朝代:唐代
作者:陈子昂
原文:
陈子昂(约公元661~公元702),唐代文学家,初唐诗文革新人物之一。字伯玉,汉族,梓州射洪(今属四川)人。因曾任右拾遗,后世称为陈拾遗。光宅进士,历仕武则天朝麟台正字、右拾遗。解职归乡后受人所害,忧愤而死。其存诗共100多首,其中最有代表性的是《感遇》诗38首,《蓟丘览古赠卢居士藏用》7首和《登幽州台歌》。
翻译
明亮的蜡烛吐着缕缕青烟,高举金杯面对精美丰盛的席宴。饯别的厅堂里回忆着朋友的情意融洽,分别后要绕山过水,路途遥远。宴席一直持续到明月隐蔽在高树之后,银河消失在拂晓之中。走在这悠长的洛阳道上,不知什么时候才能相会?
注释
[1]琴瑟:比喻友情。
[2]长河:指银河。
注解:首联采用对偶句形式,“青”与“绮”相对,都为绿色的意思。
陈子昂的《春夜别友人》共两首,这是第一首。约作于公元684年(武则天光宅元年)春。时年二十六岁的陈子昂离开家乡四川射洪,奔赴东都洛阳,准备向朝廷上书,求取功名。临行前,友人设宴欢送他。席间,友人的一片真情触发了作者胸中的诗潮。旋即写成这首离别之作。
这首律诗一开头便写别筵将尽,分手在即的撩人心绪和寂静状态。作者抓住这一时刻的心理状态作为诗意的起点,径直但却自然地进入感情的高潮,情怀颇为深挚。“银烛吐青烟”,着一“吐”字,使人想见离人相对无言,怅然无绪,目光只是凝视着银烛的青烟出神的神情。“金樽对绮筵”,用一“对”字,其意是面对华筵,除却频举金樽“劝君更尽一杯酒”的意绪而外,再也没有什么可以勉强相慰的话了。此中境界,于沉静之中更见别意的深沉。
颔联“离堂思琴瑟,别路绕山川”,“琴瑟”指朋友宴会之乐,源出《小雅·鹿鸣》“我有嘉宾,鼓琴鼓瑟”,是借用丝弦乐器演奏时音韵谐调来比拟情谊深厚的意思。“山川”表示道路遥远,与“琴瑟”作为对仗,相形之下,不由使人泛起内心的波澜:“离堂”把臂,伤“琴瑟”之分离;“别路”迢遥,恨“山川”之缭绕。这两句着意写出了离情的缠绵,令人感慨唏嘘。
颈联“明月隐高树,长河没晓天”,承上文写把臂送行,从室内转到户外的所见。这时候,高高的树荫遮掩了西向低沉的明月;耿耿的长河淹没在破晓的曙光中。这里一个“隐”字,一个“没”字,表明时光催人离别,不为离人暂停须臾,难舍难分时刻终于到来了。
结尾两句写目送友人沿着这条悠悠无尽的洛阳古道踽踽而去,不由兴起不知何年何月再能相聚之感。末句着一“何”字,强调后会难期,流露了离人之间的隐隐哀愁。
这首诗中作者没有套用长吁短叹的哀伤语句,却在沉静之中见深挚的情愫。而要达到这样的境界,应不温不火。“火”则悲吟太过而感情浅露;“温”则缺乏蕴藉而情致不深。此诗写离情别绪意态从容而颇合体度,有如琵琶弦上的淙淙清音,气象至为雍雅,不作哀声而多幽深的情思。
此诗通篇畅达优美,除了开头一联因场面描写之需而适当选用华丽辞藻外,其余用语都不加藻饰,平淡自然。他所追求的乃是整首诗的深厚和雅。清人纪昀说得好:“此种诗当于神骨气脉之间得其雄厚之味,若逐句拆开,即不得其佳处。如但摹其声调,亦落空腔”。再有,此诗虽写眼前景,心中情,却有所继承和借鉴。有人指出,它“从小谢《离夜》一首脱化来”。《离夜》即谢朓《离夜同江丞王常侍作》,也是写一次夜宴。两相比较可知,陈诗在章法、用语等方面都明显受了谢诗影响。但陈子昂并没有简单地模拟前人,而是有所创新。谢诗较直露和简洁,陈诗则婉转而细腻,在结构上更善于回环曲折地精心布局,情和景的安排上,先以秾丽之笔铺写宴会之盛,次以婉曲之调传达离别之愁,再以宏大的时空背景烘托出宴会之久与友谊之长,最后以展望征途来结束全篇,层次分明。通篇情景合一,从优美的意象描写中自然地流露感情。胜于一般的离别之作。
chūn yè bié yǒu rén èr shǒu qí yī
春夜别友人二首·其一
yín zhú tǔ qīng yān, jīn zūn duì qǐ yán.
