朝代:先秦
作者:佚名
原文:
翻译
葛藤覆盖了一丛丛的黄荆,野葡萄蔓延在荒凉的坟茔。我的亲密爱人长眠在这里,谁和他在一起?独守安宁!
葛藤覆盖了丛生的酸枣枝,野葡萄蔓延在荒凉的坟地。我的亲密爱人埋葬在这里,谁和他在一起?独自安息!
他头下的角枕是那样光鲜,身上的锦被多么光华灿烂!我的亲密爱人安眠在这里,谁和他在一起?独枕待旦!
没有你的日子里夏天煎熬,冬夜是那样漫长难耐孤寒。终有一天我也要化作清风,随你而来相会在碧落黄泉!
没有你的日子里冬夜漫漫,夏天是那样漫长尤感孤寂。终有一天我也要化为泥土,随你而来相聚在这块宝地!
注释
⑴葛:藤本植物,茎皮纤维可织葛布,块根可食,花可解酒毒。
⑵蒙:覆盖。楚:灌木名,即牡荆。
⑶蔹(liǎn):攀缘性多年生草本植物,根可入药,有白蔹、赤蔹、乌蔹等。
⑷予美:我的好人。郑笺:“我所美之人。”朱熹《诗集传》:“妇人指其夫也。”亡此:死于此处,指死后埋在那里。
⑷棘:酸枣,有棘刺的灌木。
⑹域:坟地。毛传:“域,营域也。”马瑞辰《毛诗传笺通释》:“营域,或作茔域,古为葬地之称。《说文》:‘茔,墓地也’是也。”
⑺角枕:牛角做的枕头。据《周礼·王府》注,角枕用于枕尸首。粲:同“灿”。
⑻锦衾:锦缎褥。闻一多《风诗类钞》:“角枕、锦衾,皆敛死者所用。”烂:灿烂。
⑼旦:天亮。朱熹《诗集传》:“独旦,独处至旦也。”一说旦释为安,闻一多《风诗类钞》:“旦,坦。”“坦,安也。”
⑽夏之日、冬之夜:夏之日长,冬之夜长,言时间长也。
⑾其居:亡夫的墓穴。下文“其室”义同。
全诗五章,每章四句,从结构上看,可分两大部分,前一部分为有“予美亡此”句的三章,后一部分为有“百岁之后”句的两章。对后一部分是用赋法,诸家无异议,但对前一部分,除第三章皆认为是赋外,第一、二两章却有“兴”、“比而赋”、“赋”等三种说法。“葛生蒙楚(棘),蔹蔓于野(域)”两句,互文见义,都既有兴起整章的作用,也有以藤草之生各有托附比喻情侣相亲相爱关系的意思,也有对眼前所见景物的真实描绘,可以说是“兴而比而赋”。这一开篇即出现的兴、比、赋兼而有之的意象,设置了荒凉凄清、冷落萧条的规定情境,显示出一种悲剧美作。接着,“予美亡此,谁与独处”两句,是表达对去世的配偶表示哀悼怀念之情。这里的比兴意义是:野外蔓生的葛藤蔹茎缠绕覆盖着荆树丛,就像爱人那样相依相偎,而诗中主人公却是形单影只,孤独寂寞,好不悲凉。第三章写“至墓则思衾枕鲜华”(郝懿行《诗问》),“角枕、锦衾,殉葬之物也。极惨苦事,忽插极鲜艳语,更难堪”(牛运震《诗志》)。而“谁与独旦”如释“旦”为旦夕之旦,其意义又较“独处”、“独息”有所发展,通宵达旦,辗转难眠,其思念之深,悲哀之重,几乎无以复加。
后两章,语句重复尤甚于前三章,仅“居”、“室”两字不同,而这两字意义几乎无别。可它又不是简单的重章叠句,“夏之日,冬之夜”颠倒为“冬之夜,夏之日”,不能解释为作歌词连番咏唱所自然形成,而是作者刻意为之。两章所述,体现了诗中主人公日复一日、年复一年的永无终竭的怀念之情,闪烁着一种追求爱的永恒的光辉。而“百岁之后,归于其居(室)”的感慨叹息,也表现出对荷载着感情重负的生命之旅最终归宿的深刻认识,与所谓“生命的悲剧意识”这样的现代观念似乎也非常合拍。
gé shēng
葛生
gé shēng méng chǔ, liǎn màn yú yě.
葛生蒙楚,蔹蔓于野。
yǔ měi wáng cǐ, shuí yǔ? dú chǔ?
予美亡此,谁与?独处?
gé shēng méng jí, liǎn màn yú yù.
葛生蒙棘,蔹蔓于域。
yǔ měi wáng cǐ, shuí yǔ? dú xī?
予美亡此,谁与?独息?
jiǎo zhěn càn xī, jǐn qīn làn xī.
角枕粲兮,锦衾烂兮。
yǔ měi wáng cǐ, shuí yǔ? dú dàn?
