朝代:宋代
作者:寇准
原文:
莱国忠愍公寇准(961-1023),字平仲。汉族,华州下邽(今陕西渭南)人。北宋政治家﹑诗人。太平兴国五年进士,授大理评事,知归州巴东、大名府成安县。累迁殿中丞、通判郓州。召试学士院,授右正言、直史馆,为三司度支推官,转盐铁判官。天禧元年,改山南东道节度使,再起为相(中书侍郎兼吏部尚书、同平章事、景灵宫使)。天圣元年 (1023) 九月,又贬寇准衡州司马,是时寇准病笃,诏至,抱病赴衡州(今衡阳)任,病故于竹榻之上,衡州团练副使李迪迎寇准尸灵厝于衡州(今衡阳市)岳屏山花药寺,妻子宋氏奏乞归葬故里。皇佑四年,诏翰林学士孙抃撰神道碑,帝为篆其首曰“旌忠”。寇准善诗能文,七绝尤有韵味,今传《寇忠愍诗集》三卷。
翻译
宽阔的黄河,只有不多几条船在航行,眼前是波浪滚滚,一派渺茫。我独自登上河边的亭子,斜靠着栏杆,愁绪像河水,源源不断。
那河边、远处,萧瑟秋风中,有片稀疏的树林,林后是耸立的高山,一半沐浴着西斜的阳光。
注释
①这是四首(春、夏、秋、冬)组诗中的第三首。诗前有序,说明此诗是作者被贬谪时写的。
②河,黄河。
③凭,靠。危,高。
④萧萧,风声。
⑤危槛:高高的栏杆。
这是一首写景抒情绝句,题写在黄河边一座亭子的壁上。既然以秋天的景色为主,自然而然也就染上些“愁”色。
第一句从三个方面来描写黄河上的景象,一是“阔”,王湾的“潮平两岸阔”,被诗人浓缩为“岸阔”,江水浩渺,放眼望去,黄河恢宏阔大;二是“渺茫”,因为河阔,一眼望不到边,加上太阳快要下山,自然是“烟波微茫信难求”,看不到对岸;三是“樯稀”,河上没有几条船,虽然看不见“百舸争流”的热闹场面,却使人觉得河似乎更阔了,烟波似乎更渺茫了,河上的烟波又能给人一种什么样的感觉呢?
第二句的“思”字就回答了前面提出的问题,独自靠在亭边的栏杆上,诗人究竟在想些什么?也许想到了“耐可乘流直到天”,也许想到“欲渡黄河冰塞川”,也许想到“黄河落天走东海,万里泻入胸怀间”……性格刚毅的诗人此时也许荡上了一丝忧愁,但面对着“奔流到海不复回”的黄河,岂能“恨到归时方始休”呢?
第四句是这首诗最棒的一句,富有意境,它一下就让人联想起白居易《暮江吟》中的“一道残阳铺水中,半江瑟瑟半江红”来。这一半沐着柔和斜阳的秋山,虽然没有“霜叶红于二月花”的艳丽,却给人以安闲、亲切,也让人陶醉。至于那一半见不到阳光的秋山,诗人却不愿意提起,而心中那一份怅惘,在这壮丽的黄河落日图前又算得了什么?到此嘎然而止,还有多少余味,就让读者自己去品尝。
shū hé shàng tíng bì
书河上亭壁
àn kuò qiáng xī bō miǎo máng, dú píng wēi kǎn sī hé zhǎng.
岸阔樯稀波渺茫,独凭危槛思何长。
xiāo xiāo yuǎn shù shū lín wài, yī bàn qiū shān dài xī yáng.
萧萧远树疏林外,一半秋山带夕阳。
lái guó zhōng mǐn gōng kòu zhǔn (961-1023),zì píng zhòng 。hàn zú ,huá zhōu xià guī (jīn shǎn xī wèi nán )rén 。běi sòng zhèng zhì jiā ﹑shī rén 。tài píng xìng guó wǔ nián jìn shì ,shòu dà lǐ píng shì ,zhī guī zhōu bā dōng 、dà míng fǔ chéng ān xiàn 。lèi qiān diàn zhōng chéng 、tōng pàn yùn zhōu 。zhào shì xué shì yuàn ,shòu yòu zhèng yán 、zhí shǐ guǎn ,wéi sān sī dù zhī tuī guān ,zhuǎn yán tiě pàn guān 。tiān xǐ yuán nián ,gǎi shān nán dōng dào jiē dù shǐ ,zài qǐ wéi xiàng (zhōng shū shì láng jiān lì bù shàng shū 、tóng píng zhāng shì 、jǐng líng gōng shǐ )。tiān shèng yuán nián (1023) jiǔ yuè ,yòu biǎn kòu zhǔn héng zhōu sī mǎ ,shì shí kòu zhǔn bìng dǔ ,zhào zhì ,bào bìng fù héng zhōu (jīn héng yáng )rèn ,bìng gù yú zhú tà zhī shàng ,héng zhōu tuán liàn fù shǐ lǐ dí yíng kòu zhǔn shī líng cuò yú héng zhōu (jīn héng yáng shì )yuè píng shān huā yào sì ,qī zǐ sòng shì zòu qǐ guī zàng gù lǐ 。huáng yòu sì nián ,zhào hàn lín xué shì sūn biàn zhuàn shén dào bēi ,dì wéi zhuàn qí shǒu yuē “jīng zhōng ”。kòu zhǔn shàn shī néng wén ,qī jué yóu yǒu yùn wèi ,jīn chuán 《kòu zhōng mǐn shī jí 》sān juàn 。
fān yì
kuān kuò de huáng hé ,zhī yǒu bú duō jǐ tiáo chuán zài háng háng ,yǎn qián shì bō làng gǔn gǔn ,yī pài miǎo máng 。wǒ dú zì dēng shàng hé biān de tíng zǐ ,xié kào zhe lán gǎn ,chóu xù xiàng hé shuǐ ,yuán yuán bú duàn 。