银烛吐青烟,金樽对绮筵。
lí táng sī qín sè, bié lù rào shān chuān.
离堂思琴瑟,别路绕山川。
míng yuè yǐn gāo shù, cháng hé méi xiǎo tiān.
明月隐高树,长河没晓天。
yōu yōu luò yáng dào, cǐ huì zài hé nián.
悠悠洛阳道,此会在何年。
chén zǐ áng (yuē gōng yuán 661~gōng yuán 702),táng dài wén xué jiā ,chū táng shī wén gé xīn rén wù zhī yī 。zì bó yù ,hàn zú ,zǐ zhōu shè hóng (jīn shǔ sì chuān )rén 。yīn céng rèn yòu shí yí ,hòu shì chēng wéi chén shí yí 。guāng zhái jìn shì ,lì shì wǔ zé tiān cháo lín tái zhèng zì 、yòu shí yí 。jiě zhí guī xiāng hòu shòu rén suǒ hài ,yōu fèn ér sǐ 。qí cún shī gòng 100duō shǒu ,qí zhōng zuì yǒu dài biǎo xìng de shì 《gǎn yù 》shī 38shǒu ,《jì qiū lǎn gǔ zèng lú jū shì cáng yòng 》7shǒu hé 《dēng yōu zhōu tái gē 》。
fān yì
míng liàng de là zhú tǔ zhe lǚ lǚ qīng yān ,gāo jǔ jīn bēi miàn duì jīng měi fēng shèng de xí yàn 。jiàn bié de tīng táng lǐ huí yì zhe péng yǒu de qíng yì róng qià ,fèn bié hòu yào rào shān guò shuǐ ,lù tú yáo yuǎn 。yàn xí yī zhí chí xù dào míng yuè yǐn bì zài gāo shù zhī hòu ,yín hé xiāo shī zài fú xiǎo zhī zhōng 。zǒu zài zhè yōu zhǎng de luò yáng dào shàng ,bú zhī shí me shí hòu cái néng xiàng huì ?