予美亡此,谁与?独旦?
xià zhī rì, dōng zhī yè.
夏之日,冬之夜。
bǎi suì zhī hòu, guī yú qí jū.
百岁之后,归于其居。
dōng zhī yè, xià zhī rì.
冬之夜,夏之日。
bǎi suì zhī hòu, guī yú qí shì.
百岁之后,归于其室。
fān yì
gě téng fù gài le yī cóng cóng de huáng jīng ,yě pú táo màn yán zài huāng liáng de fén yíng 。wǒ de qīn mì ài rén zhǎng mián zài zhè lǐ ,shuí hé tā zài yī qǐ ?dú shǒu ān níng !
gě téng fù gài le cóng shēng de suān zǎo zhī ,yě pú táo màn yán zài huāng liáng de fén dì 。wǒ de qīn mì ài rén mái zàng zài zhè lǐ ,shuí hé tā zài yī qǐ ?dú zì ān xī !
tā tóu xià de jiǎo zhěn shì nà yàng guāng xiān ,shēn shàng de jǐn bèi duō me guāng huá càn làn !wǒ de qīn mì ài rén ān mián zài zhè lǐ ,shuí hé tā zài yī qǐ ?dú zhěn dài dàn !
méi yǒu nǐ de rì zǐ lǐ xià tiān jiān áo ,dōng yè shì nà yàng màn zhǎng nán nài gū hán 。zhōng yǒu yī tiān wǒ yě yào huà zuò qīng fēng ,suí nǐ ér lái xiàng huì zài bì luò huáng quán !
méi yǒu nǐ de rì zǐ lǐ dōng yè màn màn ,xià tiān shì nà yàng màn zhǎng yóu gǎn gū jì 。zhōng yǒu yī tiān wǒ yě yào huà wéi ní tǔ ,suí nǐ ér lái xiàng jù zài zhè kuài bǎo dì !
zhù shì
⑴gě :téng běn zhí wù ,jīng pí xiān wéi kě zhī gě bù ,kuài gēn kě shí ,huā kě jiě jiǔ dú 。
⑵méng :fù gài 。chǔ :guàn mù míng ,jí mǔ jīng 。
⑶liǎn (liǎn):pān yuán xìng duō nián shēng cǎo běn zhí wù ,gēn kě rù yào ,yǒu bái liǎn 、chì liǎn 、wū liǎn děng 。
⑷yǔ měi :wǒ de hǎo rén 。zhèng jiān :“wǒ suǒ měi zhī rén 。”zhū xī 《shī jí chuán 》:“fù rén zhǐ qí fū yě 。”wáng cǐ :sǐ yú cǐ chù ,zhǐ sǐ hòu mái zài nà lǐ 。
⑷jí :suān zǎo ,yǒu jí cì de guàn mù 。
⑹yù :fén dì 。máo chuán :“yù ,yíng yù yě 。”mǎ ruì chén 《máo shī chuán jiān tōng shì 》:“yíng yù ,huò zuò yíng yù ,gǔ wéi zàng dì zhī chēng 。《shuō wén 》:‘yíng ,mù dì yě ’shì yě 。”
⑺jiǎo zhěn :niú jiǎo zuò de zhěn tóu 。jù 《zhōu lǐ ·wáng fǔ 》zhù ,jiǎo zhěn yòng yú zhěn shī shǒu 。càn :tóng “càn ”。
⑻jǐn qīn :jǐn duàn rù 。wén yī duō 《fēng shī lèi chāo 》:“jiǎo zhěn 、jǐn qīn ,jiē liǎn sǐ zhě suǒ yòng 。”làn :càn làn 。
⑼dàn :tiān liàng 。zhū xī 《shī jí chuán 》:“dú dàn ,dú chù zhì dàn yě 。”yī shuō dàn shì wéi ān ,wén yī duō 《fēng shī lèi chāo 》:“dàn ,tǎn 。”“tǎn ,ān yě 。”
⑽xià zhī rì 、dōng zhī yè :xià zhī rì zhǎng ,dōng zhī yè zhǎng ,yán shí jiān zhǎng yě 。
⑾qí jū :wáng fū de mù xué 。xià wén “qí shì ”yì tóng 。
quán shī wǔ zhāng ,měi zhāng sì jù ,cóng jié gòu shàng kàn ,kě fèn liǎng dà bù fèn ,qián yī bù fèn wéi yǒu “yǔ měi wáng cǐ ”jù de sān zhāng ,hòu yī bù fèn wéi yǒu “bǎi suì zhī hòu ”jù de liǎng zhāng 。duì hòu yī bù fèn shì yòng fù fǎ ,zhū jiā wú yì yì ,dàn duì qián yī bù fèn ,chú dì sān zhāng jiē rèn wéi shì fù wài ,dì yī 、èr liǎng zhāng què yǒu “xìng ”、“bǐ ér fù ”、“fù ”děng sān zhǒng shuō fǎ 。