临江仙·斗草阶前初见翻译及注释

翻译
当你在阶前与女伴斗草时我们初次相见，当你在楼上与女伴穿针时我们再次相逢。少女踏青斗草游戏。只见你在阶前和别的姑娘斗草，裙子上沾满露水，玉钗在头上迎风微颤，那活泼唯美的情态给我留下了深刻印象。另一次是七夕，少女夜须穿针乞巧拜新月。我和你在穿针楼上重逢，只见你靓妆照人，眉际沁出翠黛，羞得粉脸生出娇红，我们两个人已是生情意，却道得空灵。不料华年似水，伊人亦如行云，不知去向了。

注释
①临江仙，原唐教坊曲名，后用为词牌。原曲多用于咏水仙，故名。
②斗草，古代春夏间的一种游戏。梁·宗懔《荆楚岁时记》载：“五月五日……四民并踏百草。又有斗百草之戏。”但宋代在春社、清明之际已开始斗草。
③穿针，指七月七日七巧节。《西京杂记》载：“汉宫女以七月七日登开襟楼，寄七子针”，以示向天上织女乞求织锦技巧，称之为“七巧节”。
④“罗裙”句，七夕月夜，你身着罗裙，裙湿香露；头戴玉钗，鬓插香花，立于夜风之中。唐·温庭筠《菩萨蛮》云：“双鬓隔香红，玉钗头上风。”
⑤“流水”句，从李煜“流水落花春去也，天上人间”句化来，此处指女子去远，无处寻觅。
⑥行云，这里用“巫山云雨”的典故。这里指心爱的女子行踪不定。
⑦飞雨，微雨。

临江仙·斗草阶前初见鉴赏

　　此词系作者为思念一个自己曾经深爱过的女子而作，全词写情婉转而含蓄。作者正面写了与女子的初见与重逢，而对于两人关系更为接近后的锦屏前相叙一节却未作正面表现，给读者留下了充分的想象空间。梦中相寻一节也写得很空朦，含蓄地暗示了多量的情感内涵，把心中的哀愁抒写得极为深沉婉曲。

　　上片叙写与女子初见及其后交往，通过描写穿戴、刻画神态表现女子之美。起首一句，写有一天女子同别的姑娘阶前斗草的时候，词人第一次看见了她。斗草，据《荆楚岁时记》：“五月五日，四民并踏百草。又有斗百草之戏”。而柳永《木兰花慢》清明词云“盈盈，斗草踏青”，则春日亦有此游戏。“穿针楼上曾逢”，转眼又到了七夕。七夕，女子楼上对着牛郎织女双星穿针，以为乞巧。这种风俗就从汉代一直流传下来。这天晚上，穿针楼上，他又同她相逢了。“罗裙香露玉钗风”以下三句，是补叙两次见面时她的情态。她的裙子沾满了花丛中的露水，玉钗头上迎风微颤。她“靓妆眉沁绿，羞脸粉生红”，靓妆才罢，新画的眉间沁出了翠黛，她突然看到了他，粉脸上不禁泛起了娇红。以上既有泛写，又有细腻的刻画，一位天真美丽的女子形象如目前。末句一“羞”字，已露情意。过片“流水”一联说随着时光的流逝，共同生活结束了，姑娘不知流落何方。“春”也是象征他们的欢聚，可惜不能长久。“行云终与谁同”，用巫山神女“旦为朝云，暮为行雨”（见《高唐赋》）的典故，说她像传说中的神女那样，不知又飘向何处，依附谁人了。“酒醒长恨锦屏空”，人是早已走了，再也不回来了。可是，那情感却一直留了下来。每当夜阑酒醒的时候，总觉得围屏是空荡荡的，他永远也找不回能够填满这空虚的那一段温暖了。正因为她象行云流水，不知去向，所以只好梦里相寻了。“相寻梦里路，飞雨落花中”，春雨飞花中，他独个儿跋山涉水，到处寻找那女子。尽管这是梦里，他仍然希望能够找到她。此处以梦境相寻表现了词人对自己深爱过的女子深沉的爱恋和思念。

