朝代:宋代
作者:佚名
原文:
这首词抒发了收复祖国山河的雄心和壮志难酬的悲愤的心情。
上片先写江山破碎的悲怆心情。“平生太湖上”四句,面对浩瀚无际的太湖,作者想到自己曾多次泛舟湖上,它是那样令人陶醉,那样令人感到亲切,这次重游,自己心头却笼罩着茫茫无际的愁云。从前游太湖,北宋还没有灭亡,而现在却是国土沦丧,南宋朝廷偏安一隅,胡骑南窥,所余的半壁河山也危在旦夕。作者用“何事”发问,却没有正面回答,因为在那个时代,家国之恨,使人愁生是不言而喻的。作者愁情满怀,却无计消除,南宋朝廷苟安求和,醉生梦死,纵有报国之心,却无报国之路,在无可奈何之中,他情绪陡转。“拟把匣中长剑”以下五句,写他忍痛放弃报国之志,把准备驰骋疆场的长剑换成一叶垂钓的扁舟,归隐江湖,去作渔翁。他消沉地说,做官就不是我的事,我为此耽误了隐居的山水,让它们白白地等我。作者以超脱的口吻诉说自己悲愤的心情,以归隐的行动表示自己对黑暗现实的不满。
下片以“脍新鲈”三句承上启下,当他吃着脍制好的新鲜鲈鱼、喝着美酒、唱起悲壮的歌曲时,他的情绪从隐居一下又跌落到现实中了,他不能忘记灾难深重的国土。“太平生长,岂谓今日识干戈”,在太平时代生长的人,没想到今天也见到战争,而“干戈”给作者带来的是如大海一样汹涌的激情,对祖国的热爱和对敌人的憎恶,使他顿生扭转乾坤之力,他要倾泻三江洪涛巨浪,涤荡千里中原的胡尘,用不着壮志挽天河洗兵马,要把敌人彻底消灭干净。这种钢铁誓言,如雷震耳,激荡在国人心中,所以当这首词被题在吴江长桥下时,竟不胫而走,甚至引起了朝廷的注意。现实和理想总是有矛盾的,作者虽然雄心勃勃,壮志凌云,但想到黑暗的现实,心头又愁云惨淡,最后以“回首望霄汉,双泪堕清波”作结,表现了他对朝廷的失望。
全篇悲怆、激愤,波澜起伏,首尾呼应,唱出了爱国志士的心声,风格沉雄、豪放。
shuǐ diào gē tóu
水调歌头
píng shēng tài hú shàng, duǎn zhào jǐ jīng guò.
平生太湖上,短棹几经过。
rú jīn zhòng dào hé shì? chóu bǐ shuǐ yún duō.
如今重到何事?愁比水云多。
nǐ bǎ xiá zhōng cháng jiàn, huàn qǔ piān zhōu yī yè, guī qù lǎo yú suō.
拟把匣中长剑,换取扁舟一叶,归去老渔蓑。
yín ài fēi wú shì, qiū hè yǐ cuō tuó.
银艾非吾事,丘壑已蹉跎。
kuài xīn lú, zhēn měi jiǔ, qǐ bēi gē.
脍新鲈,斟美酒,起悲歌。
tài píng shēng zhǎng, qǐ wèi jīn rì shí bīng gē? yù xiè sān jiāng xuě làng, jìng xǐ hú chén qiān lǐ, bù yòng wǎn tiān hé! huí shǒu wàng xiāo hàn, shuāng lèi duò qīng bō.
太平生长,岂谓今日识兵戈?欲泻三江雪浪,净洗胡尘千里,不用挽天河!回首望霄汉,双泪堕清波。
zhè shǒu cí shū fā le shōu fù zǔ guó shān hé de xióng xīn hé zhuàng zhì nán chóu de bēi fèn de xīn qíng 。
shàng piàn xiān xiě jiāng shān pò suì de bēi chuàng xīn qíng 。“píng shēng tài hú shàng ”sì jù ,miàn duì hào hàn wú jì de tài hú ,zuò zhě xiǎng dào zì jǐ céng duō cì fàn zhōu hú shàng ,tā shì nà yàng lìng rén táo zuì ,nà yàng lìng rén gǎn dào qīn qiē ,zhè cì zhòng yóu ,zì jǐ xīn tóu què lóng zhào zhe máng máng wú jì de chóu yún 。cóng qián yóu tài hú ,běi sòng hái méi yǒu miè wáng ,ér xiàn zài què shì guó tǔ lún sàng ,nán sòng cháo tíng piān ān yī yú ,hú qí nán kuī ,suǒ yú de bàn bì hé shān yě wēi zài dàn xī 。zuò zhě yòng “hé shì ”fā wèn ,què méi yǒu zhèng miàn huí dá ,yīn wéi zài nà gè shí dài ,jiā guó zhī hèn ,shǐ rén chóu shēng shì bú yán ér yù de 。zuò zhě chóu qíng mǎn huái ,què wú jì xiāo chú ,nán sòng cháo tíng gǒu ān qiú hé ,zuì shēng mèng sǐ ,zòng yǒu bào guó zhī xīn ,què wú bào guó zhī lù ,zài wú kě nài hé zhī zhōng ,tā qíng xù dǒu zhuǎn 。“nǐ bǎ xiá zhōng zhǎng jiàn ”yǐ xià wǔ jù ,xiě tā rěn tòng fàng qì bào guó zhī zhì ,bǎ zhǔn bèi chí chěng jiāng chǎng de zhǎng jiàn huàn chéng yī yè chuí diào de biǎn zhōu ,guī yǐn jiāng hú ,qù zuò yú wēng 。tā xiāo chén dì shuō ,zuò guān jiù bú shì wǒ de shì ,wǒ wéi cǐ dān wù le yǐn jū de shān shuǐ ,ràng tā men bái bái dì děng wǒ 。zuò zhě yǐ chāo tuō de kǒu wěn sù shuō zì jǐ bēi fèn de xīn qíng ,yǐ guī yǐn de háng dòng biǎo shì zì jǐ duì hēi àn xiàn shí de bú mǎn 。
