夜泊水村翻译

夜泊水村鉴赏

　　此诗写出作者虽怀报国壮志而白发催人的悲愤。古今诗人感叹岁月不居、人生易老者颇多，但大都从个人遭际出发，境界不高。陆游则不同。他感叹双鬓斑白、不能再青为的是报国之志未酬。因而其悲哀就含有深广的内容，具有崇高壮烈的色彩。此联为“流水对”但其后关连，不是互为因果，而是形成矛盾。读者正是从强烈的矛盾中感到内容的深刻，产生对诗人的崇敬。陆游类似的诗句尚有“塞上长城空自许，镜中衰鬓已先斑”等。

　　这是一首七言律诗，作于山阴奉祠，时作者已家居九年。 山阴是江南水乡，作者常乘小舟出游近村的山水，夜泊水村为即景之作。首联写退居乡野、久离疆场、无缘抗敌的落寞怅惘。“羽箭久凋零”，足见其闲居的郁闷。“燕然未勒铭”，典出《后汉书·窦宪传》：窦宪北伐匈奴，追逐单于，登燕然山（即今蒙古杭爱山），刻石纪功而还。燕然未勒，意谓虏敌未灭，大功未成。这一联用层递手法，“久凋零”，乃言被弃置已久，本就失落、抑郁；“未勒名”，是说壮志难酬，则更愤懑不平。起首就奠定了一种失意、悲愁的感情基调。

　　颔联抒发了“烈士暮年，壮心不已”的志愿，表达了对那些面临外寇侵凌却不抵抗、无作为的达官贵人的指斥。上句是说大丈夫在神州陆沉之际，本应“捐躯赴国难，誓死忽如归”才对，怎么可以安然老死呢？一个“犹”字道出他不甘示弱的心态。“绝大漠”，典出《汉书·卫将军骠骑列传》，是汉武帝表彰霍去病之语。两鬓萧萧，仍然豪气干云，朝思梦想着驰骋大漠、浴血沙场；这就反照出朝廷中的那些面对强虏只知俯首称臣割地求和而不思奋起抵争的文官武将的奴相。（另一说是取老子（李耳）骑青牛出关，绝于大漠之中而悟道的传说）“诸君何至泣新亭”，典出《世说新语·言语》：“过江诸人，每至美日，辄相邀新亭，藉卉饮宴。周侯中坐而叹：‘风景不殊，正有山河之异！’皆相视流泪。唯王丞相愀然变色曰：‘当共同戮力王室，克服神州，何至作楚囚相对！’作者借此典，表达了他对那些高居庙堂的衮衮诸公在国家山河破碎之际要么醉生梦死，要么束手垂泪的懦弱昏庸的精神面貌的不满。

　　颈联以工稳的对仗，揭示了岁月蹉跎与夙愿难偿的矛盾。“一身报国有万死”，尽管个人的力量是渺小的，尽管生命是短暂的，但是为了拯救国难，“我”却甘愿死一万次。“一”与“万”的强烈的对比，鲜明地表达了自己的拳拳爱国心与殷殷报国情，诚可谓掷地有声。“双鬓向人无再青”，这一句是说，岁月不饶人，满鬓飞霜，无法重获青黑之色，抒发了对华年空掷、青春难再的感伤与悲愤。即便我抱定了“为国牺牲敢惜身”的志向，可是又谁能了解我的苦心我的喟叹呢？这两句直抒胸臆，是全诗之眼。

　　尾联点破诗歌题面，回笔写眼前自己闲泊水村的寂寥景象。你想，一个老翁，处江湖之远，眼看着干戈寥落了，铁马逝去了，战鼓静灭了，大宋江山是任人宰割了，他的心怎不会如刀割一般的苦痛！“夜阑卧听风吹雨，铁马冰河入梦来”，可是梦醒之后呢，所看到的是荒寒的汀州上寻寻觅觅的新雁，哪里有可以安栖的居所！这怎不教人潸然落泪呢？这两句是借象表意，间接抒情。

　　全诗以夜泊水村所见的景象而写怀遣闷，而落笔却跳转到报国之志上，寄慨遥深。“壮士凄凉闲处老”（陆游《病起》），有心报国却无路请缨，理想与现实的深刻矛盾，这是这首诗慷慨悲歌的一个根本原因。用典贴切，出语自然，感情充沛，“浑灏流转”（赵翼 语），使本诗在悲歌中又显出沉雄的气象。