nà hé biān 、yuǎn chù ,xiāo sè qiū fēng zhōng ,yǒu piàn xī shū de shù lín ,lín hòu shì sǒng lì de gāo shān ,yī bàn mù yù zhe xī xié de yáng guāng 。
zhù shì
①zhè shì sì shǒu (chūn 、xià 、qiū 、dōng )zǔ shī zhōng de dì sān shǒu 。shī qián yǒu xù ,shuō míng cǐ shī shì zuò zhě bèi biǎn zhé shí xiě de 。
②hé ,huáng hé 。
③píng ,kào 。wēi ,gāo 。
④xiāo xiāo ,fēng shēng 。
⑤wēi kǎn :gāo gāo de lán gǎn 。
zhè shì yī shǒu xiě jǐng shū qíng jué jù ,tí xiě zài huáng hé biān yī zuò tíng zǐ de bì shàng 。jì rán yǐ qiū tiān de jǐng sè wéi zhǔ ,zì rán ér rán yě jiù rǎn shàng xiē “chóu ”sè 。
dì yī jù cóng sān gè fāng miàn lái miáo xiě huáng hé shàng de jǐng xiàng ,yī shì “kuò ”,wáng wān de “cháo píng liǎng àn kuò ”,bèi shī rén nóng suō wéi “àn kuò ”,jiāng shuǐ hào miǎo ,fàng yǎn wàng qù ,huáng hé huī hóng kuò dà ;èr shì “miǎo máng ”,yīn wéi hé kuò ,yī yǎn wàng bú dào biān ,jiā shàng tài yáng kuài yào xià shān ,zì rán shì “yān bō wēi máng xìn nán qiú ”,kàn bú dào duì àn ;sān shì “qiáng xī ”,hé shàng méi yǒu jǐ tiáo chuán ,suī rán kàn bú jiàn “bǎi gě zhēng liú ”de rè nào chǎng miàn ,què shǐ rén jiào dé hé sì hū gèng kuò le ,yān bō sì hū gèng miǎo máng le ,hé shàng de yān bō yòu néng gěi rén yī zhǒng shí me yàng de gǎn jiào ne ?
dì èr jù de “sī ”zì jiù huí dá le qián miàn tí chū de wèn tí ,dú zì kào zài tíng biān de lán gǎn shàng ,shī rén jiū jìng zài xiǎng xiē shí me ?yě xǔ xiǎng dào le “nài kě chéng liú zhí dào tiān ”,yě xǔ xiǎng dào “yù dù huáng hé bīng sāi chuān ”,yě xǔ xiǎng dào “huáng hé luò tiān zǒu dōng hǎi ,wàn lǐ xiè rù xiōng huái jiān ”……xìng gé gāng yì de shī rén cǐ shí yě xǔ dàng shàng le yī sī yōu chóu ,dàn miàn duì zhe “bēn liú dào hǎi bú fù huí ”de huáng hé ,qǐ néng “hèn dào guī shí fāng shǐ xiū ”ne ?
dì sì jù shì zhè shǒu shī zuì bàng de yī jù ,fù yǒu yì jìng ,tā yī xià jiù ràng rén lián xiǎng qǐ bái jū yì 《mù jiāng yín 》zhōng de “yī dào cán yáng pù shuǐ zhōng ,bàn jiāng sè sè bàn jiāng hóng ”lái 。zhè yī bàn mù zhe róu hé xié yáng de qiū shān ,suī rán méi yǒu “shuāng yè hóng yú èr yuè huā ”de yàn lì ,què gěi rén yǐ ān xián 、qīn qiē ,yě ràng rén táo zuì 。zhì yú nà yī bàn jiàn bú dào yáng guāng de qiū shān ,shī rén què bú yuàn yì tí qǐ ,ér xīn zhōng nà yī fèn chàng wǎng ,zài zhè zhuàng lì de huáng hé luò rì tú qián yòu suàn dé le shí me ?dào cǐ gā rán ér zhǐ ,hái yǒu duō shǎo yú wèi ,jiù ràng dú zhě zì jǐ qù pǐn cháng 。
shū hé shàng tíng bì
shū hé shàng tíng bì
àn kuò qiáng xī bō miǎo máng, dú píng wēi kǎn sī hé zhǎng.
àn kuò qiáng xī bō miǎo máng ,dú píng wēi kǎn sī hé zhǎng 。
xiāo xiāo yuǎn shù shū lín wài, yī bàn qiū shān dài xī yáng.
xiāo xiāo yuǎn shù shū lín wài ,yī bàn qiū shān dài xī yáng 。