江神子·恨别翻译及注释

翻译
　　流离天涯，思绪无穷无已。相逢不久，便又匆匆别离。拉着佳人，只能采一枝暮春的杏花，含泪赠别。你问春天还剩多少，即便春意尚在，又能和谁一同欣赏？
　　三月的隋堤，春水缓缓。此时鸿雁北归，我却要到飞鸿过冬的湖州。回望旧地，清清浅浅的泗水在城下与淮河交汇。想要让泗水寄去相思的千点泪，怎奈它流不到湖州地。

注释
⑴江神子：词牌名，即“江城子”。
⑵东风：代指春天。
⑶隋堤：指汴河的河堤，因建于隋朝而得名。
⑷背归鸿：词人南下湖州（今属浙江）而大雁北飞，所以说是“背归鸿”。
⑸彭城：即徐州，汉高祖刘邦的家乡。
⑹楚江：即泗水。

江神子·恨别鉴赏

　　此词作于元丰二年（1079）三月，为苏轼由徐州调至湖州途中。词中化用李商隐《无题》诗中“相见时难别亦难，东风无力百花残。春蚕到死丝方尽，蜡炬成灰泪始干”句意，将积郁的愁思注入即事即地的景物之中，抒发了作者对徐州风物人情无限留恋之情，并在离愁别绪中融入了深沉的身世之感。

　　词的上片以感慨起调，言天涯流落，愁思茫茫，无穷无尽。“天涯流落”，深寓词人的身世之感。苏轼外任多年，类同飘萍，自视亦天涯流落之人。他在徐州仅两年，又调往湖州，南北辗转，这就更增加了他的天涯流落之感。这一句同时也饱含着词人对猝然调离徐州的感慨。“既相逢，却匆匆”两句，转写自己与徐州人士的交往，对邂逅相逢的喜悦，对骤然分别的痛惜，得而复失的哀怨，溢于言表。“携手”两句，写他永远不能忘记自己最后离开此地时依依惜别的动人一幕。“携手佳人”，借与佳人乍逢又别的感触言离愁。“和泪折残红”，写作者面对落花，睹物伤怀，情思绵绵，辗转不忍离去，同时也是写离徐的时间，启过拍“为问”三句。末三句由残红而想到残春，因问东风尚余几许，感叹纵使春光仍在，而身离徐州，与谁同春。此三句通过写离徐后的孤单，写对徐州的依恋，且笔触一波三折，婉转抑郁。

　　词的下片即景抒情，继续抒发上片未了之情。过片“隋堤三月水溶溶”，是写词人离徐途中的真景，将浩荡的悲思注入东去的三月隋堤那溶溶春水中。“背归鸿，去吴中”，亦写途中之景，而意极沉痛。春光明媚，鸿雁北归故居，而词人自己却与雁行相反，离开徐州热土，南去吴中湖州。苏轼是把徐州当成了他的故乡，而自叹不如归鸿。“彭城”即徐州城。“清泗与淮通”暗寓作者不忍离徐，而现实偏偏无情，不得不背鸿而去，故于途中频频回顾，直至去程已远，回顾之中，唯见清澈的泗水由西北而东南，向着淮水脉脉流去。看到泗水，触景生情，自然会想到徐州（泗水流经徐州）。歇拍三句，即景抒情，于沉痛之中交织着怅惘的情绪。徐州既相逢难再，因而词人欲托清泗流水把千滴相思之泪寄往徐州，无奈楚江（指泗水）东流，相思难寄，令词人不禁怅然若失。托淮泗以寄泪，情真意厚，且想象丰富，造语精警；而楚江东流，又大有“自是人生长恨水长东”之意，感情沉痛、怅惘，读之令人肠断。

