菩萨蛮·劝君今夜须沉醉翻译及注释

翻译
今天晚上劝您务必要喝个一醉方休，酒桌前千万不要谈论明天的事情。就珍重现在热情的主人的心意吧，因为主人的酒杯是深的，主人的情谊也是深的。
我忧愁的是像今晚这般欢饮的春夜太短暂了，我不再推辞说您又将我的酒杯斟得太满。既然有酒可喝再怎么样也得打起精神来，人生能有多长呢？

注释
⑴尊前：酒席前。尊：同“樽（zūn）”，古代盛酒器具。《淮南子》：“圣人之道，犹中衢而设樽耶，过者斟酌，各得其宜。”　
⑵“须愁”句：应愁时光短促。漏：刻漏，指代时间。
⑶莫诉：不要推辞。
⑷呵呵（huōhuō）：笑声。这里是指“得过且过”，勉强作乐。

菩萨蛮·劝君今夜须沉醉鉴赏

　　这首词头两句说“劝君今夜须沈（沉）醉，尊前莫话明朝事”，下半首又说“须愁春漏短，莫诉金杯满”，四句之中竟有两个“须”字，两个“莫”字，口吻的重叠成为这首词的特色所在，也是佳处所在，下面写“遇酒且呵呵，人生能几何”，又表现得冷漠空泛。有的选本因为这重叠和空泛而删去了这首词，叶嘉莹教授认为这实际上等于割裂了一个完整的生命进程，都是未能体会出这首词真正好处的缘故。

　　“劝君今夜须沈醉，尊前莫话明朝事”，是深情的主人的劝客之语，一个“今夜”，一个“明朝”具有沉痛的含义。这两句是说：你今夜定要一醉方休，酒杯之前不要说起明天的事情。人是要有明天才有希望的，明天是未来希望的寄托，可是他现在用了一个“莫”字，今朝有酒今朝醉，明天的事千万别提起。“莫话明朝事”，那必然是明天的事情有不可期望，不可以诉说的悲哀和痛苦，所以他这里反映了非常沉痛的悲哀。这是主人劝客之词，如果联想到他的“红楼别夜”的美人劝他早归家，则当时他的希望原当在未来，在明天，明天回去可以见到他“绿窗人似花”的美人，而现在主人劝他“尊前莫话明朝事”，是明天绝无回去的希望了。“珍重主人心，酒深情亦深”，意思是说：纵然是对红楼别夜的美人还是这般的锺情和怀念，但是没有再见的希望，我就珍重现在热情的主人的心意吧，因为主人敬给我的酒杯是深的，主人对我的情谊也是深的。李白有首诗是这样写的：“兰陵美酒郁金香，玉碗盛来琥珀光。但使主人能醉客，不知何处是他乡。”大意是：兰陵的美酒散发着郁金花的香气，白玉碗中的酒浆闪泛着琥珀般的光泽，只要主人能使我沉醉，我就忘记了什么地方是他乡。一般人只知道欣赏李白诗潇洒飞扬的一面，其实李白诗也有非常沉痛的一面，李白写饮酒的诗最多，而且多与“悲愁”联系在一起，像“抽刀断水水更流，举杯消愁愁更愁”，“五花马，千金裘，呼儿将出换美酒，与尔同消万古愁”，都属此类。在韦庄这二句写的主人劝酒之情中，也隐含了深重的悲哀。

　　下半阕的“须愁春漏短，莫诉金杯满”，叶嘉莹认为此处乃是客人自劝之词：我忧愁的是像今晚这般欢饮的春夜非常短暂，而不会以你把酒杯斟得太满作为推托之辞。“遇酒且呵呵”，“呵呵”是笑声，如果读者认为是真的欢笑就错了。因为“呵呵”两个字只是空洞的笑的声音，没有真正欢笑的感情，韦庄所写的正是强做欢笑的酸辛。他说：如果你再不珍惜今天“春漏短”的光阴，今天的欢笑，今天这“酒深情亦深”的感情，明天也都不会再存在了。唐朝灭亡，当时的韦庄已经是七十岁以上的老人了，所以他说“遇酒且呵呵，人生能几何”。