zhù shì
[1]qín sè :bǐ yù yǒu qíng 。
[2]zhǎng hé :zhǐ yín hé 。
zhù jiě :shǒu lián cǎi yòng duì ǒu jù xíng shì ,“qīng ”yǔ “qǐ ”xiàng duì ,dōu wéi lǜ sè de yì sī 。
chén zǐ áng de 《chūn yè bié yǒu rén 》gòng liǎng shǒu ,zhè shì dì yī shǒu 。yuē zuò yú gōng yuán 684nián (wǔ zé tiān guāng zhái yuán nián )chūn 。shí nián èr shí liù suì de chén zǐ áng lí kāi jiā xiāng sì chuān shè hóng ,bēn fù dōng dōu luò yáng ,zhǔn bèi xiàng cháo tíng shàng shū ,qiú qǔ gōng míng 。lín háng qián ,yǒu rén shè yàn huān sòng tā 。xí jiān ,yǒu rén de yī piàn zhēn qíng chù fā le zuò zhě xiōng zhōng de shī cháo 。xuán jí xiě chéng zhè shǒu lí bié zhī zuò 。
zhè shǒu lǜ shī yī kāi tóu biàn xiě bié yàn jiāng jìn ,fèn shǒu zài jí de liáo rén xīn xù hé jì jìng zhuàng tài 。zuò zhě zhuā zhù zhè yī shí kè de xīn lǐ zhuàng tài zuò wéi shī yì de qǐ diǎn ,jìng zhí dàn què zì rán dì jìn rù gǎn qíng de gāo cháo ,qíng huái pō wéi shēn zhì 。“yín zhú tǔ qīng yān ”,zhe yī “tǔ ”zì ,shǐ rén xiǎng jiàn lí rén xiàng duì wú yán ,chàng rán wú xù ,mù guāng zhī shì níng shì zhe yín zhú de qīng yān chū shén de shén qíng 。“jīn zūn duì qǐ yàn ”,yòng yī “duì ”zì ,qí yì shì miàn duì huá yàn ,chú què pín jǔ jīn zūn “quàn jun1 gèng jìn yī bēi jiǔ ”de yì xù ér wài ,zài yě méi yǒu shí me kě yǐ miǎn qiáng xiàng wèi de huà le 。cǐ zhōng jìng jiè ,yú chén jìng zhī zhōng gèng jiàn bié yì de shēn chén 。
hàn lián “lí táng sī qín sè ,bié lù rào shān chuān ”,“qín sè ”zhǐ péng yǒu yàn huì zhī lè ,yuán chū 《xiǎo yǎ ·lù míng 》“wǒ yǒu jiā bīn ,gǔ qín gǔ sè ”,shì jiè yòng sī xián lè qì yǎn zòu shí yīn yùn xié diào lái bǐ nǐ qíng yì shēn hòu de yì sī 。“shān chuān ”biǎo shì dào lù yáo yuǎn ,yǔ “qín sè ”zuò wéi duì zhàng ,xiàng xíng zhī xià ,bú yóu shǐ rén fàn qǐ nèi xīn de bō lán :“lí táng ”bǎ bì ,shāng “qín sè ”zhī fèn lí ;“bié lù ”tiáo yáo ,hèn “shān chuān ”zhī liáo rào 。zhè liǎng jù zhe yì xiě chū le lí qíng de chán mián ,lìng rén gǎn kǎi xī xū 。
jǐng lián “míng yuè yǐn gāo shù ,zhǎng hé méi xiǎo tiān ”,chéng shàng wén xiě bǎ bì sòng háng ,cóng shì nèi zhuǎn dào hù wài de suǒ jiàn 。zhè shí hòu ,gāo gāo de shù yīn zhē yǎn le xī xiàng dī chén de míng yuè ;gěng gěng de zhǎng hé yān méi zài pò xiǎo de shǔ guāng zhōng 。zhè lǐ yī gè “yǐn ”zì ,yī gè “méi ”zì ,biǎo míng shí guāng cuī rén lí bié ,bú wéi lí rén zàn tíng xū yú ,nán shě nán fèn shí kè zhōng yú dào lái le 。