xià piàn yǐ “kuài xīn lú ”sān jù chéng shàng qǐ xià ,dāng tā chī zhe kuài zhì hǎo de xīn xiān lú yú 、hē zhe měi jiǔ 、chàng qǐ bēi zhuàng de gē qǔ shí ,tā de qíng xù cóng yǐn jū yī xià yòu diē luò dào xiàn shí zhōng le ,tā bú néng wàng jì zāi nán shēn zhòng de guó tǔ 。“tài píng shēng zhǎng ,qǐ wèi jīn rì shí gàn gē ”,zài tài píng shí dài shēng zhǎng de rén ,méi xiǎng dào jīn tiān yě jiàn dào zhàn zhēng ,ér “gàn gē ”gěi zuò zhě dài lái de shì rú dà hǎi yī yàng xiōng yǒng de jī qíng ,duì zǔ guó de rè ài hé duì dí rén de zēng è ,shǐ tā dùn shēng niǔ zhuǎn qián kūn zhī lì ,tā yào qīng xiè sān jiāng hóng tāo jù làng ,dí dàng qiān lǐ zhōng yuán de hú chén ,yòng bú zhe zhuàng zhì wǎn tiān hé xǐ bīng mǎ ,yào bǎ dí rén chè dǐ xiāo miè gàn jìng 。zhè zhǒng gāng tiě shì yán ,rú léi zhèn ěr ,jī dàng zài guó rén xīn zhōng ,suǒ yǐ dāng zhè shǒu cí bèi tí zài wú jiāng zhǎng qiáo xià shí ,jìng bú jìng ér zǒu ,shèn zhì yǐn qǐ le cháo tíng de zhù yì 。xiàn shí hé lǐ xiǎng zǒng shì yǒu máo dùn de ,zuò zhě suī rán xióng xīn bó bó ,zhuàng zhì líng yún ,dàn xiǎng dào hēi àn de xiàn shí ,xīn tóu yòu chóu yún cǎn dàn ,zuì hòu yǐ “huí shǒu wàng xiāo hàn ,shuāng lèi duò qīng bō ”zuò jié ,biǎo xiàn le tā duì cháo tíng de shī wàng 。
quán piān bēi chuàng 、jī fèn ,bō lán qǐ fú ,shǒu wěi hū yīng ,chàng chū le ài guó zhì shì de xīn shēng ,fēng gé chén xióng 、háo fàng 。
shuǐ diào gē tóu
shuǐ diào gē tóu
píng shēng tài hú shàng, duǎn zhào jǐ jīng guò.
píng shēng tài hú shàng ,duǎn zhào jǐ jīng guò 。
rú jīn zhòng dào hé shì? chóu bǐ shuǐ yún duō.
rú jīn zhòng dào hé shì ?chóu bǐ shuǐ yún duō 。
nǐ bǎ xiá zhōng cháng jiàn, huàn qǔ piān zhōu yī yè, guī qù lǎo yú suō.
nǐ bǎ xiá zhōng zhǎng jiàn ,huàn qǔ biǎn zhōu yī yè ,guī qù lǎo yú suō 。
yín ài fēi wú shì, qiū hè yǐ cuō tuó.
yín ài fēi wú shì ,qiū hè yǐ cuō tuó 。
kuài xīn lú, zhēn měi jiǔ, qǐ bēi gē.
kuài xīn lú ,zhēn měi jiǔ ,qǐ bēi gē 。
tài píng shēng zhǎng, qǐ wèi jīn rì shí bīng gē? yù xiè sān jiāng xuě làng, jìng xǐ hú chén qiān lǐ, bù yòng wǎn tiān hé! huí shǒu wàng xiāo hàn, shuāng lèi duò qīng bō.
tài píng shēng zhǎng ,qǐ wèi jīn rì shí bīng gē ?yù xiè sān jiāng xuě làng ,jìng xǐ hú chén qiān lǐ ,bú yòng wǎn tiān hé !huí shǒu wàng xiāo hàn ,shuāng lèi duò qīng bō 。