朝代:先秦
作者:佚名
原文:
翻译
到哪儿去采女萝?到那卫国的沫乡。我的心中在想谁?漂亮大姐她姓姜。约我等待在桑中,邀我相会在上宫,送我远到淇水旁。
到哪儿去采麦穗?到那卫国沫乡北。我的心中在想谁?漂亮大姐她姓弋。约我等待在桑中,邀我相会在上宫,送我远到淇水上。
到哪儿去采蔓菁?到那卫国沫乡东。我的心中在想谁?漂亮大姐她姓庸。约我等待在桑中,邀我相会在上宫,送我远到淇水滨。
注释
1.鄘(yōng):中国周代诸侯国名,在今河南省汲县北。
2.爰:于何,在哪里。唐:植物名。即女萝,俗称菟丝子,寄生蔓草,秋初开小花,子实入药。一说当读为“棠”,梨的一种。
3.沬(mèi):春秋时期卫国邑名,即牧野,在今河南淇县南。乡:郊外。
4.云:句首语助词。谁之思:思念的是谁。
5.孟姜:姜家的大姑娘。孟,排行老大。姜、弋、庸,皆贵族姓。
6.桑中:卫国地名,亦名桑间,在今河南滑县东北。一说指桑树林中。
7.要(yāo):邀约。上宫:楼也,指宫室。一说地名。
8.淇:水名。淇水在今河南浚县东北。
9.弋(yì):姓。
10.葑(fēng):芜菁,即蔓菁菜。
11.庸:姓。
此诗三章,全以采摘某种植物起兴。这是上古时期吟咏爱情、婚嫁、求子等内容时常用的手法之一,也就是说,在上古时期,采摘植物与性有着某种神秘的或是象征性的联系,至于两者之间在文化上为何能牵系在一起或如何发生瓜葛,这与原始交感巫术有关,在此不作详论。但若从现代美学角度来看,以采摘植物起兴爱情等题材,在审美上和爱情上倒也有一定的同构同形关系,因为炽热的情欲与绿意葱茏的草木都可给人带来勃然的欣悦。所以,以“采唐”“采麦”“采葑”起兴,在含蓄中有深情,形象中有蕴意。
“兴”以下的正文中,主人公完全沉浸在了狂欢后的甜蜜回忆里。除每章改换所欢爱者外,三章竟然完全相同,反覆咏唱在“桑中”、“上宫”里的销魂时刻以及相送淇水的缠绵,写来又直露无碍,如数家珍。似乎以与多位情人幽会为荣乐,表现了一位多情浪子渔色后的放荡、得意心态,其句式由四言而五言而七言,正是这种心态的表露,尤其每章句末的四个“矣”字,俨然是品咂、回忆狂欢之情时的感叹口吻。近人或认为孟姜、孟弋、孟庸当是一人,若如此,似不合《诗经》中运用复沓的家法。《诗经》中用复沓虽只更换个别词汇,但无论更换的是动词、名词,诗意上多有所递进或拓展,比较典型的如《周南·芣苢》中的“采之”“有之”“掇之”“捋之”“袺之”“襭之”,一字之差,却记叙了一个完整的劳动过程;若此诗中三姓实指一人,一者整首诗三章全为重复,不免过于臃肿拖沓,毫无意味;二者也与“群婚性的男女欢会”的诗意不合。
此诗若依自古以来的“用诗”体例,抛开其隐含的本意,作为一首热烈活泼的情歌来看,也无不可。它的一个最大特色,是自言自语,反复咏唱,每章的前半段只换了两三个字,采集对象换了,地点变换了,美女的姓氏换了,而后半段一字不易。无论是等待、幽会还是送别分手的地方,都没有变换。主人公完全沉浸于自己和美女约会的美好回忆之中。
sāng zhōng
桑中
yuán cǎi táng yǐ? mèi zhī xiāng yǐ.
爰采唐矣?沬之乡矣。
yún shuí zhī sī? měi mèng jiāng yǐ.
云谁之思?美孟姜矣。
qī wǒ hū sāng zhōng, yào wǒ hū shàng gōng, sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ.
期我乎桑中,要我乎上宫,送我乎淇之上矣。
yuán cǎi mài yǐ? mèi zhī běi yǐ.
爰采麦矣?沬之北矣。
yún shuí zhī sī? měi mèng yì yǐ.
云谁之思?美孟弋矣。
qī wǒ hū sāng zhōng, yào wǒ hū shàng gōng, sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ.
期我乎桑中,要我乎上宫,送我乎淇之上矣。
yuán cǎi fēng yǐ? mèi zhī dōng yǐ.
爰采葑矣?沬之东矣。
yún shuí zhī sī? měi mèng yōng yǐ.