菩萨蛮·劝君今夜须沉醉创作背景

pú sà mán ·quàn jun1 jīn yè xū chén zuì fān yì jí zhù shì

fān yì
jīn tiān wǎn shàng quàn nín wù bì yào hē gè yī zuì fāng xiū ，jiǔ zhuō qián qiān wàn bú yào tán lùn míng tiān de shì qíng 。jiù zhēn zhòng xiàn zài rè qíng de zhǔ rén de xīn yì ba ，yīn wéi zhǔ rén de jiǔ bēi shì shēn de ，zhǔ rén de qíng yì yě shì shēn de 。
wǒ yōu chóu de shì xiàng jīn wǎn zhè bān huān yǐn de chūn yè tài duǎn zàn le ，wǒ bú zài tuī cí shuō nín yòu jiāng wǒ de jiǔ bēi zhēn dé tài mǎn 。jì rán yǒu jiǔ kě hē zài zěn me yàng yě dé dǎ qǐ jīng shén lái ，rén shēng néng yǒu duō zhǎng ne ？

zhù shì
⑴zūn qián ：jiǔ xí qián 。zūn ：tóng “zūn （zūn）”，gǔ dài shèng jiǔ qì jù 。《huái nán zǐ 》：“shèng rén zhī dào ，yóu zhōng qú ér shè zūn yē ，guò zhě zhēn zhuó ，gè dé qí yí 。”　
⑵“xū chóu ”jù ：yīng chóu shí guāng duǎn cù 。lòu ：kè lòu ，zhǐ dài shí jiān 。
⑶mò sù ：bú yào tuī cí 。
⑷hē hē （huōhuō）：xiào shēng 。zhè lǐ shì zhǐ “dé guò qiě guò ”，miǎn qiáng zuò lè 。

pú sà mán ·quàn jun1 jīn yè xū chén zuì jiàn shǎng

　　zhè shǒu cí tóu liǎng jù shuō “quàn jun1 jīn yè xū shěn （chén ）zuì ，zūn qián mò huà míng cháo shì ”，xià bàn shǒu yòu shuō “xū chóu chūn lòu duǎn ，mò sù jīn bēi mǎn ”，sì jù zhī zhōng jìng yǒu liǎng gè “xū ”zì ，liǎng gè “mò ”zì ，kǒu wěn de zhòng dié chéng wéi zhè shǒu cí de tè sè suǒ zài ，yě shì jiā chù suǒ zài ，xià miàn xiě “yù jiǔ qiě hē hē ，rén shēng néng jǐ hé ”，yòu biǎo xiàn dé lěng mò kōng fàn 。yǒu de xuǎn běn yīn wéi zhè zhòng dié hé kōng fàn ér shān qù le zhè shǒu cí ，yè jiā yíng jiāo shòu rèn wéi zhè shí jì shàng děng yú gē liè le yī gè wán zhěng de shēng mìng jìn chéng ，dōu shì wèi néng tǐ huì chū zhè shǒu cí zhēn zhèng hǎo chù de yuán gù 。

