朝代:明代
作者:宋濂
原文:
宋濂(1310—1381)字景濂,号潜溪,别号玄真子、玄真道士、玄真遁叟。汉族,浦江(今浙江浦江县)人,元末明初文学家,曾被明太祖朱元璋誉为“开国文臣之首”,学者称太史公。宋濂与高启、刘基并称为“明初诗文三大家”。他因长孙宋慎牵连胡惟庸党案而被流放茂州,途中病死于夔州。他的代表作品有《送东阳马生序》、《朱元璋奉天讨元北伐檄文》等。
翻译
王冕是诸暨县人。七八岁时,父亲叫他在田地上放牛,他偷偷地跑进学堂去听学生念书。听完以后,总是默默地记住。傍晚回家,他把放牧的牛都忘记了,有人牵着牛来责骂他们家的牛践踏田地,踩坏了庄稼。王冕的父亲大怒,打了王冕一顿。事情过后,他仍是这样。他的母亲说:“这孩子想读书这样入迷,何不由着他呢?”王冕从此以后就离开家,寄住在寺庙里。一到夜里,他就暗暗地走出来,坐在佛像的膝盖上,手里拿着书就借着佛像前长明灯的灯光诵读,书声琅琅一直读到天亮。佛像大多是泥塑的,一个个面目狰狞凶恶,令人害怕。王冕虽是小孩,却神色安然,好像没有看见似的。安阳的韩性听说以后对此感到很惊讶,收他做弟子,后来他成了大学问家。韩性死后,他的门人像侍奉韩性一样的侍奉王冕。那时王冕的父亲已死,王冕便将母亲带入越城供养。时间久了,母亲想念故乡,王冕就买了头白牛驾着母亲,自己穿戴着古式的帽子衣服跟随在车子后面,乡里的小孩都聚集在道两旁笑,王冕也笑。
注释
(1)牧:放牧。
(2)陇:田埂。
(3)窃:偷偷地,暗中。
(4)辄:总是(常常)、就。
(5)或:有人;有的人
(6)蹊田:践踏田地,指踩坏了庄稼
(7)挞:鞭打。
(8)曷:通“何”,为什么。
(9)去:古义—离开,离去。今义:到。。。。。。去。
(10)潜:暗暗地、悄悄地。
(11)执策:拿着书卷。
(12)旦:早晨,天亮。
(13)狞恶可怖:狰狞凶恶,令人害怕。
(14)恬:心神安适。
(15)异:(意动)
(16)一词多义(之)
①父怒,垯之:他。
②执策应长明灯读之:无实义。
(17)“被”通“披”:穿戴
(18)亦:也
wáng miǎn hào xué
王冕好学
wáng miǎn zhě, zhū jì rén.
王冕者,诸暨人。
qī bā suì shí, fù mìng mù niú lǒng shàng, qiè rù xué shè, tīng zhū shēng sòng shū tīng yǐ, zhé mò jì.
七八岁时,父命牧牛陇上,窃入学舍,听诸生诵书;听已,辄默记。
mù guī, wàng qí niú.
暮归,忘其牛。
huò qiān niú lái zé qī tián zhě.
或牵牛来责蹊田者。
fù nù, tà zhī, yǐ ér fù rú chū.
父怒,挞之,已而复如初。
mǔ yuē:" ér chī rú cǐ, hé bù tīng qí suǒ wéi?" miǎn yīn qù, yī sēng sì yǐ jū.
母曰:“儿痴如此,曷不听其所为?”冕因去,依僧寺以居。
yè qián chū, zuò fú xī shàng, zhí cè yìng cháng míng dēng dú zhī, láng láng dá dàn.
夜潜出,坐佛膝上,执策映长明灯读之,琅琅达旦。
fó xiàng duō tǔ ǒu, níng è kě bù miǎn xiǎo ér, tián ruò bú jiàn.
佛像多土偶,狞恶可怖;冕小儿,恬若不见。
ān yáng hán xìng wén ér yì zhī, lù wèi dì zǐ, xué suì wèi tōng rú.
安阳韩性闻而异之,录为弟子,学遂为通儒。
xìng zú, mén rén shì miǎn rú shì xìng.
