朝代:先秦
作者:佚名
原文:
翻译
墙上长满了蒺藜,无论如何扫不掉。你们宫中私房话,实在没法说出口。如果真要说出来,那话就难听死啦。
墙上长满了蒺藜,无论如何除不掉。你们宫中私房话,实在没法详细说。如果真要说详细,那话说来可长啦。
墙上长满了蒺藜,没有办法打捆走。你们宫中私房话,实在不能对人说。如果真的传开来,简直就是羞辱啊。
注释
1.鄘(yōng):中国周代诸侯国名,在今河南省汲县北。
2.茨(cí):植物名,蒺藜。一年生草本植物,果实有刺。
3.埽(sǎo):同‘’扫‘’。
4.中冓(gòu):内室,宫中龌龊之事。
5.道:说。
6.所:若。
7.襄:除去,扫除。
8.详:借作“扬”,传扬。
9.束:捆走。这里是打扫干净的意思。
10.读:宣扬。
这首诗内容与《邶风·新台》相承接,主要意思是讽刺宣姜(齐女)不守妇道,和庶子通奸,其事丑不可言。诗以墙上长满蒺藜起兴,给人的感觉,卫公子顽与其父妻宣姜的私通,就像蒺藜一样痛刺着卫国的国体以及卫国人民的颜面与心灵。
全诗一唱三叹,在反复重复的数落中,一层层加深着对这一宫廷丑事的批判。在结构上,叠咏而意义递进,无论在内容、思想感情上都是一层深过一层,有效地增强着诗歌的讽刺力量。诗中之“不可埽”、“不可襄”、“不可束”,表面上写墙茨之延伸愈来愈长,几乎到了不可控制的地步,实际上是比兴卫公子顽与其父妻私通已经到了无耻糜烂、昭然无忌的程度。诗中之“所可道也”、“所可详也”、“所可读也”,表明人们对这种宫廷丑事的议论,在一步一步的升级,几乎已经尽人皆知了。诗中之“言之丑也”、“言之长也”、“言之辱也”,写人们对于这种宫廷丑闻的感情态度,由丢脸、气愤到感到耻辱,真有一人之祸,祸及国体的感觉。
此诗三章重叠,头两句起兴含有比意,以巴紧宫墙的蒺藜清扫不掉,暗示宫闱中淫乱的丑事是掩盖不住、抹煞不了的。接着诗人便故弄玄虚,大卖关子,宣称宫中的秘闻“不可道”。至于为何不可道,诗人绝对保密,却又微露口风,以便吊读者口味。丑、长、辱三字妙在藏头露尾,欲言还止,的确起到了欲盖而弥彰的特殊效果。本来,当时卫国宫闱丑闻是妇孺皆知的,用不着明说,诗人特意点到为止,以不言为言,调侃中露讥刺,幽默中见辛辣,比直露叙说更有情趣。全诗皆为俗言俚语,六十九个字中居然有十二个“也”字,相当今语“呀”,读来节奏绵延舒缓,意味俏皮而不油滑,与诗的内容相统一。三章诗排列整齐,韵脚都在“也”字前一个字,且每章四、五句韵脚同字,这种押韵形式在《诗经》中少见。
qiáng yǒu cí
墙有茨
qiáng yǒu cí, bù kě sǎo yě.
墙有茨,不可扫也。
zhōng gòu zhī yán, bù kě dào yě.
中冓之言,不可道也。
suǒ kě dào yě, yán zhī chǒu yě.
所可道也,言之丑也。
qiáng yǒu cí, bù kě xiāng yě.
墙有茨,不可襄也。
zhōng gòu zhī yán, bù kě xiáng yě.
中冓之言,不可详也。
suǒ kě xiáng yě, yán zhī zhǎng yě.
所可详也,言之长也。
qiáng yǒu cí, bù kě shù yě.
墙有茨,不可束也。
zhōng gòu zhī yán, bù kě dú yě.
中冓之言,不可读也。
suǒ kě dú yě, yán zhī rǔ yě.
所可读也,言之辱也。
fān yì
qiáng shàng zhǎng mǎn le jí lí ,wú lùn rú hé sǎo bú diào 。nǐ men gōng zhōng sī fáng huà ,shí zài méi fǎ shuō chū kǒu 。rú guǒ zhēn yào shuō chū lái ,nà huà jiù nán tīng sǐ lā 。
qiáng shàng zhǎng mǎn le jí lí ,wú lùn rú hé chú bú diào 。nǐ men gōng zhōng sī fáng huà ,shí zài méi fǎ xiáng xì shuō 。rú guǒ zhēn yào shuō xiáng xì ,nà huà shuō lái kě zhǎng lā 。
qiáng shàng zhǎng mǎn le jí lí ,méi yǒu bàn fǎ dǎ kǔn zǒu 。nǐ men gōng zhōng sī fáng huà ,shí zài bú néng duì rén shuō 。rú guǒ zhēn de chuán kāi lái ,jiǎn zhí jiù shì xiū rǔ ā 。
zhù shì
1.yōng (yōng):zhōng guó zhōu dài zhū hóu guó míng ,zài jīn hé nán shěng jí xiàn běi 。
2.cí (cí):zhí wù míng ,jí lí 。yī nián shēng cǎo běn zhí wù ,guǒ shí yǒu cì 。
3.sào (sǎo):tóng ‘’sǎo ‘’。
4.zhōng gōu (gòu):nèi shì ,gōng zhōng wò chuò zhī shì 。
5.dào :shuō 。
6.suǒ :ruò 。
7.xiāng :chú qù ,sǎo chú 。
8.xiáng :jiè zuò “yáng ”,chuán yáng 。
9.shù :kǔn zǒu 。zhè lǐ shì dǎ sǎo gàn jìng de yì sī 。
10.dú :xuān yáng 。
zhè shǒu shī nèi róng yǔ 《bèi fēng ·xīn tái 》xiàng chéng jiē ,zhǔ yào yì sī shì fěng cì xuān jiāng (qí nǚ )bú shǒu fù dào ,hé shù zǐ tōng jiān ,qí shì chǒu bú kě yán 。shī yǐ qiáng shàng zhǎng mǎn jí lí qǐ xìng ,gěi rén de gǎn jiào ,wèi gōng zǐ wán yǔ qí fù qī xuān jiāng de sī tōng ,jiù xiàng jí lí yī yàng tòng cì zhe wèi guó de guó tǐ yǐ jí wèi guó rén mín de yán miàn yǔ xīn líng 。