　　晏几道是一位没落的贵公子。然而，他与绝大多数玩弄、侮辱女性、不把女性当人看的封建士大夫不同，许多作品中能以同情的、严肃的态度塑造底层女子的形象。此词便表现出词人不能自己的真情实感，有意无意地揭示出他心中有一种对美好事物执着追求的崇高情操。

临江仙·斗草阶前初见赏析

　　此词系作者为思念一个自己曾经深爱过的女子而作，全词写情婉转而含蓄。作者正面写了与女子的初见与重逢，而对于两人关系更为接近后的锦屏前相叙一节却未作正面表现，给读者留下了充分的想象空间。梦中相寻一节也写得很空朦，含蓄地暗示了多量的情感内涵，把心中的哀愁抒写得极为深沉婉曲。

　　上片不过是寥寥五句，可是一句一景，一景一情。景中不仅有人，也有人物的感情透出；而且，通过这情景交融的描写，又暗暗交代了双方的感情由浅丽深，逐步递变。更妙的是，这个女子的音容笑貌，也仿佛可以呼之欲出。

　　“斗草阶前初见，穿针楼上曾逢。”忆叙他与她在两个特定环境中的初次相见和再次相逢。“斗草阶前初见”写有一天女子同别的姑娘阶前斗草的时候，词人第一次看见了她。斗草，据《荆楚岁时记》：“五月五日，四民并踏百草。又有斗百草之戏”。“穿针楼上曾逢”写转眼又到了七夕。女子楼上对着牛郎织女双星穿针，以为乞巧。这种风俗就从汉代一直流传下来。这天晚上，穿针楼上，他又同她相逢了。

　　“罗裙香露玉钗风。靓妆眉沁绿，羞脸粉生红。”这三句，是补叙两次见面时她的情态。她的裙子沾满了花丛中的露水，玉钗头上迎风微颤。她“靓妆眉沁绿，羞脸粉生红”，靓妆才罢，新画的眉间沁出了翠黛，她突然看到了他，粉脸上不禁泛起了娇红。以上既有泛写，又有细腻的刻画，一位天真美丽的女子形象如在眼前。末句一“羞”字，已露情意。

　　下片则陡转话题，抛开往日美好的回忆，陷入眼前苦苦相思的苦闷之中。

　　“流水便随春远，行云终与谁同”用巫山神女的典故，表达了心中的无限惆怅。“流水便随春远”说随着时光的流逝，共同生活结束了，姑娘不知流落何方。“春”也是象征他们的欢聚，可惜不能长久。“行云终与谁同”，用巫山神女“旦为朝云，暮为行雨”（见《高唐赋》）的典故，说她像传说中的神女那样，不知又飘向何处，依附谁人了。

　　“酒醒长恨锦屏空”，人是早已走了，再也不回来了。可是，那情感却一直留了下来。每当夜阑酒醒的时候，总觉得围屏是空荡荡的，他永远也找不回能够填满这空虚的那一段温暖了。正因为她象行云流水，不知去向，所以只好梦里相寻了。“相寻梦里路，飞雨落花中”，春雨飞花中，他独个儿跋山涉水，到处寻找那女子。尽管这是梦里，他仍然希望能够找到她。此处以梦境相寻表现了词人对自己深爱过的女子深沉的爱恋和思念。