性卒,门人事冕如事性。
shí miǎn fù yǐ zú, jí yíng mǔ rù yuè chéng jiù yǎng.
时冕父已卒,即迎母入越城就养。
jiǔ zhī, mǔ sī hái gù lǐ, miǎn mǎi bái niú jià mǔ chē, zì bèi gǔ guān fú suí chē hòu.
久之,母思还故里,冕买白牛驾母车,自被古冠服随车后。
xiāng lǐ ér jìng zhē dào shàn xiào, miǎn yì xiào.
乡里儿竞遮道讪笑,冕亦笑。
xuǎn zì yuán shǐ wáng miǎn chuán
选自《元史·王冕传》
sòng lián (1310—1381)zì jǐng lián ,hào qián xī ,bié hào xuán zhēn zǐ 、xuán zhēn dào shì 、xuán zhēn dùn sǒu 。hàn zú ,pǔ jiāng (jīn zhè jiāng pǔ jiāng xiàn )rén ,yuán mò míng chū wén xué jiā ,céng bèi míng tài zǔ zhū yuán zhāng yù wéi “kāi guó wén chén zhī shǒu ”,xué zhě chēng tài shǐ gōng 。sòng lián yǔ gāo qǐ 、liú jī bìng chēng wéi “míng chū shī wén sān dà jiā ”。tā yīn zhǎng sūn sòng shèn qiān lián hú wéi yōng dǎng àn ér bèi liú fàng mào zhōu ,tú zhōng bìng sǐ yú kuí zhōu 。tā de dài biǎo zuò pǐn yǒu 《sòng dōng yáng mǎ shēng xù 》、《zhū yuán zhāng fèng tiān tǎo yuán běi fá xí wén 》děng 。
fān yì
wáng miǎn shì zhū jì xiàn rén 。qī bā suì shí ,fù qīn jiào tā zài tián dì shàng fàng niú ,tā tōu tōu dì pǎo jìn xué táng qù tīng xué shēng niàn shū 。tīng wán yǐ hòu ,zǒng shì mò mò dì jì zhù 。bàng wǎn huí jiā ,tā bǎ fàng mù de niú dōu wàng jì le ,yǒu rén qiān zhe niú lái zé mà tā men jiā de niú jiàn tà tián dì ,cǎi huài le zhuāng jià 。wáng miǎn de fù qīn dà nù ,dǎ le wáng miǎn yī dùn 。shì qíng guò hòu ,tā réng shì zhè yàng 。tā de mǔ qīn shuō :“zhè hái zǐ xiǎng dú shū zhè yàng rù mí ,hé bú yóu zhe tā ne ?”wáng miǎn cóng cǐ yǐ hòu jiù lí kāi jiā ,jì zhù zài sì miào lǐ 。yī dào yè lǐ ,tā jiù àn àn dì zǒu chū lái ,zuò zài fó xiàng de xī gài shàng ,shǒu lǐ ná zhe shū jiù jiè zhe fó xiàng qián zhǎng míng dēng de dēng guāng sòng dú ,shū shēng láng láng yī zhí dú dào tiān liàng 。fó xiàng dà duō shì ní sù de ,yī gè gè miàn mù zhēng níng xiōng è ,lìng rén hài pà 。wáng miǎn suī shì xiǎo hái ,què shén sè ān rán ,hǎo xiàng méi yǒu kàn jiàn sì de 。ān yáng de hán xìng tīng shuō yǐ hòu duì cǐ gǎn dào hěn jīng yà ,shōu tā zuò dì zǐ ,hòu lái tā chéng le dà xué wèn jiā 。hán xìng sǐ hòu ,tā de mén rén xiàng shì fèng hán xìng yī yàng de shì fèng wáng miǎn 。nà shí wáng miǎn de fù qīn yǐ sǐ ,wáng miǎn biàn jiāng mǔ qīn dài rù yuè chéng gòng yǎng 。shí jiān jiǔ le ,mǔ qīn xiǎng niàn gù xiāng ,wáng miǎn jiù mǎi le tóu bái niú jià zhe mǔ qīn ,zì jǐ chuān dài zhe gǔ shì de mào zǐ yī fú gēn suí zài chē zǐ hòu miàn ,xiāng lǐ de xiǎo hái dōu jù jí zài dào liǎng páng xiào ,wáng miǎn yě xiào 。
