朝代:宋代
作者:晏几道
原文:
晏几道(1030-1106,一说1038—1110 ,一说1038-1112),男,汉族,字叔原,号小山,著名词人,抚州临川文港沙河(今属江西省南昌市进贤县)人。晏殊第七子。历任颍昌府许田镇监、乾宁军通判、开封府判官等。性孤傲,晚年家境中落。词风哀感缠绵、清壮顿挫。一般讲到北宋词人时,称晏殊为大晏,称晏几道为小晏。《雪浪斋日记》云:“晏叔原工小词,不愧六朝宫掖体。”如《鹧鸪天》中的“舞低杨柳楼心月,歌尽桃花扇底风”等等词句,备受人们的赞赏。
翻译
荒漠凄凉的关山,常常令我魂牵梦萦,那远在塞外的亲人难以寄家信回来。可惜我两鬓秀美的青丝,只因为日日盼望、夜夜相思而渐渐变白了。
到他回来的时候,我要依偎在他怀里,傍着碧绿的纱窗共诉衷肠。我一定要告诉他:“那别离的凄苦真是难耐,哪有团聚在一起好度时光。”
注释
生查子:唐教坊曲名,后用为词调。文人词始见于晚唐韩偓所作。《考正白香词谱》注云:“本名《生楂子》,其后从省笔作‘查’。五言八句,唐时作者,平仄多无定格....至宋以后始奉魏承班一首为律。”此高速异名颇多,有《楚云深》、《陌上郎》、《愁风月》等。
关山:泛指关隘和山川。
鱼雁:指书信。《乐府诗集·相和歌辞十三·饮马长城窟行之一》:“呼儿烹鲤鱼,中有尺素书。”《汉书·苏武传》:“教使者谓单于,言天子射上林中,得雁,足有系帛书。”后因以“鱼雁”代称书信。
音尘:音信,消息。
怜:怜惜。
归梦:归乡之梦。
碧纱窗:装有绿色薄纱的窗。
人人:对所亲近的人的呢称。
真个:确实,真正。
词写相思怀远,以淡语道白表现游子在外乡对家人苦苦思念的愁情和渴望回归团聚的痴情。
上片直言游子背井离乡的相思之情。开始两句写词人长途跋涉到关山,感到非常寂寞,对家里的亲人魂牵梦绕,无奈路途太远,想回也回不去。这时,他不禁埋怨关山太长了。词人用关山的长,暗喻自己对亲人的思念之深。紧接着,词人说见不到亲人写来的书信,于是又埋怨那些送信的鸿雁使者太少,没有及时把亲人给他的信捎给他,使他得到些许的安慰。从表面上看起来,他的埋怨未免有些不讲道理,却是他内心的真实写照,因而真切感人。“两鬓”二句描写词人闲来无事时照镜子,看到自己两鬓青丝,认为自己正是风华正茂的好年纪。像现在这样远离家乡,成天沉浸在思乡之情中未免太浪费时间了,要知道青春一逝就再也无法挽回了,于是不禁连连感叹:难道还要继续过着这样的生活,让自己的满头青丝为相思而变得霜白吗?这是一种夸张的说法,词人故意夸张,却达到了意外的艺术效果,既有新意又颇感人。
下片借助梦境,抒发渴望归家的痴情。词人思乡心切,但回到家乡明显是不可能的事。那该怎么排遣这满心的思乡之情呢?恐怕只有在梦中才能和亲人相见了。恍然间,他就进入了梦境,竟然真的从碧纱窗里看见了朝思暮想的爱人。他高兴极了,急忙向爱人倾诉满腔的相思之情。他说:“离别是世间最难最苦的事了,不像相逢团聚那样美好啊。”这是词人的肺腑之言,乃是真情流露,因而尤其令人感动。这里词人没有用大量抒情的语句,而是喃喃低语,道出了自己的心声,比之大发感慨更为真挚动人。这是本词的一大特色。
全词擅长用白描的手法,语言质朴,感情真切,真率传神,别有风致。
shēng zhā zǐ
生查子
guān shān hún mèng zhǎng, yú yàn yīn chén shǎo.
