朝代:先秦
作者:佚名
原文:
翻译
丝绸祭服白又净,戴冠样式第一流。从庙堂里到门内,祭牲用羊又用牛。大鼎小鼎食物满,兕角酒杯弯一头,美酒香醇味和柔。不喧哗也不傲慢,保佑大家都长寿。
注释
⑴丝衣:神尸所穿的丝质白色的祭服。
⑵紑(fóu):洁白鲜明貌。
⑶载:借为“戴”。弁(biàn):古代贵族戴的鹿皮帽子。俅(qiú)俅:形容冠饰美丽的样子。一说恭顺貌。
⑷堂:庙堂,或以为即明堂。徂(cú ):往,到。基:通“畿(jī)”,门内、门限。
⑸鼐(nài):大鼎。鼒(zī):小鼎。
⑹兕(sì)觥(gōng):犀牛角做的盛酒器。觩(qiú):形容兕觥弯曲的样子。
⑺旨酒:美酒。思:语助词,无义。柔:指酒味柔和。
⑻吴:大声说话,喧哗。敖:通“傲”,傲慢。
⑼胡考:即寿考,长寿之意。休:美誉,一说指福禄。
此诗首二句言祭祀之穿戴。穿的是丝衣,戴的是爵弁。丝衣一般称作纯衣,《仪礼·士冠礼》:“爵弁,服纁裳、纯衣、缁带、韎韐。”郑玄注:“纯衣,丝衣也。”弁即爵弁,“其色赤而微黑”(《仪礼·士冠礼》郑玄注),与白色的丝衣配合,成为祭祀的专用服饰。《礼记·檀弓上》曰:“天子之哭诸侯也,爵弁绖缁衣。”《毛诗序》可能就是根据这两句诗而断定此篇与祭祀有关。“俅俅”毛传训为“恭顺貌”,而《说文解字》曰:“俅,冠饰貌。”《尔雅》亦曰:“俅俅,服也。”马瑞辰《毛诗传笺通释》云:“上文紑为衣貌,则俅俅宜从《尔雅》、《说文》训为冠服貌矣。”马瑞辰的意思是首句的“紑”既为丝衣的修饰语,则二句的“俅俅”与之相应当为弁的修饰语,故训为冠饰貌,而不训恭顺貌。
三、四句言祭祀之准备。“自堂徂基”点明祭祀场所。“基”通“畿”,指庙门内。这个地方又称作“祊”(崩)。《礼记·礼器》:“设祭于堂,为祊乎外。”郑玄注:“祊祭,明日之绎祭也。谓之祊者,于庙门之旁,因名焉。”王夫之《张子正蒙注·王禘》:“求之或于室,或于祊也。于室者,正祭;于祊,绎祭。”这是正祭与绎祭区别之所在。《毛诗序》或许就是据此推断此篇是“绎”。羊、牛是用作祭祀的牺牲。
五、六句言祭祀之器具。鼎是古代的炊具,又是祭祀时盛熟牲的器具。此处无疑用作后者。鼐和鼒其实也是鼎,只是大小不同。鼐最大,用以盛牛,《说文解字》:“鼐,鼎之绝大者。”段玉裁注:“绝大谓函牛之鼎也。”鼎次之,用以盛羊,鼒最小,用以盛豕。陈奂《诗毛氏传疏》曰:“上句‘堂’‘基’‘羊’‘牛’以内外小大作俪耦,至本句变文。”也就是说,由上句的从小及大,变为此句的从大及小。“兕觥”又称爵,《诗毛氏传疏》:“兕觥为献酬宾客之爵,绎祭行旅酬(祭礼完毕后众人聚在一起宴饮称为‘旅酬’),故设兕觥焉。”
最后三句言祭后宴饮,也就是“旅酬”。这里突出的是宴饮时的气氛,不吵不闹,合乎礼仪。《小雅·桑扈》最后一章:“兕觥其觩,旨酒思柔。彼(通‘匪’)交(儌)匪敖,万福来求(聚)。”与这三句正可互相印证。
zhōu sòng
周颂
sī yī qí fóu, zài biàn qiú qiú.