“gě shēng méng chǔ (jí ),liǎn màn yú yě (yù )”liǎng jù ,hù wén jiàn yì ,dōu jì yǒu xìng qǐ zhěng zhāng de zuò yòng ,yě yǒu yǐ téng cǎo zhī shēng gè yǒu tuō fù bǐ yù qíng lǚ xiàng qīn xiàng ài guān xì de yì sī ,yě yǒu duì yǎn qián suǒ jiàn jǐng wù de zhēn shí miáo huì ,kě yǐ shuō shì “xìng ér bǐ ér fù ”。zhè yī kāi piān jí chū xiàn de xìng 、bǐ 、fù jiān ér yǒu zhī de yì xiàng ,shè zhì le huāng liáng qī qīng 、lěng luò xiāo tiáo de guī dìng qíng jìng ,xiǎn shì chū yī zhǒng bēi jù měi zuò 。jiē zhe ,“yǔ měi wáng cǐ ,shuí yǔ dú chù ”liǎng jù ,shì biǎo dá duì qù shì de pèi ǒu biǎo shì āi dào huái niàn zhī qíng 。zhè lǐ de bǐ xìng yì yì shì :yě wài màn shēng de gě téng liǎn jīng chán rào fù gài zhe jīng shù cóng ,jiù xiàng ài rén nà yàng xiàng yī xiàng wēi ,ér shī zhōng zhǔ rén gōng què shì xíng dān yǐng zhī ,gū dú jì mò ,hǎo bú bēi liáng 。dì sān zhāng xiě “zhì mù zé sī qīn zhěn xiān huá ”(hǎo yì háng 《shī wèn 》),“jiǎo zhěn 、jǐn qīn ,xùn zàng zhī wù yě 。jí cǎn kǔ shì ,hū chā jí xiān yàn yǔ ,gèng nán kān ”(niú yùn zhèn 《shī zhì 》)。ér “shuí yǔ dú dàn ”rú shì “dàn ”wéi dàn xī zhī dàn ,qí yì yì yòu jiào “dú chù ”、“dú xī ”yǒu suǒ fā zhǎn ,tōng xiāo dá dàn ,niǎn zhuǎn nán mián ,qí sī niàn zhī shēn ,bēi āi zhī zhòng ,jǐ hū wú yǐ fù jiā 。
hòu liǎng zhāng ,yǔ jù zhòng fù yóu shèn yú qián sān zhāng ,jǐn “jū ”、“shì ”liǎng zì bú tóng ,ér zhè liǎng zì yì yì jǐ hū wú bié 。kě tā yòu bú shì jiǎn dān de zhòng zhāng dié jù ,“xià zhī rì ,dōng zhī yè ”diān dǎo wéi “dōng zhī yè ,xià zhī rì ”,bú néng jiě shì wéi zuò gē cí lián fān yǒng chàng suǒ zì rán xíng chéng ,ér shì zuò zhě kè yì wéi zhī 。liǎng zhāng suǒ shù ,tǐ xiàn le shī zhōng zhǔ rén gōng rì fù yī rì 、nián fù yī nián de yǒng wú zhōng jié de huái niàn zhī qíng ,shǎn shuò zhe yī zhǒng zhuī qiú ài de yǒng héng de guāng huī 。ér “bǎi suì zhī hòu ,guī yú qí jū (shì )”de gǎn kǎi tàn xī ,yě biǎo xiàn chū duì hé zǎi zhe gǎn qíng zhòng fù de shēng mìng zhī lǚ zuì zhōng guī xiǔ de shēn kè rèn shí ,yǔ suǒ wèi “shēng mìng de bēi jù yì shí ”zhè yàng de xiàn dài guān niàn sì hū yě fēi cháng hé pāi 。
gé shēng
gě shēng
gé shēng méng chǔ, liǎn màn yú yě.
gě shēng méng chǔ ,liǎn màn yú yě 。
yǔ měi wáng cǐ, shuí yǔ? dú chǔ?
yǔ měi wáng cǐ ,shuí yǔ ?dú chù ?
gé shēng méng jí, liǎn màn yú yù.
gě shēng méng jí ,liǎn màn yú yù 。
yǔ měi wáng cǐ, shuí yǔ? dú xī?
yǔ měi wáng cǐ ,shuí yǔ ?dú xī ?
jiǎo zhěn càn xī, jǐn qīn làn xī.
jiǎo zhěn càn xī ,jǐn qīn làn xī 。
yǔ měi wáng cǐ, shuí yǔ? dú dàn?
yǔ měi wáng cǐ ,shuí yǔ ?dú dàn ?
xià zhī rì, dōng zhī yè.
xià zhī rì ,dōng zhī yè 。
bǎi suì zhī hòu, guī yú qí jū.
bǎi suì zhī hòu ,guī yú qí jū 。
dōng zhī yè, xià zhī rì.
dōng zhī yè ,xià zhī rì 。
bǎi suì zhī hòu, guī yú qí shì.
bǎi suì zhī hòu ,guī yú qí shì 。