云谁之思?美孟庸矣。
qī wǒ hū sāng zhōng, yào wǒ hū shàng gōng, sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ.
期我乎桑中,要我乎上宫,送我乎淇之上矣。
fān yì
dào nǎ ér qù cǎi nǚ luó ?dào nà wèi guó de mò xiāng 。wǒ de xīn zhōng zài xiǎng shuí ?piāo liàng dà jiě tā xìng jiāng 。yuē wǒ děng dài zài sāng zhōng ,yāo wǒ xiàng huì zài shàng gōng ,sòng wǒ yuǎn dào qí shuǐ páng 。
dào nǎ ér qù cǎi mài suì ?dào nà wèi guó mò xiāng běi 。wǒ de xīn zhōng zài xiǎng shuí ?piāo liàng dà jiě tā xìng yì 。yuē wǒ děng dài zài sāng zhōng ,yāo wǒ xiàng huì zài shàng gōng ,sòng wǒ yuǎn dào qí shuǐ shàng 。
dào nǎ ér qù cǎi màn jīng ?dào nà wèi guó mò xiāng dōng 。wǒ de xīn zhōng zài xiǎng shuí ?piāo liàng dà jiě tā xìng yōng 。yuē wǒ děng dài zài sāng zhōng ,yāo wǒ xiàng huì zài shàng gōng ,sòng wǒ yuǎn dào qí shuǐ bīn 。
zhù shì
1.yōng (yōng):zhōng guó zhōu dài zhū hóu guó míng ,zài jīn hé nán shěng jí xiàn běi 。
2.yuán :yú hé ,zài nǎ lǐ 。táng :zhí wù míng 。jí nǚ luó ,sú chēng tú sī zǐ ,jì shēng màn cǎo ,qiū chū kāi xiǎo huā ,zǐ shí rù yào 。yī shuō dāng dú wéi “táng ”,lí de yī zhǒng 。
3.mèi (mèi):chūn qiū shí qī wèi guó yì míng ,jí mù yě ,zài jīn hé nán qí xiàn nán 。xiāng :jiāo wài 。
4.yún :jù shǒu yǔ zhù cí 。shuí zhī sī :sī niàn de shì shuí 。
5.mèng jiāng :jiāng jiā de dà gū niáng 。mèng ,pái háng lǎo dà 。jiāng 、yì 、yōng ,jiē guì zú xìng 。
6.sāng zhōng :wèi guó dì míng ,yì míng sāng jiān ,zài jīn hé nán huá xiàn dōng běi 。yī shuō zhǐ sāng shù lín zhōng 。
7.yào (yāo):yāo yuē 。shàng gōng :lóu yě ,zhǐ gōng shì 。yī shuō dì míng 。
8.qí :shuǐ míng 。qí shuǐ zài jīn hé nán xùn xiàn dōng běi 。
9.yì (yì):xìng 。
10.fēng (fēng):wú jīng ,jí màn jīng cài 。
11.yōng :xìng 。
cǐ shī sān zhāng ,quán yǐ cǎi zhāi mǒu zhǒng zhí wù qǐ xìng 。zhè shì shàng gǔ shí qī yín yǒng ài qíng 、hūn jià 、qiú zǐ děng nèi róng shí cháng yòng de shǒu fǎ zhī yī ,yě jiù shì shuō ,zài shàng gǔ shí qī ,cǎi zhāi zhí wù yǔ xìng yǒu zhe mǒu zhǒng shén mì de huò shì xiàng zhēng xìng de lián xì ,zhì yú liǎng zhě zhī jiān zài wén huà shàng wéi hé néng qiān xì zài yī qǐ huò rú hé fā shēng guā gě ,zhè yǔ yuán shǐ jiāo gǎn wū shù yǒu guān ,zài cǐ bú zuò xiáng lùn 。dàn ruò cóng xiàn dài měi xué jiǎo dù lái kàn ,yǐ cǎi zhāi zhí wù qǐ xìng ài qíng děng tí cái ,zài shěn měi shàng hé ài qíng shàng dǎo yě yǒu yī dìng de tóng gòu tóng xíng guān xì ,yīn wéi chì rè de qíng yù yǔ lǜ yì cōng lóng de cǎo mù dōu kě gěi rén dài lái bó rán de xīn yuè 。suǒ yǐ ,yǐ “cǎi táng ”“cǎi mài ”“cǎi fēng ”qǐ xìng ,zài hán xù zhōng yǒu shēn qíng ,xíng xiàng zhōng yǒu yùn yì 。
