ?
zhù shì
⑴yáng (yángyáng )dī miàn :jiǎ zhuāng zhe dī xià liǎn 。
⑵liǎn méi :zhòu méi tóu 。liǎn (liǎnliǎn ):cù 。
zhè shǒu cí zài 《cǎo táng shī yú bié jí 》zhōng tí zuò 《guī qíng 》,xiě nǚ zǐ zhuī yì yǔ qíng rén de xiàng bié yǐ jí bié hòu xiàng sī ,shū fā le guī zhōng shǎo nǚ de xiàng sī zhī qíng 。cí jù zhì pǔ lǜ zhēn ,āi wǎn dòng rén ,shì lì lái guǎng wéi chuán sòng de míng piān 。shàng piàn yì yǔ láng jun1 xiàng bié 。“sì yuè shí qī ,zhèng shì qù nián jīn rì 。”lián yòng jì zǎi rì qī de èr jù ,zài zhěng gè cí shǐ shàng shǎo jiàn 。sì hū shì tuō kǒu ér chū ,yǒu sì hū shì chén zuì zhī zhōng de jīng hū 。“zhèng shì ”èr zì yòng dé chuán shén ,biǎo xiàn chū jì yì zhī shēn ,ràng rén rú wén qí shēng 。“bié jun1 shí ”fēi cháng zhí jiē dì diǎn míng ràng zhè gè shǎo nǚ rú cǐ chī mí de yuán yīn 。yuán lái shì yǔ láng jun1 fèn bié le ,chī mí 、chén zuì yú kǔ kǔ de xiàng sī wàng le shí jiān de fēi shì ,wàng le sì jì de lún huí ,wàng le shēn zài hé chù 。hǎo xiàng shì zài yī jiào xǐng lái ,hū rán fā xiàn ,bié lí yǐ yī nián ,xiàng sī yě yī nián le 。rán ér ,zhè yī nián sì kuài yòu màn ,kuài shì zhǐ bié lí tài kuài ,xiàng jù tài duǎn ,màn shì yùn hán le wú shù jiān áo ,wú shù qiān guà 。“rěn lèi yáng dī miàn ,hán xiū bàn liǎn méi 。”“yáng ”shì yǎn shì ,dàn bú shì gù yì zuò zuò ,shì jī yú gǎn qíng de zhēn zhì 。hài pà láng jun1 fā xiàn liǎn shàng de lèi shuǐ ,ér qiān guà 、dān xīn ,ér jiǎ zhuāng dī tóu ;“hán xiū ”shì bié shí yǒu qiān yán wàn yǔ què yǒu wú cóng shuō qǐ ,yù shuō hái xiū ,nán yú qǐ chǐ 。zhè liǎng jù tōng guò bái miáo shǒu fǎ ,shēng dòng dì zài xiàn le sòng bié shí nǚ zǐ líng lóng tī tòu de miàn bù biǎo qíng ,xì nì zhēn shí de xīn lǐ huó dòng 。
xià piàn shū bié hòu juàn niàn 。“bú zhī hún yǐ duàn ”,shì guò piàn 。“hún duàn ”jí “hún xiāo ”,jiāng yān 《bié fù 》yún :“àn rán xiāo hún zhě ,wéi bié ér yǐ 。”jǐn kòu shàng piàn “bié jun1 shí ”,chéng shàng ;zhī hǎo “kōng yǒu mèng xiàng suí ”,qǐ xià ,guò dù zì rán ,bú liú hén jì 。“bú zhī ”gù zuò hú tú ,shí zhǐ zhī ,dàn bǐ zhī gèng shēn gèng bēi 。zhī shì dāng shí ,shì rú jīn ,hái shì zhè yī nián ,què yòu bú zhī 。shì shí shàng ,sān zhě yǐ róng yú yī qǐ ,wú cóng fèn bié ,yě wú xū fèn bié 。jun1 qù rén bú suí ,yě bú néng suí ,zhī hǎo mèng xiàng suí 。rì yǒu suǒ sī ,yè yǒu suǒ mèng ,dàn zhè lǐ de mèng shì qī kǔ de ,shì zài wú fǎ xuǎn zé de qián tí xià ,bú dé bú xuǎn zé liáo yǐ wèi jiè de fāng shì ,kě jiàn xiàng sī zhī shēn ,xiàng sī zhī kǔ ,xiàng sī zhī wú nài 。“chú què tiān biān yuè ,wú rén zhī 。”“tiān biān yuè ”yǔ shǒu jù “sì yuè shí qī ”zài shí jiān shàng xiàng yīng 。“wú rén zhī ”jí shì bú zhī ,zhòng fù shàng wén ,jiā qiáng qī kǔ 。hún xiāo mèng duàn dōu wú fǎ pài qiǎn xiàng sī zhī kǔ ,nà jiù zhī yǒu duì yuè qīng sù le ,zhè shì gǔ rén cháng yòng de jì tuō fāng shì ,méi yǒu rén zhī dào ,dàn míng yuè zhī dào ,bú jǐn zhī ,hái lǐ jiě ,gèng huì bǎ zhè yī qiē jì zhù ,zuò wéi jiàn zhèng 。zài shǎo nǚ de xīn mù zhōng ,yuè jìng chéng le tā zài rén jiān de wéi yī zhī jǐ ,zhè shì shí fèn wú nài de xuǎn zé ,gèng jiàn qí gū dú ,jì mò 。kuàng qiě míng yuè de “zhī “,běn shì zǐ xū wū yǒu 。jì tuō xiàng sī ,xiàng sī què gèng nóng ,pái qiǎn xiàng sī ,xiàng sī què gèng shēn 。zhēn shì yù kū wú lèi ,yù bà bú néng 。shǎo nǚ shòu xiàng sī shé mó ,wéi xiàng sī jiān áo ,chǔ chǔ dòng rén ,yù fā qiáo cuì de xíng xiàng yuè rán zhǐ shàng ,ràng rén wéi zhī liú lèi 。
zhè shǒu cí yě kě yǐ kàn chéng shì nán zǐ de huí yì 。liú yǒng jì xiān shēng 《táng wǔ dài liǎng sòng cí jiǎn xī 》píng dào :“cǐ èr shǒu (bāo kuò hòu yī shǒu 《nǚ guàn zǐ ·zuó yè yè bàn 》)nǎi zhuī niàn qí chǒng jī zhī cí 。qián shǒu shì huí yì lín bié shí qíng shì ,hòu shǒu zé mèng zhōng xiàng jiàn zhī qíng shì yě 。míng yán ‘sì yuè shí qī ’zhě ,jī rén bèi duó zhī rì ,bú néng wàng yě 。”
nǚ guàn zi
nǚ guàn zǐ
sì yuè shí qī, zhèng shì qù nián jīn rì, bié jūn shí.
sì yuè shí qī ,zhèng shì qù nián jīn rì ,bié jun1 shí 。
rěn lèi yáng dī miàn, hán xiū bàn liǎn méi.
rěn lèi yáng dī miàn ,hán xiū bàn liǎn méi 。
bù zhī hún yǐ duàn, kōng yǒu mèng xiāng suí.
bú zhī hún yǐ duàn ,kōng yǒu mèng xiàng suí 。
chú què tiān biān yuè, méi rén zhī.
chú què tiān biān yuè ,méi rén zhī 。