　　此词写别恨，采用了化虚为实的艺术手法。作者由分别之地彭城，想到去湖州途中沿泗入淮，向吴中新任所的曲折水路；又由别时之“和泪”，想到别后的“寄泪”。这样，离愁别绪更显深沉、哀婉。结句“流不到，楚江东”，别泪千点因春水溶溶而愈见浩荡，犹如一声绵长的浩叹，久远地回响在读者的心头。

jiāng shén zǐ ·hèn bié fān yì jí zhù shì

fān yì
　　liú lí tiān yá ，sī xù wú qióng wú yǐ 。xiàng féng bú jiǔ ，biàn yòu cōng cōng bié lí 。lā zhe jiā rén ，zhī néng cǎi yī zhī mù chūn de xìng huā ，hán lèi zèng bié 。nǐ wèn chūn tiān hái shèng duō shǎo ，jí biàn chūn yì shàng zài ，yòu néng hé shuí yī tóng xīn shǎng ？
　　sān yuè de suí dī ，chūn shuǐ huǎn huǎn 。cǐ shí hóng yàn běi guī ，wǒ què yào dào fēi hóng guò dōng de hú zhōu 。huí wàng jiù dì ，qīng qīng qiǎn qiǎn de sì shuǐ zài chéng xià yǔ huái hé jiāo huì 。xiǎng yào ràng sì shuǐ jì qù xiàng sī de qiān diǎn lèi ，zěn nài tā liú bú dào hú zhōu dì 。

zhù shì
⑴jiāng shén zǐ ：cí pái míng ，jí “jiāng chéng zǐ ”。
⑵dōng fēng ：dài zhǐ chūn tiān 。
⑶suí dī ：zhǐ biàn hé de hé dī ，yīn jiàn yú suí cháo ér dé míng 。
⑷bèi guī hóng ：cí rén nán xià hú zhōu （jīn shǔ zhè jiāng ）ér dà yàn běi fēi ，suǒ yǐ shuō shì “bèi guī hóng ”。
⑸péng chéng ：jí xú zhōu ，hàn gāo zǔ liú bāng de jiā xiāng 。
⑹chǔ jiāng ：jí sì shuǐ 。

jiāng shén zǐ ·hèn bié jiàn shǎng

　　cǐ cí zuò yú yuán fēng èr nián （1079）sān yuè ，wéi sū shì yóu xú zhōu diào zhì hú zhōu tú zhōng 。cí zhōng huà yòng lǐ shāng yǐn 《wú tí 》shī zhōng “xiàng jiàn shí nán bié yì nán ，dōng fēng wú lì bǎi huā cán 。chūn cán dào sǐ sī fāng jìn ，là jù chéng huī lèi shǐ gàn ”jù yì ，jiāng jī yù de chóu sī zhù rù jí shì jí dì de jǐng wù zhī zhōng ，shū fā le zuò zhě duì xú zhōu fēng wù rén qíng wú xiàn liú liàn zhī qíng ，bìng zài lí chóu bié xù zhōng róng rù le shēn chén de shēn shì zhī gǎn 。

　　cí de shàng piàn yǐ gǎn kǎi qǐ diào ，yán tiān yá liú luò ，chóu sī máng máng ，wú qióng wú jìn 。“tiān yá liú luò ”，shēn yù cí rén de shēn shì zhī gǎn 。sū shì wài rèn duō nián ，lèi tóng piāo píng ，zì shì yì tiān yá liú luò zhī rén 。tā zài xú zhōu jǐn liǎng nián ，yòu diào wǎng hú zhōu ，nán běi niǎn zhuǎn ，zhè jiù gèng zēng jiā le tā de tiān yá liú luò zhī gǎn 。zhè yī jù tóng shí yě bǎo hán zhe cí rén duì cù rán diào lí xú zhōu de gǎn kǎi 。“jì xiàng féng ，què cōng cōng ”liǎng jù ，zhuǎn xiě zì jǐ yǔ xú zhōu rén shì de jiāo wǎng ，duì xiè hòu xiàng féng de xǐ yuè ，duì zhòu rán fèn bié de tòng xī ，dé ér fù shī de āi yuàn ，yì yú yán biǎo 。“xié shǒu ”liǎng jù ，xiě tā yǒng yuǎn bú néng wàng jì zì jǐ zuì hòu lí kāi cǐ dì shí yī yī xī bié de dòng rén yī mù 。“xié shǒu jiā rén ”，jiè yǔ jiā rén zhà féng yòu bié de gǎn chù yán lí chóu 。“hé lèi shé cán hóng ”，xiě zuò zhě miàn duì luò huā ，dǔ wù shāng huái ，qíng sī mián mián ，niǎn zhuǎn bú rěn lí qù ，tóng shí yě shì xiě lí xú de shí jiān ，qǐ guò pāi “wéi wèn ”sān jù 。mò sān jù yóu cán hóng ér xiǎng dào cán chūn ，yīn wèn dōng fēng shàng yú jǐ xǔ ，gǎn tàn zòng shǐ chūn guāng réng zài ，ér shēn lí xú zhōu ，yǔ shuí tóng chūn 。cǐ sān jù tōng guò xiě lí xú hòu de gū dān ，xiě duì xú zhōu de yī liàn ，qiě bǐ chù yī bō sān shé ，wǎn zhuǎn yì yù 。