“xìng ”yǐ xià de zhèng wén zhōng ,zhǔ rén gōng wán quán chén jìn zài le kuáng huān hòu de tián mì huí yì lǐ 。chú měi zhāng gǎi huàn suǒ huān ài zhě wài ,sān zhāng jìng rán wán quán xiàng tóng ,fǎn fù yǒng chàng zài “sāng zhōng ”、“shàng gōng ”lǐ de xiāo hún shí kè yǐ jí xiàng sòng qí shuǐ de chán mián ,xiě lái yòu zhí lù wú ài ,rú shù jiā zhēn 。sì hū yǐ yǔ duō wèi qíng rén yōu huì wéi róng lè ,biǎo xiàn le yī wèi duō qíng làng zǐ yú sè hòu de fàng dàng 、dé yì xīn tài ,qí jù shì yóu sì yán ér wǔ yán ér qī yán ,zhèng shì zhè zhǒng xīn tài de biǎo lù ,yóu qí měi zhāng jù mò de sì gè “yǐ ”zì ,yǎn rán shì pǐn zā 、huí yì kuáng huān zhī qíng shí de gǎn tàn kǒu wěn 。jìn rén huò rèn wéi mèng jiāng 、mèng yì 、mèng yōng dāng shì yī rén ,ruò rú cǐ ,sì bú hé 《shī jīng 》zhōng yùn yòng fù tà de jiā fǎ 。《shī jīng 》zhōng yòng fù tà suī zhī gèng huàn gè bié cí huì ,dàn wú lùn gèng huàn de shì dòng cí 、míng cí ,shī yì shàng duō yǒu suǒ dì jìn huò tuò zhǎn ,bǐ jiào diǎn xíng de rú 《zhōu nán ·fǒu yǐ 》zhōng de “cǎi zhī ”“yǒu zhī ”“duō zhī ”“lǚ zhī ”“jié zhī ”“xié zhī ”,yī zì zhī chà ,què jì xù le yī gè wán zhěng de láo dòng guò chéng ;ruò cǐ shī zhōng sān xìng shí zhǐ yī rén ,yī zhě zhěng shǒu shī sān zhāng quán wéi zhòng fù ,bú miǎn guò yú yōng zhǒng tuō tà ,háo wú yì wèi ;èr zhě yě yǔ “qún hūn xìng de nán nǚ huān huì ”de shī yì bú hé 。
cǐ shī ruò yī zì gǔ yǐ lái de “yòng shī ”tǐ lì ,pāo kāi qí yǐn hán de běn yì ,zuò wéi yī shǒu rè liè huó pō de qíng gē lái kàn ,yě wú bú kě 。tā de yī gè zuì dà tè sè ,shì zì yán zì yǔ ,fǎn fù yǒng chàng ,měi zhāng de qián bàn duàn zhī huàn le liǎng sān gè zì ,cǎi jí duì xiàng huàn le ,dì diǎn biàn huàn le ,měi nǚ de xìng shì huàn le ,ér hòu bàn duàn yī zì bú yì 。wú lùn shì děng dài 、yōu huì hái shì sòng bié fèn shǒu de dì fāng ,dōu méi yǒu biàn huàn 。zhǔ rén gōng wán quán chén jìn yú zì jǐ hé měi nǚ yuē huì de měi hǎo huí yì zhī zhōng 。
sāng zhōng
sāng zhōng
yuán cǎi táng yǐ? mèi zhī xiāng yǐ.
yuán cǎi táng yǐ ?mèi zhī xiāng yǐ 。
yún shuí zhī sī? měi mèng jiāng yǐ.
yún shuí zhī sī ?měi mèng jiāng yǐ 。
qī wǒ hū sāng zhōng, yào wǒ hū shàng gōng, sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ.
qī wǒ hū sāng zhōng ,yào wǒ hū shàng gōng ,sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ 。
yuán cǎi mài yǐ? mèi zhī běi yǐ.
yuán cǎi mài yǐ ?mèi zhī běi yǐ 。
yún shuí zhī sī? měi mèng yì yǐ.
yún shuí zhī sī ?měi mèng yì yǐ 。
qī wǒ hū sāng zhōng, yào wǒ hū shàng gōng, sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ.
qī wǒ hū sāng zhōng ,yào wǒ hū shàng gōng ,sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ 。
yuán cǎi fēng yǐ? mèi zhī dōng yǐ.
yuán cǎi fēng yǐ ?mèi zhī dōng yǐ 。
yún shuí zhī sī? měi mèng yōng yǐ.
yún shuí zhī sī ?měi mèng yōng yǐ 。
qī wǒ hū sāng zhōng, yào wǒ hū shàng gōng, sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ.
qī wǒ hū sāng zhōng ,yào wǒ hū shàng gōng ,sòng wǒ hū qí zhī shàng yǐ 。