夜泊水村创作背景

yè bó shuǐ cūn fān yì

yè bó shuǐ cūn jiàn shǎng

　　cǐ shī xiě chū zuò zhě suī huái bào guó zhuàng zhì ér bái fā cuī rén de bēi fèn 。gǔ jīn shī rén gǎn tàn suì yuè bú jū 、rén shēng yì lǎo zhě pō duō ，dàn dà dōu cóng gè rén zāo jì chū fā ，jìng jiè bú gāo 。lù yóu zé bú tóng 。tā gǎn tàn shuāng bìn bān bái 、bú néng zài qīng wéi de shì bào guó zhī zhì wèi chóu 。yīn ér qí bēi āi jiù hán yǒu shēn guǎng de nèi róng ，jù yǒu chóng gāo zhuàng liè de sè cǎi 。cǐ lián wéi “liú shuǐ duì ”dàn qí hòu guān lián ，bú shì hù wéi yīn guǒ ，ér shì xíng chéng máo dùn 。dú zhě zhèng shì cóng qiáng liè de máo dùn zhōng gǎn dào nèi róng de shēn kè ，chǎn shēng duì shī rén de chóng jìng 。lù yóu lèi sì de shī jù shàng yǒu “sāi shàng zhǎng chéng kōng zì xǔ ，jìng zhōng shuāi bìn yǐ xiān bān ”děng 。

　　zhè shì yī shǒu qī yán lǜ shī ，zuò yú shān yīn fèng cí ，shí zuò zhě yǐ jiā jū jiǔ nián 。 shān yīn shì jiāng nán shuǐ xiāng ，zuò zhě cháng chéng xiǎo zhōu chū yóu jìn cūn de shān shuǐ ，yè bó shuǐ cūn wéi jí jǐng zhī zuò 。shǒu lián xiě tuì jū xiāng yě 、jiǔ lí jiāng chǎng 、wú yuán kàng dí de luò mò chàng wǎng 。“yǔ jiàn jiǔ diāo líng ”，zú jiàn qí xián jū de yù mèn 。“yàn rán wèi lè míng ”，diǎn chū 《hòu hàn shū ·dòu xiàn chuán 》：dòu xiàn běi fá xiōng nú ，zhuī zhú dān yú ，dēng yàn rán shān （jí jīn méng gǔ háng ài shān ），kè shí jì gōng ér hái 。yàn rán wèi lè ，yì wèi lǔ dí wèi miè ，dà gōng wèi chéng 。zhè yī lián yòng céng dì shǒu fǎ ，“jiǔ diāo líng ”，nǎi yán bèi qì zhì yǐ jiǔ ，běn jiù shī luò 、yì yù ；“wèi lè míng ”，shì shuō zhuàng zhì nán chóu ，zé gèng fèn mèn bú píng 。qǐ shǒu jiù diàn dìng le yī zhǒng shī yì 、bēi chóu de gǎn qíng jī diào 。

　　hàn lián shū fā le “liè shì mù nián ，zhuàng xīn bú yǐ ”de zhì yuàn ，biǎo dá le duì nà xiē miàn lín wài kòu qīn líng què bú dǐ kàng 、wú zuò wéi de dá guān guì rén de zhǐ chì 。shàng jù shì shuō dà zhàng fū zài shén zhōu lù chén zhī jì ，běn yīng “juān qū fù guó nán ，shì sǐ hū rú guī ”cái duì ，zěn me kě yǐ ān rán lǎo sǐ ne ？yī gè “yóu ”zì dào chū tā bú gān shì ruò de xīn tài 。“jué dà mò ”，diǎn chū 《hàn shū ·wèi jiāng jun1 biāo qí liè chuán 》，shì hàn wǔ dì biǎo zhāng huò qù bìng zhī yǔ 。liǎng bìn xiāo xiāo ，réng rán háo qì gàn yún ，cháo sī mèng xiǎng zhe chí chěng dà mò 、yù xuè shā chǎng ；zhè jiù fǎn zhào chū cháo tíng zhōng de nà xiē miàn duì qiáng lǔ zhī zhī fǔ shǒu chēng chén gē dì qiú hé ér bú sī fèn qǐ dǐ zhēng de wén guān wǔ jiāng de nú xiàng 。（lìng yī shuō shì qǔ lǎo zǐ （lǐ ěr ）qí qīng niú chū guān ，jué yú dà mò zhī zhōng ér wù dào de chuán shuō ）“zhū jun1 hé zhì qì xīn tíng ”，diǎn chū 《shì shuō xīn yǔ ·yán yǔ 》：“guò jiāng zhū rén ，měi zhì měi rì ，zhé xiàng yāo xīn tíng ，jiè huì yǐn yàn 。zhōu hóu zhōng zuò ér tàn ：‘fēng jǐng bú shū ，zhèng yǒu shān hé zhī yì ！’jiē xiàng shì liú lèi 。wéi wáng chéng xiàng qiǎo rán biàn sè yuē ：‘dāng gòng tóng lù lì wáng shì ，kè fú shén zhōu ，hé zhì zuò chǔ qiú xiàng duì ！’zuò zhě jiè cǐ diǎn ，biǎo dá le tā duì nà xiē gāo jū miào táng de gǔn gǔn zhū gōng zài guó jiā shān hé pò suì zhī jì yào me zuì shēng mèng sǐ ，yào me shù shǒu chuí lèi de nuò ruò hūn yōng de jīng shén miàn mào de bú mǎn 。