zhù shì
(1)mù :fàng mù 。
(2)lǒng :tián gěng 。
(3)qiè :tōu tōu dì ,àn zhōng 。
(4)zhé :zǒng shì (cháng cháng )、jiù 。
(5)huò :yǒu rén ;yǒu de rén
(6)qī tián :jiàn tà tián dì ,zhǐ cǎi huài le zhuāng jià
(7)tà :biān dǎ 。
(8)hé :tōng “hé ”,wéi shí me 。
(9)qù :gǔ yì —lí kāi ,lí qù 。jīn yì :dào 。。。。。。qù 。
(10)qián :àn àn dì 、qiāo qiāo dì 。
(11)zhí cè :ná zhe shū juàn 。
(12)dàn :zǎo chén ,tiān liàng 。
(13)níng è kě bù :zhēng níng xiōng è ,lìng rén hài pà 。
(14)tián :xīn shén ān shì 。
(15)yì :(yì dòng )
(16)yī cí duō yì (zhī )
①fù nù ,dá zhī :tā 。
②zhí cè yīng zhǎng míng dēng dú zhī :wú shí yì 。
(17)“bèi ”tōng “pī ”:chuān dài
(18)yì :yě
wáng miǎn hào xué
wáng miǎn hǎo xué
wáng miǎn zhě, zhū jì rén.
wáng miǎn zhě ,zhū jì rén 。
qī bā suì shí, fù mìng mù niú lǒng shàng, qiè rù xué shè, tīng zhū shēng sòng shū tīng yǐ, zhé mò jì.
qī bā suì shí ,fù mìng mù niú lǒng shàng ,qiè rù xué shě ,tīng zhū shēng sòng shū ;tīng yǐ ,zhé mò jì 。
mù guī, wàng qí niú.
mù guī ,wàng qí niú 。
huò qiān niú lái zé qī tián zhě.
huò qiān niú lái zé qī tián zhě 。
fù nù, tà zhī, yǐ ér fù rú chū.
fù nù ,tà zhī ,yǐ ér fù rú chū 。
mǔ yuē:" ér chī rú cǐ, hé bù tīng qí suǒ wéi?" miǎn yīn qù, yī sēng sì yǐ jū.
mǔ yuē :“ér chī rú cǐ ,hé bú tīng qí suǒ wéi ?”miǎn yīn qù ,yī sēng sì yǐ jū 。
yè qián chū, zuò fú xī shàng, zhí cè yìng cháng míng dēng dú zhī, láng láng dá dàn.
yè qián chū ,zuò fó xī shàng ,zhí cè yìng zhǎng míng dēng dú zhī ,láng láng dá dàn 。
fó xiàng duō tǔ ǒu, níng è kě bù miǎn xiǎo ér, tián ruò bú jiàn.
fó xiàng duō tǔ ǒu ,níng è kě bù ;miǎn xiǎo ér ,tián ruò bú jiàn 。
ān yáng hán xìng wén ér yì zhī, lù wèi dì zǐ, xué suì wèi tōng rú.
ān yáng hán xìng wén ér yì zhī ,lù wéi dì zǐ ,xué suí wéi tōng rú 。
xìng zú, mén rén shì miǎn rú shì xìng.
xìng zú ,mén rén shì miǎn rú shì xìng 。
shí miǎn fù yǐ zú, jí yíng mǔ rù yuè chéng jiù yǎng.
shí miǎn fù yǐ zú ,jí yíng mǔ rù yuè chéng jiù yǎng 。
jiǔ zhī, mǔ sī hái gù lǐ, miǎn mǎi bái niú jià mǔ chē, zì bèi gǔ guān fú suí chē hòu.
jiǔ zhī ,mǔ sī hái gù lǐ ,miǎn mǎi bái niú jià mǔ chē ,zì bèi gǔ guàn fú suí chē hòu 。
xiāng lǐ ér jìng zhē dào shàn xiào, miǎn yì xiào.
xiāng lǐ ér jìng zhē dào shàn xiào ,miǎn yì xiào 。
xuǎn zì yuán shǐ wáng miǎn chuán
xuǎn zì 《yuán shǐ ·wáng miǎn chuán 》