　　这首词写怀人。表现作者对往日相逢的美好回忆和如今孤独相思的不堪。全词前后反衬，对比鲜明，形成强烈的情感落差，所以有很强的感染力。

临江仙·斗草阶前初见创作背景

lín jiāng xiān ·dòu cǎo jiē qián chū jiàn fān yì jí zhù shì

fān yì
dāng nǐ zài jiē qián yǔ nǚ bàn dòu cǎo shí wǒ men chū cì xiàng jiàn ，dāng nǐ zài lóu shàng yǔ nǚ bàn chuān zhēn shí wǒ men zài cì xiàng féng 。shǎo nǚ tà qīng dòu cǎo yóu xì 。zhī jiàn nǐ zài jiē qián hé bié de gū niáng dòu cǎo ，qún zǐ shàng zhān mǎn lù shuǐ ，yù chāi zài tóu shàng yíng fēng wēi chàn ，nà huó pō wéi měi de qíng tài gěi wǒ liú xià le shēn kè yìn xiàng 。lìng yī cì shì qī xī ，shǎo nǚ yè xū chuān zhēn qǐ qiǎo bài xīn yuè 。wǒ hé nǐ zài chuān zhēn lóu shàng zhòng féng ，zhī jiàn nǐ liàng zhuāng zhào rén ，méi jì qìn chū cuì dài ，xiū dé fěn liǎn shēng chū jiāo hóng ，wǒ men liǎng gè rén yǐ shì shēng qíng yì ，què dào dé kōng líng 。bú liào huá nián sì shuǐ ，yī rén yì rú háng yún ，bú zhī qù xiàng le 。

zhù shì
①lín jiāng xiān ，yuán táng jiāo fāng qǔ míng ，hòu yòng wéi cí pái 。yuán qǔ duō yòng yú yǒng shuǐ xiān ，gù míng 。
②dòu cǎo ，gǔ dài chūn xià jiān de yī zhǒng yóu xì 。liáng ·zōng lǐn 《jīng chǔ suì shí jì 》zǎi ：“wǔ yuè wǔ rì ……sì mín bìng tà bǎi cǎo 。yòu yǒu dòu bǎi cǎo zhī xì 。”dàn sòng dài zài chūn shè 、qīng míng zhī jì yǐ kāi shǐ dòu cǎo 。
③chuān zhēn ，zhǐ qī yuè qī rì qī qiǎo jiē 。《xī jīng zá jì 》zǎi ：“hàn gōng nǚ yǐ qī yuè qī rì dēng kāi jīn lóu ，jì qī zǐ zhēn ”，yǐ shì xiàng tiān shàng zhī nǚ qǐ qiú zhī jǐn jì qiǎo ，chēng zhī wéi “qī qiǎo jiē ”。
④“luó qún ”jù ，qī xī yuè yè ，nǐ shēn zhe luó qún ，qún shī xiāng lù ；tóu dài yù chāi ，bìn chā xiāng huā ，lì yú yè fēng zhī zhōng 。táng ·wēn tíng jun1 《pú sà mán 》yún ：“shuāng bìn gé xiāng hóng ，yù chāi tóu shàng fēng 。”
⑤“liú shuǐ ”jù ，cóng lǐ yù “liú shuǐ luò huā chūn qù yě ，tiān shàng rén jiān ”jù huà lái ，cǐ chù zhǐ nǚ zǐ qù yuǎn ，wú chù xún mì 。
⑥háng yún ，zhè lǐ yòng “wū shān yún yǔ ”de diǎn gù 。zhè lǐ zhǐ xīn ài de nǚ zǐ háng zōng bú dìng 。
⑦fēi yǔ ，wēi yǔ 。

lín jiāng xiān ·dòu cǎo jiē qián chū jiàn jiàn shǎng

　　cǐ cí xì zuò zhě wéi sī niàn yī gè zì jǐ céng jīng shēn ài guò de nǚ zǐ ér zuò ，quán cí xiě qíng wǎn zhuǎn ér hán xù 。zuò zhě zhèng miàn xiě le yǔ nǚ zǐ de chū jiàn yǔ zhòng féng ，ér duì yú liǎng rén guān xì gèng wéi jiē jìn hòu de jǐn píng qián xiàng xù yī jiē què wèi zuò zhèng miàn biǎo xiàn ，gěi dú zhě liú xià le chōng fèn de xiǎng xiàng kōng jiān 。mèng zhōng xiàng xún yī jiē yě xiě dé hěn kōng méng ，hán xù dì àn shì le duō liàng de qíng gǎn nèi hán ，bǎ xīn zhōng de āi chóu shū xiě dé jí wéi shēn chén wǎn qǔ 。