　　jǐng lián yǐ gōng wěn de duì zhàng ，jiē shì le suì yuè cuō tuó yǔ sù yuàn nán cháng de máo dùn 。“yī shēn bào guó yǒu wàn sǐ ”，jìn guǎn gè rén de lì liàng shì miǎo xiǎo de ，jìn guǎn shēng mìng shì duǎn zàn de ，dàn shì wéi le zhěng jiù guó nán ，“wǒ ”què gān yuàn sǐ yī wàn cì 。“yī ”yǔ “wàn ”de qiáng liè de duì bǐ ，xiān míng dì biǎo dá le zì jǐ de quán quán ài guó xīn yǔ yīn yīn bào guó qíng ，chéng kě wèi zhì dì yǒu shēng 。“shuāng bìn xiàng rén wú zài qīng ”，zhè yī jù shì shuō ，suì yuè bú ráo rén ，mǎn bìn fēi shuāng ，wú fǎ zhòng huò qīng hēi zhī sè ，shū fā le duì huá nián kōng zhì 、qīng chūn nán zài de gǎn shāng yǔ bēi fèn 。jí biàn wǒ bào dìng le “wéi guó xī shēng gǎn xī shēn ”de zhì xiàng ，kě shì yòu shuí néng le jiě wǒ de kǔ xīn wǒ de kuì tàn ne ？zhè liǎng jù zhí shū xiōng yì ，shì quán shī zhī yǎn 。

　　wěi lián diǎn pò shī gē tí miàn ，huí bǐ xiě yǎn qián zì jǐ xián bó shuǐ cūn de jì liáo jǐng xiàng 。nǐ xiǎng ，yī gè lǎo wēng ，chù jiāng hú zhī yuǎn ，yǎn kàn zhe gàn gē liáo luò le ，tiě mǎ shì qù le ，zhàn gǔ jìng miè le ，dà sòng jiāng shān shì rèn rén zǎi gē le ，tā de xīn zěn bú huì rú dāo gē yī bān de kǔ tòng ！“yè lán wò tīng fēng chuī yǔ ，tiě mǎ bīng hé rù mèng lái ”，kě shì mèng xǐng zhī hòu ne ，suǒ kàn dào de shì huāng hán de tīng zhōu shàng xún xún mì mì de xīn yàn ，nǎ lǐ yǒu kě yǐ ān qī de jū suǒ ！zhè zěn bú jiāo rén shān rán luò lèi ne ？zhè liǎng jù shì jiè xiàng biǎo yì ，jiān jiē shū qíng 。

　　quán shī yǐ yè bó shuǐ cūn suǒ jiàn de jǐng xiàng ér xiě huái qiǎn mèn ，ér luò bǐ què tiào zhuǎn dào bào guó zhī zhì shàng ，jì kǎi yáo shēn 。“zhuàng shì qī liáng xián chù lǎo ”（lù yóu 《bìng qǐ 》），yǒu xīn bào guó què wú lù qǐng yīng ，lǐ xiǎng yǔ xiàn shí de shēn kè máo dùn ，zhè shì zhè shǒu shī kāng kǎi bēi gē de yī gè gēn běn yuán yīn 。yòng diǎn tiē qiē ，chū yǔ zì rán ，gǎn qíng chōng pèi ，“hún hào liú zhuǎn ”（zhào yì yǔ ），shǐ běn shī zài bēi gē zhōng yòu xiǎn chū chén xióng de qì xiàng 。

yè bó shuǐ cūn chuàng zuò bèi jǐng