　　cí de xià piàn jí jǐng shū qíng ，jì xù shū fā shàng piàn wèi le zhī qíng 。guò piàn “suí dī sān yuè shuǐ róng róng ”，shì xiě cí rén lí xú tú zhōng de zhēn jǐng ，jiāng hào dàng de bēi sī zhù rù dōng qù de sān yuè suí dī nà róng róng chūn shuǐ zhōng 。“bèi guī hóng ，qù wú zhōng ”，yì xiě tú zhōng zhī jǐng ，ér yì jí chén tòng 。chūn guāng míng mèi ，hóng yàn běi guī gù jū ，ér cí rén zì jǐ què yǔ yàn háng xiàng fǎn ，lí kāi xú zhōu rè tǔ ，nán qù wú zhōng hú zhōu 。sū shì shì bǎ xú zhōu dāng chéng le tā de gù xiāng ，ér zì tàn bú rú guī hóng 。“péng chéng ”jí xú zhōu chéng 。“qīng sì yǔ huái tōng ”àn yù zuò zhě bú rěn lí xú ，ér xiàn shí piān piān wú qíng ，bú dé bú bèi hóng ér qù ，gù yú tú zhōng pín pín huí gù ，zhí zhì qù chéng yǐ yuǎn ，huí gù zhī zhōng ，wéi jiàn qīng chè de sì shuǐ yóu xī běi ér dōng nán ，xiàng zhe huái shuǐ mò mò liú qù 。kàn dào sì shuǐ ，chù jǐng shēng qíng ，zì rán huì xiǎng dào xú zhōu （sì shuǐ liú jīng xú zhōu ）。xiē pāi sān jù ，jí jǐng shū qíng ，yú chén tòng zhī zhōng jiāo zhī zhe chàng wǎng de qíng xù 。xú zhōu jì xiàng féng nán zài ，yīn ér cí rén yù tuō qīng sì liú shuǐ bǎ qiān dī xiàng sī zhī lèi jì wǎng xú zhōu ，wú nài chǔ jiāng （zhǐ sì shuǐ ）dōng liú ，xiàng sī nán jì ，lìng cí rén bú jìn chàng rán ruò shī 。tuō huái sì yǐ jì lèi ，qíng zhēn yì hòu ，qiě xiǎng xiàng fēng fù ，zào yǔ jīng jǐng ；ér chǔ jiāng dōng liú ，yòu dà yǒu “zì shì rén shēng zhǎng hèn shuǐ zhǎng dōng ”zhī yì ，gǎn qíng chén tòng 、chàng wǎng ，dú zhī lìng rén cháng duàn 。

　　cǐ cí xiě bié hèn ，cǎi yòng le huà xū wéi shí de yì shù shǒu fǎ 。zuò zhě yóu fèn bié zhī dì péng chéng ，xiǎng dào qù hú zhōu tú zhōng yán sì rù huái ，xiàng wú zhōng xīn rèn suǒ de qǔ shé shuǐ lù ；yòu yóu bié shí zhī “hé lèi ”，xiǎng dào bié hòu de “jì lèi ”。zhè yàng ，lí chóu bié xù gèng xiǎn shēn chén 、āi wǎn 。jié jù “liú bú dào ，chǔ jiāng dōng ”，bié lèi qiān diǎn yīn chūn shuǐ róng róng ér yù jiàn hào dàng ，yóu rú yī shēng mián zhǎng de hào tàn ，jiǔ yuǎn dì huí xiǎng zài dú zhě de xīn tóu 。