　　shàng piàn xù xiě yǔ nǚ zǐ chū jiàn jí qí hòu jiāo wǎng ，tōng guò miáo xiě chuān dài 、kè huà shén tài biǎo xiàn nǚ zǐ zhī měi 。qǐ shǒu yī jù ，xiě yǒu yī tiān nǚ zǐ tóng bié de gū niáng jiē qián dòu cǎo de shí hòu ，cí rén dì yī cì kàn jiàn le tā 。dòu cǎo ，jù 《jīng chǔ suì shí jì 》：“wǔ yuè wǔ rì ，sì mín bìng tà bǎi cǎo 。yòu yǒu dòu bǎi cǎo zhī xì ”。ér liǔ yǒng 《mù lán huā màn 》qīng míng cí yún “yíng yíng ，dòu cǎo tà qīng ”，zé chūn rì yì yǒu cǐ yóu xì 。“chuān zhēn lóu shàng céng féng ”，zhuǎn yǎn yòu dào le qī xī 。qī xī ，nǚ zǐ lóu shàng duì zhe niú láng zhī nǚ shuāng xīng chuān zhēn ，yǐ wéi qǐ qiǎo 。zhè zhǒng fēng sú jiù cóng hàn dài yī zhí liú chuán xià lái 。zhè tiān wǎn shàng ，chuān zhēn lóu shàng ，tā yòu tóng tā xiàng féng le 。“luó qún xiāng lù yù chāi fēng ”yǐ xià sān jù ，shì bǔ xù liǎng cì jiàn miàn shí tā de qíng tài 。tā de qún zǐ zhān mǎn le huā cóng zhōng de lù shuǐ ，yù chāi tóu shàng yíng fēng wēi chàn 。tā “liàng zhuāng méi qìn lǜ ，xiū liǎn fěn shēng hóng ”，liàng zhuāng cái bà ，xīn huà de méi jiān qìn chū le cuì dài ，tā tū rán kàn dào le tā ，fěn liǎn shàng bú jìn fàn qǐ le jiāo hóng 。yǐ shàng jì yǒu fàn xiě ，yòu yǒu xì nì de kè huà ，yī wèi tiān zhēn měi lì de nǚ zǐ xíng xiàng rú mù qián 。mò jù yī “xiū ”zì ，yǐ lù qíng yì 。guò piàn “liú shuǐ ”yī lián shuō suí zhe shí guāng de liú shì ，gòng tóng shēng huó jié shù le ，gū niáng bú zhī liú luò hé fāng 。“chūn ”yě shì xiàng zhēng tā men de huān jù ，kě xī bú néng zhǎng jiǔ 。“háng yún zhōng yǔ shuí tóng ”，yòng wū shān shén nǚ “dàn wéi cháo yún ，mù wéi háng yǔ ”（jiàn 《gāo táng fù 》）de diǎn gù ，shuō tā xiàng chuán shuō zhōng de shén nǚ nà yàng ，bú zhī yòu piāo xiàng hé chù ，yī fù shuí rén le 。“jiǔ xǐng zhǎng hèn jǐn píng kōng ”，rén shì zǎo yǐ zǒu le ，zài yě bú huí lái le 。kě shì ，nà qíng gǎn què yī zhí liú le xià lái 。měi dāng yè lán jiǔ xǐng de shí hòu ，zǒng jiào dé wéi píng shì kōng dàng dàng de ，tā yǒng yuǎn yě zhǎo bú huí néng gòu tián mǎn zhè kōng xū de nà yī duàn wēn nuǎn le 。zhèng yīn wéi tā xiàng háng yún liú shuǐ ，bú zhī qù xiàng ，suǒ yǐ zhī hǎo mèng lǐ xiàng xún le 。“xiàng xún mèng lǐ lù ，fēi yǔ luò huā zhōng ”，chūn yǔ fēi huā zhōng ，tā dú gè ér bá shān shè shuǐ ，dào chù xún zhǎo nà nǚ zǐ 。jìn guǎn zhè shì mèng lǐ ，tā réng rán xī wàng néng gòu zhǎo dào tā 。cǐ chù yǐ mèng jìng xiàng xún biǎo xiàn le cí rén duì zì jǐ shēn ài guò de nǚ zǐ shēn chén de ài liàn hé sī niàn 。