quán shī yī chàng sān tàn ,zài fǎn fù zhòng fù de shù luò zhōng ,yī céng céng jiā shēn zhe duì zhè yī gōng tíng chǒu shì de pī pàn 。zài jié gòu shàng ,dié yǒng ér yì yì dì jìn ,wú lùn zài nèi róng 、sī xiǎng gǎn qíng shàng dōu shì yī céng shēn guò yī céng ,yǒu xiào dì zēng qiáng zhe shī gē de fěng cì lì liàng 。shī zhōng zhī “bú kě sào ”、“bú kě xiāng ”、“bú kě shù ”,biǎo miàn shàng xiě qiáng cí zhī yán shēn yù lái yù zhǎng ,jǐ hū dào le bú kě kòng zhì de dì bù ,shí jì shàng shì bǐ xìng wèi gōng zǐ wán yǔ qí fù qī sī tōng yǐ jīng dào le wú chǐ mí làn 、zhāo rán wú jì de chéng dù 。shī zhōng zhī “suǒ kě dào yě ”、“suǒ kě xiáng yě ”、“suǒ kě dú yě ”,biǎo míng rén men duì zhè zhǒng gōng tíng chǒu shì de yì lùn ,zài yī bù yī bù de shēng jí ,jǐ hū yǐ jīng jìn rén jiē zhī le 。shī zhōng zhī “yán zhī chǒu yě ”、“yán zhī zhǎng yě ”、“yán zhī rǔ yě ”,xiě rén men duì yú zhè zhǒng gōng tíng chǒu wén de gǎn qíng tài dù ,yóu diū liǎn 、qì fèn dào gǎn dào chǐ rǔ ,zhēn yǒu yī rén zhī huò ,huò jí guó tǐ de gǎn jiào 。
cǐ shī sān zhāng zhòng dié ,tóu liǎng jù qǐ xìng hán yǒu bǐ yì ,yǐ bā jǐn gōng qiáng de jí lí qīng sǎo bú diào ,àn shì gōng wéi zhōng yín luàn de chǒu shì shì yǎn gài bú zhù 、mò shà bú le de 。jiē zhe shī rén biàn gù nòng xuán xū ,dà mài guān zǐ ,xuān chēng gōng zhōng de mì wén “bú kě dào ”。zhì yú wéi hé bú kě dào ,shī rén jué duì bǎo mì ,què yòu wēi lù kǒu fēng ,yǐ biàn diào dú zhě kǒu wèi 。chǒu 、zhǎng 、rǔ sān zì miào zài cáng tóu lù wěi ,yù yán hái zhǐ ,de què qǐ dào le yù gài ér mí zhāng de tè shū xiào guǒ 。běn lái ,dāng shí wèi guó gōng wéi chǒu wén shì fù rú jiē zhī de ,yòng bú zhe míng shuō ,shī rén tè yì diǎn dào wéi zhǐ ,yǐ bú yán wéi yán ,diào kǎn zhōng lù jī cì ,yōu mò zhōng jiàn xīn là ,bǐ zhí lù xù shuō gèng yǒu qíng qù 。quán shī jiē wéi sú yán lǐ yǔ ,liù shí jiǔ gè zì zhōng jū rán yǒu shí èr gè “yě ”zì ,xiàng dāng jīn yǔ “ya ”,dú lái jiē zòu mián yán shū huǎn ,yì wèi qiào pí ér bú yóu huá ,yǔ shī de nèi róng xiàng tǒng yī 。sān zhāng shī pái liè zhěng qí ,yùn jiǎo dōu zài “yě ”zì qián yī gè zì ,qiě měi zhāng sì 、wǔ jù yùn jiǎo tóng zì ,zhè zhǒng yā yùn xíng shì zài 《shī jīng 》zhōng shǎo jiàn 。
qiáng yǒu cí
qiáng yǒu cí
qiáng yǒu cí, bù kě sǎo yě.
qiáng yǒu cí ,bú kě sǎo yě 。
zhōng gòu zhī yán, bù kě dào yě.
zhōng gōu zhī yán ,bú kě dào yě 。
suǒ kě dào yě, yán zhī chǒu yě.
suǒ kě dào yě ,yán zhī chǒu yě 。
qiáng yǒu cí, bù kě xiāng yě.
qiáng yǒu cí ,bú kě xiāng yě 。
zhōng gòu zhī yán, bù kě xiáng yě.
zhōng gōu zhī yán ,bú kě xiáng yě 。
suǒ kě xiáng yě, yán zhī zhǎng yě.
suǒ kě xiáng yě ,yán zhī zhǎng yě 。
qiáng yǒu cí, bù kě shù yě.
qiáng yǒu cí ,bú kě shù yě 。
zhōng gòu zhī yán, bù kě dú yě.
zhōng gōu zhī yán ,bú kě dú yě 。
suǒ kě dú yě, yán zhī rǔ yě.
suǒ kě dú yě ,yán zhī rǔ yě 。