丝衣其紑,载弁俅俅。
zì táng cú jī, zì yáng cú niú, nài dǐng jí zī, sì gōng qí qiú.
自堂徂基,自羊徂牛,鼐鼎及鼒,兕觥其觩。
zhǐ jiǔ sī róu.
旨酒思柔。
bù wú bù áo, hú kǎo zhī xiū.
不吴不敖,胡考之休。
fān yì
sī chóu jì fú bái yòu jìng ,dài guàn yàng shì dì yī liú 。cóng miào táng lǐ dào mén nèi ,jì shēng yòng yáng yòu yòng niú 。dà dǐng xiǎo dǐng shí wù mǎn ,sì jiǎo jiǔ bēi wān yī tóu ,měi jiǔ xiāng chún wèi hé róu 。bú xuān huá yě bú ào màn ,bǎo yòu dà jiā dōu zhǎng shòu 。
zhù shì
⑴sī yī :shén shī suǒ chuān de sī zhì bái sè de jì fú 。
⑵fóu (fóu):jié bái xiān míng mào 。
⑶zǎi :jiè wéi “dài ”。biàn (biàn):gǔ dài guì zú dài de lù pí mào zǐ 。qiú (qiú)qiú :xíng róng guàn shì měi lì de yàng zǐ 。yī shuō gōng shùn mào 。
⑷táng :miào táng ,huò yǐ wéi jí míng táng 。cú (cú ):wǎng ,dào 。jī :tōng “jī (jī)”,mén nèi 、mén xiàn 。
⑸nài (nài):dà dǐng 。zī (zī):xiǎo dǐng 。
⑹sì (sì)gōng (gōng):xī niú jiǎo zuò de shèng jiǔ qì 。qiú (qiú):xíng róng sì gōng wān qǔ de yàng zǐ 。
⑺zhǐ jiǔ :měi jiǔ 。sī :yǔ zhù cí ,wú yì 。róu :zhǐ jiǔ wèi róu hé 。
⑻wú :dà shēng shuō huà ,xuān huá 。áo :tōng “ào ”,ào màn 。
⑼hú kǎo :jí shòu kǎo ,zhǎng shòu zhī yì 。xiū :měi yù ,yī shuō zhǐ fú lù 。
cǐ shī shǒu èr jù yán jì sì zhī chuān dài 。chuān de shì sī yī ,dài de shì jué biàn 。sī yī yī bān chēng zuò chún yī ,《yí lǐ ·shì guàn lǐ 》:“jué biàn ,fú xūn shang 、chún yī 、zī dài 、wà gé 。”zhèng xuán zhù :“chún yī ,sī yī yě 。”biàn jí jué biàn ,“qí sè chì ér wēi hēi ”(《yí lǐ ·shì guàn lǐ 》zhèng xuán zhù ),yǔ bái sè de sī yī pèi hé ,chéng wéi jì sì de zhuān yòng fú shì 。《lǐ jì ·tán gōng shàng 》yuē :“tiān zǐ zhī kū zhū hóu yě ,jué biàn dié zī yī 。”《máo shī xù 》kě néng jiù shì gēn jù zhè liǎng jù shī ér duàn dìng cǐ piān yǔ jì sì yǒu guān 。“qiú qiú ”máo chuán xùn wéi “gōng shùn mào ”,ér 《shuō wén jiě zì 》yuē :“qiú ,guàn shì mào 。”《ěr yǎ 》yì yuē :“qiú qiú ,fú yě 。”mǎ ruì chén 《máo shī chuán jiān tōng shì 》yún :“shàng wén fóu wéi yī mào ,zé qiú qiú yí cóng 《ěr yǎ 》、《shuō wén 》xùn wéi guàn fú mào yǐ 。”mǎ ruì chén de yì sī shì shǒu jù de “fóu ”jì wéi sī yī de xiū shì yǔ ,zé èr jù de “qiú qiú ”yǔ zhī xiàng yīng dāng wéi biàn de xiū shì yǔ ,gù xùn wéi guàn shì mào ,ér bú xùn gōng shùn mào 。