　　yàn jǐ dào shì yī wèi méi luò de guì gōng zǐ 。rán ér ，tā yǔ jué dà duō shù wán nòng 、wǔ rǔ nǚ xìng 、bú bǎ nǚ xìng dāng rén kàn de fēng jiàn shì dà fū bú tóng ，xǔ duō zuò pǐn zhōng néng yǐ tóng qíng de 、yán sù de tài dù sù zào dǐ céng nǚ zǐ de xíng xiàng 。cǐ cí biàn biǎo xiàn chū cí rén bú néng zì jǐ de zhēn qíng shí gǎn ，yǒu yì wú yì dì jiē shì chū tā xīn zhōng yǒu yī zhǒng duì měi hǎo shì wù zhí zhe zhuī qiú de chóng gāo qíng cāo 。

lín jiāng xiān ·dòu cǎo jiē qián chū jiàn shǎng xī

　　cǐ cí xì zuò zhě wéi sī niàn yī gè zì jǐ céng jīng shēn ài guò de nǚ zǐ ér zuò ，quán cí xiě qíng wǎn zhuǎn ér hán xù 。zuò zhě zhèng miàn xiě le yǔ nǚ zǐ de chū jiàn yǔ zhòng féng ，ér duì yú liǎng rén guān xì gèng wéi jiē jìn hòu de jǐn píng qián xiàng xù yī jiē què wèi zuò zhèng miàn biǎo xiàn ，gěi dú zhě liú xià le chōng fèn de xiǎng xiàng kōng jiān 。mèng zhōng xiàng xún yī jiē yě xiě dé hěn kōng méng ，hán xù dì àn shì le duō liàng de qíng gǎn nèi hán ，bǎ xīn zhōng de āi chóu shū xiě dé jí wéi shēn chén wǎn qǔ 。

　　shàng piàn bú guò shì liáo liáo wǔ jù ，kě shì yī jù yī jǐng ，yī jǐng yī qíng 。jǐng zhōng bú jǐn yǒu rén ，yě yǒu rén wù de gǎn qíng tòu chū ；ér qiě ，tōng guò zhè qíng jǐng jiāo róng de miáo xiě ，yòu àn àn jiāo dài le shuāng fāng de gǎn qíng yóu qiǎn lì shēn ，zhú bù dì biàn 。gèng miào de shì ，zhè gè nǚ zǐ de yīn róng xiào mào ，yě fǎng fó kě yǐ hū zhī yù chū 。

　　“dòu cǎo jiē qián chū jiàn ，chuān zhēn lóu shàng céng féng 。”yì xù tā yǔ tā zài liǎng gè tè dìng huán jìng zhōng de chū cì xiàng jiàn hé zài cì xiàng féng 。“dòu cǎo jiē qián chū jiàn ”xiě yǒu yī tiān nǚ zǐ tóng bié de gū niáng jiē qián dòu cǎo de shí hòu ，cí rén dì yī cì kàn jiàn le tā 。dòu cǎo ，jù 《jīng chǔ suì shí jì 》：“wǔ yuè wǔ rì ，sì mín bìng tà bǎi cǎo 。yòu yǒu dòu bǎi cǎo zhī xì ”。“chuān zhēn lóu shàng céng féng ”xiě zhuǎn yǎn yòu dào le qī xī 。nǚ zǐ lóu shàng duì zhe niú láng zhī nǚ shuāng xīng chuān zhēn ，yǐ wéi qǐ qiǎo 。zhè zhǒng fēng sú jiù cóng hàn dài yī zhí liú chuán xià lái 。zhè tiān wǎn shàng ，chuān zhēn lóu shàng ，tā yòu tóng tā xiàng féng le 。