jié wěi liǎng jù xiě mù sòng yǒu rén yán zhe zhè tiáo yōu yōu wú jìn de luò yáng gǔ dào jǔ jǔ ér qù ,bú yóu xìng qǐ bú zhī hé nián hé yuè zài néng xiàng jù zhī gǎn 。mò jù zhe yī “hé ”zì ,qiáng diào hòu huì nán qī ,liú lù le lí rén zhī jiān de yǐn yǐn āi chóu 。
zhè shǒu shī zhōng zuò zhě méi yǒu tào yòng zhǎng yù duǎn tàn de āi shāng yǔ jù ,què zài chén jìng zhī zhōng jiàn shēn zhì de qíng sù 。ér yào dá dào zhè yàng de jìng jiè ,yīng bú wēn bú huǒ 。“huǒ ”zé bēi yín tài guò ér gǎn qíng qiǎn lù ;“wēn ”zé quē fá yùn jiè ér qíng zhì bú shēn 。cǐ shī xiě lí qíng bié xù yì tài cóng róng ér pō hé tǐ dù ,yǒu rú pí pá xián shàng de cóng cóng qīng yīn ,qì xiàng zhì wéi yōng yǎ ,bú zuò āi shēng ér duō yōu shēn de qíng sī 。
cǐ shī tōng piān chàng dá yōu měi ,chú le kāi tóu yī lián yīn chǎng miàn miáo xiě zhī xū ér shì dāng xuǎn yòng huá lì cí zǎo wài ,qí yú yòng yǔ dōu bú jiā zǎo shì ,píng dàn zì rán 。tā suǒ zhuī qiú de nǎi shì zhěng shǒu shī de shēn hòu hé yǎ 。qīng rén jì yún shuō dé hǎo :“cǐ zhǒng shī dāng yú shén gǔ qì mò zhī jiān dé qí xióng hòu zhī wèi ,ruò zhú jù chāi kāi ,jí bú dé qí jiā chù 。rú dàn mó qí shēng diào ,yì luò kōng qiāng ”。zài yǒu ,cǐ shī suī xiě yǎn qián jǐng ,xīn zhōng qíng ,què yǒu suǒ jì chéng hé jiè jiàn 。yǒu rén zhǐ chū ,tā “cóng xiǎo xiè 《lí yè 》yī shǒu tuō huà lái ”。《lí yè 》jí xiè tiǎo 《lí yè tóng jiāng chéng wáng cháng shì zuò 》,yě shì xiě yī cì yè yàn 。liǎng xiàng bǐ jiào kě zhī ,chén shī zài zhāng fǎ 、yòng yǔ děng fāng miàn dōu míng xiǎn shòu le xiè shī yǐng xiǎng 。dàn chén zǐ áng bìng méi yǒu jiǎn dān dì mó nǐ qián rén ,ér shì yǒu suǒ chuàng xīn 。xiè shī jiào zhí lù hé jiǎn jié ,chén shī zé wǎn zhuǎn ér xì nì ,zài jié gòu shàng gèng shàn yú huí huán qǔ shé dì jīng xīn bù jú ,qíng hé jǐng de ān pái shàng ,xiān yǐ nóng lì zhī bǐ pù xiě yàn huì zhī shèng ,cì yǐ wǎn qǔ zhī diào chuán dá lí bié zhī chóu ,zài yǐ hóng dà de shí kōng bèi jǐng hōng tuō chū yàn huì zhī jiǔ yǔ yǒu yì zhī zhǎng ,zuì hòu yǐ zhǎn wàng zhēng tú lái jié shù quán piān ,céng cì fèn míng 。tōng piān qíng jǐng hé yī ,cóng yōu měi de yì xiàng miáo xiě zhōng zì rán dì liú lù gǎn qíng 。shèng yú yī bān de lí bié zhī zuò 。
chūn yè bié yǒu rén èr shǒu qí yī
chūn yè bié yǒu rén èr shǒu ·qí yī
yín zhú tǔ qīng yān, jīn zūn duì qǐ yán.
yín zhú tǔ qīng yān ,jīn zūn duì qǐ yàn 。
lí táng sī qín sè, bié lù rào shān chuān.
lí táng sī qín sè ,bié lù rào shān chuān 。
míng yuè yǐn gāo shù, cháng hé méi xiǎo tiān.
míng yuè yǐn gāo shù ,zhǎng hé méi xiǎo tiān 。
yōu yōu luò yáng dào, cǐ huì zài hé nián.
yōu yōu luò yáng dào ,cǐ huì zài hé nián 。