sān 、sì jù yán jì sì zhī zhǔn bèi 。“zì táng cú jī ”diǎn míng jì sì chǎng suǒ 。“jī ”tōng “jī ”,zhǐ miào mén nèi 。zhè gè dì fāng yòu chēng zuò “bēng ”(bēng )。《lǐ jì ·lǐ qì 》:“shè jì yú táng ,wéi bēng hū wài 。”zhèng xuán zhù :“bēng jì ,míng rì zhī yì jì yě 。wèi zhī bēng zhě ,yú miào mén zhī páng ,yīn míng yān 。”wáng fū zhī 《zhāng zǐ zhèng méng zhù ·wáng dì 》:“qiú zhī huò yú shì ,huò yú bēng yě 。yú shì zhě ,zhèng jì ;yú bēng ,yì jì 。”zhè shì zhèng jì yǔ yì jì qū bié zhī suǒ zài 。《máo shī xù 》huò xǔ jiù shì jù cǐ tuī duàn cǐ piān shì “yì ”。yáng 、niú shì yòng zuò jì sì de xī shēng 。
wǔ 、liù jù yán jì sì zhī qì jù 。dǐng shì gǔ dài de chuī jù ,yòu shì jì sì shí shèng shú shēng de qì jù 。cǐ chù wú yí yòng zuò hòu zhě 。nài hé zī qí shí yě shì dǐng ,zhī shì dà xiǎo bú tóng 。nài zuì dà ,yòng yǐ shèng niú ,《shuō wén jiě zì 》:“nài ,dǐng zhī jué dà zhě 。”duàn yù cái zhù :“jué dà wèi hán niú zhī dǐng yě 。”dǐng cì zhī ,yòng yǐ shèng yáng ,zī zuì xiǎo ,yòng yǐ shèng shǐ 。chén huàn 《shī máo shì chuán shū 》yuē :“shàng jù ‘táng ’‘jī ’‘yáng ’‘niú ’yǐ nèi wài xiǎo dà zuò lì ǒu ,zhì běn jù biàn wén 。”yě jiù shì shuō ,yóu shàng jù de cóng xiǎo jí dà ,biàn wéi cǐ jù de cóng dà jí xiǎo 。“sì gōng ”yòu chēng jué ,《shī máo shì chuán shū 》:“sì gōng wéi xiàn chóu bīn kè zhī jué ,yì jì háng lǚ chóu (jì lǐ wán bì hòu zhòng rén jù zài yī qǐ yàn yǐn chēng wéi ‘lǚ chóu ’),gù shè sì gōng yān 。”
zuì hòu sān jù yán jì hòu yàn yǐn ,yě jiù shì “lǚ chóu ”。zhè lǐ tū chū de shì yàn yǐn shí de qì fēn ,bú chǎo bú nào ,hé hū lǐ yí 。《xiǎo yǎ ·sāng hù 》zuì hòu yī zhāng :“sì gōng qí qiú ,zhǐ jiǔ sī róu 。bǐ (tōng ‘fěi ’)jiāo (jiāo )fěi áo ,wàn fú lái qiú (jù )。”yǔ zhè sān jù zhèng kě hù xiàng yìn zhèng 。
zhōu sòng
zhōu sòng
sī yī qí fóu, zài biàn qiú qiú.
sī yī qí fóu ,zǎi biàn qiú qiú 。
zì táng cú jī, zì yáng cú niú, nài dǐng jí zī, sì gōng qí qiú.
zì táng cú jī ,zì yáng cú niú ,nài dǐng jí zī ,sì gōng qí qiú 。
zhǐ jiǔ sī róu.
zhǐ jiǔ sī róu 。
bù wú bù áo, hú kǎo zhī xiū.
bú wú bú áo ,hú kǎo zhī xiū 。