　　“luó qún xiāng lù yù chāi fēng 。liàng zhuāng méi qìn lǜ ，xiū liǎn fěn shēng hóng 。”zhè sān jù ，shì bǔ xù liǎng cì jiàn miàn shí tā de qíng tài 。tā de qún zǐ zhān mǎn le huā cóng zhōng de lù shuǐ ，yù chāi tóu shàng yíng fēng wēi chàn 。tā “liàng zhuāng méi qìn lǜ ，xiū liǎn fěn shēng hóng ”，liàng zhuāng cái bà ，xīn huà de méi jiān qìn chū le cuì dài ，tā tū rán kàn dào le tā ，fěn liǎn shàng bú jìn fàn qǐ le jiāo hóng 。yǐ shàng jì yǒu fàn xiě ，yòu yǒu xì nì de kè huà ，yī wèi tiān zhēn měi lì de nǚ zǐ xíng xiàng rú zài yǎn qián 。mò jù yī “xiū ”zì ，yǐ lù qíng yì 。

　　xià piàn zé dǒu zhuǎn huà tí ，pāo kāi wǎng rì měi hǎo de huí yì ，xiàn rù yǎn qián kǔ kǔ xiàng sī de kǔ mèn zhī zhōng 。

　　“liú shuǐ biàn suí chūn yuǎn ，háng yún zhōng yǔ shuí tóng ”yòng wū shān shén nǚ de diǎn gù ，biǎo dá le xīn zhōng de wú xiàn chóu chàng 。“liú shuǐ biàn suí chūn yuǎn ”shuō suí zhe shí guāng de liú shì ，gòng tóng shēng huó jié shù le ，gū niáng bú zhī liú luò hé fāng 。“chūn ”yě shì xiàng zhēng tā men de huān jù ，kě xī bú néng zhǎng jiǔ 。“háng yún zhōng yǔ shuí tóng ”，yòng wū shān shén nǚ “dàn wéi cháo yún ，mù wéi háng yǔ ”（jiàn 《gāo táng fù 》）de diǎn gù ，shuō tā xiàng chuán shuō zhōng de shén nǚ nà yàng ，bú zhī yòu piāo xiàng hé chù ，yī fù shuí rén le 。

　　“jiǔ xǐng zhǎng hèn jǐn píng kōng ”，rén shì zǎo yǐ zǒu le ，zài yě bú huí lái le 。kě shì ，nà qíng gǎn què yī zhí liú le xià lái 。měi dāng yè lán jiǔ xǐng de shí hòu ，zǒng jiào dé wéi píng shì kōng dàng dàng de ，tā yǒng yuǎn yě zhǎo bú huí néng gòu tián mǎn zhè kōng xū de nà yī duàn wēn nuǎn le 。zhèng yīn wéi tā xiàng háng yún liú shuǐ ，bú zhī qù xiàng ，suǒ yǐ zhī hǎo mèng lǐ xiàng xún le 。“xiàng xún mèng lǐ lù ，fēi yǔ luò huā zhōng ”，chūn yǔ fēi huā zhōng ，tā dú gè ér bá shān shè shuǐ ，dào chù xún zhǎo nà nǚ zǐ 。jìn guǎn zhè shì mèng lǐ ，tā réng rán xī wàng néng gòu zhǎo dào tā 。cǐ chù yǐ mèng jìng xiàng xún biǎo xiàn le cí rén duì zì jǐ shēn ài guò de nǚ zǐ shēn chén de ài liàn hé sī niàn 。

　　zhè shǒu cí xiě huái rén 。biǎo xiàn zuò zhě duì wǎng rì xiàng féng de měi hǎo huí yì hé rú jīn gū dú xiàng sī de bú kān 。quán cí qián hòu fǎn chèn ，duì bǐ xiān míng ，xíng chéng qiáng liè de qíng gǎn luò chà ，suǒ yǐ yǒu hěn qiáng de gǎn rǎn lì 。

lín jiāng xiān ·dòu cǎo jiē qián chū jiàn chuàng zuò bèi jǐng