　　“quàn jun1 jīn yè xū shěn zuì ，zūn qián mò huà míng cháo shì ”，shì shēn qíng de zhǔ rén de quàn kè zhī yǔ ，yī gè “jīn yè ”，yī gè “míng cháo ”jù yǒu chén tòng de hán yì 。zhè liǎng jù shì shuō ：nǐ jīn yè dìng yào yī zuì fāng xiū ，jiǔ bēi zhī qián bú yào shuō qǐ míng tiān de shì qíng 。rén shì yào yǒu míng tiān cái yǒu xī wàng de ，míng tiān shì wèi lái xī wàng de jì tuō ，kě shì tā xiàn zài yòng le yī gè “mò ”zì ，jīn cháo yǒu jiǔ jīn cháo zuì ，míng tiān de shì qiān wàn bié tí qǐ 。“mò huà míng cháo shì ”，nà bì rán shì míng tiān de shì qíng yǒu bú kě qī wàng ，bú kě yǐ sù shuō de bēi āi hé tòng kǔ ，suǒ yǐ tā zhè lǐ fǎn yìng le fēi cháng chén tòng de bēi āi 。zhè shì zhǔ rén quàn kè zhī cí ，rú guǒ lián xiǎng dào tā de “hóng lóu bié yè ”de měi rén quàn tā zǎo guī jiā ，zé dāng shí tā de xī wàng yuán dāng zài wèi lái ，zài míng tiān ，míng tiān huí qù kě yǐ jiàn dào tā “lǜ chuāng rén sì huā ”de měi rén ，ér xiàn zài zhǔ rén quàn tā “zūn qián mò huà míng cháo shì ”，shì míng tiān jué wú huí qù de xī wàng le 。“zhēn zhòng zhǔ rén xīn ，jiǔ shēn qíng yì shēn ”，yì sī shì shuō ：zòng rán shì duì hóng lóu bié yè de měi rén hái shì zhè bān de zhōng qíng hé huái niàn ，dàn shì méi yǒu zài jiàn de xī wàng ，wǒ jiù zhēn zhòng xiàn zài rè qíng de zhǔ rén de xīn yì ba ，yīn wéi zhǔ rén jìng gěi wǒ de jiǔ bēi shì shēn de ，zhǔ rén duì wǒ de qíng yì yě shì shēn de 。lǐ bái yǒu shǒu shī shì zhè yàng xiě de ：“lán líng měi jiǔ yù jīn xiāng ，yù wǎn shèng lái hǔ pò guāng 。dàn shǐ zhǔ rén néng zuì kè ，bú zhī hé chù shì tā xiāng 。”dà yì shì ：lán líng de měi jiǔ sàn fā zhe yù jīn huā de xiāng qì ，bái yù wǎn zhōng de jiǔ jiāng shǎn fàn zhe hǔ pò bān de guāng zé ，zhī yào zhǔ rén néng shǐ wǒ chén zuì ，wǒ jiù wàng jì le shí me dì fāng shì tā xiāng 。yī bān rén zhī zhī dào xīn shǎng lǐ bái shī xiāo sǎ fēi yáng de yī miàn ，qí shí lǐ bái shī yě yǒu fēi cháng chén tòng de yī miàn ，lǐ bái xiě yǐn jiǔ de shī zuì duō ，ér qiě duō yǔ “bēi chóu ”lián xì zài yī qǐ ，xiàng “chōu dāo duàn shuǐ shuǐ gèng liú ，jǔ bēi xiāo chóu chóu gèng chóu ”，“wǔ huā mǎ ，qiān jīn qiú ，hū ér jiāng chū huàn měi jiǔ ，yǔ ěr tóng xiāo wàn gǔ chóu ”，dōu shǔ cǐ lèi 。zài wéi zhuāng zhè èr jù xiě de zhǔ rén quàn jiǔ zhī qíng zhōng ，yě yǐn hán le shēn zhòng de bēi āi 。

　　xià bàn què de “xū chóu chūn lòu duǎn ，mò sù jīn bēi mǎn ”，yè jiā yíng rèn wéi cǐ chù nǎi shì kè rén zì quàn zhī cí ：wǒ yōu chóu de shì xiàng jīn wǎn zhè bān huān yǐn de chūn yè fēi cháng duǎn zàn ，ér bú huì yǐ nǐ bǎ jiǔ bēi zhēn dé tài mǎn zuò wéi tuī tuō zhī cí 。“yù jiǔ qiě hē hē ”，“hē hē ”shì xiào shēng ，rú guǒ dú zhě rèn wéi shì zhēn de huān xiào jiù cuò le 。yīn wéi “hē hē ”liǎng gè zì zhī shì kōng dòng de xiào de shēng yīn ，méi yǒu zhēn zhèng huān xiào de gǎn qíng ，wéi zhuāng suǒ xiě de zhèng shì qiáng zuò huān xiào de suān xīn 。tā shuō ：rú guǒ nǐ zài bú zhēn xī jīn tiān “chūn lòu duǎn ”de guāng yīn ，jīn tiān de huān xiào ，jīn tiān zhè “jiǔ shēn qíng yì shēn ”de gǎn qíng ，míng tiān yě dōu bú huì zài cún zài le 。táng cháo miè wáng ，dāng shí de wéi zhuāng yǐ jīng shì qī shí suì yǐ shàng de lǎo rén le ，suǒ yǐ tā shuō “yù jiǔ qiě hē hē ，rén shēng néng jǐ hé ”。

pú sà mán ·quàn jun1 jīn yè xū chén zuì chuàng zuò bèi jǐng