关山魂梦长,鱼雁音尘少。
liǎng bìn kě lián qīng, zhǐ wèi xiāng sī lǎo.
两鬓可怜青,只为相思老。
guī mèng bì shā chuāng, shuō yú rén rén dào.
归梦碧纱窗,说与人人道。
zhēn gè bié lí nán, bù shì xiāng féng hǎo.
真个别离难,不似相逢好。
yàn jǐ dào (1030-1106,yī shuō 1038—1110 ,yī shuō 1038-1112),nán ,hàn zú ,zì shū yuán ,hào xiǎo shān ,zhe míng cí rén ,fǔ zhōu lín chuān wén gǎng shā hé (jīn shǔ jiāng xī shěng nán chāng shì jìn xián xiàn )rén 。yàn shū dì qī zǐ 。lì rèn yǐng chāng fǔ xǔ tián zhèn jiān 、qián níng jun1 tōng pàn 、kāi fēng fǔ pàn guān děng 。xìng gū ào ,wǎn nián jiā jìng zhōng luò 。cí fēng āi gǎn chán mián 、qīng zhuàng dùn cuò 。yī bān jiǎng dào běi sòng cí rén shí ,chēng yàn shū wéi dà yàn ,chēng yàn jǐ dào wéi xiǎo yàn 。《xuě làng zhāi rì jì 》yún :“yàn shū yuán gōng xiǎo cí ,bú kuì liù cháo gōng yè tǐ 。”rú 《zhè gū tiān 》zhōng de “wǔ dī yáng liǔ lóu xīn yuè ,gē jìn táo huā shàn dǐ fēng ”děng děng cí jù ,bèi shòu rén men de zàn shǎng 。
fān yì
huāng mò qī liáng de guān shān ,cháng cháng lìng wǒ hún qiān mèng yíng ,nà yuǎn zài sāi wài de qīn rén nán yǐ jì jiā xìn huí lái 。kě xī wǒ liǎng bìn xiù měi de qīng sī ,zhī yīn wéi rì rì pàn wàng 、yè yè xiàng sī ér jiàn jiàn biàn bái le 。
dào tā huí lái de shí hòu ,wǒ yào yī wēi zài tā huái lǐ ,bàng zhe bì lǜ de shā chuāng gòng sù zhōng cháng 。wǒ yī dìng yào gào sù tā :“nà bié lí de qī kǔ zhēn shì nán nài ,nǎ yǒu tuán jù zài yī qǐ hǎo dù shí guāng 。”
zhù shì
shēng chá zǐ :táng jiāo fāng qǔ míng ,hòu yòng wéi cí diào 。wén rén cí shǐ jiàn yú wǎn táng hán wò suǒ zuò 。《kǎo zhèng bái xiāng cí pǔ 》zhù yún :“běn míng 《shēng zhā zǐ 》,qí hòu cóng shěng bǐ zuò ‘chá ’。wǔ yán bā jù ,táng shí zuò zhě ,píng zè duō wú dìng gé ....zhì sòng yǐ hòu shǐ fèng wèi chéng bān yī shǒu wéi lǜ 。”cǐ gāo sù yì míng pō duō ,yǒu 《chǔ yún shēn 》、《mò shàng láng 》、《chóu fēng yuè 》děng 。
guān shān :fàn zhǐ guān ài hé shān chuān 。
yú yàn :zhǐ shū xìn 。《lè fǔ shī jí ·xiàng hé gē cí shí sān ·yǐn mǎ zhǎng chéng kū háng zhī yī 》:“hū ér pēng lǐ yú ,zhōng yǒu chǐ sù shū 。”《hàn shū ·sū wǔ chuán 》:“jiāo shǐ zhě wèi dān yú ,yán tiān zǐ shè shàng lín zhōng ,dé yàn ,zú yǒu xì bó shū 。”hòu yīn yǐ “yú yàn ”dài chēng shū xìn 。
yīn chén :yīn xìn ,xiāo xī 。
lián :lián xī 。
guī mèng :guī xiāng zhī mèng 。
bì shā chuāng :zhuāng yǒu lǜ sè báo shā de chuāng 。
rén rén :duì suǒ qīn jìn de rén de ne chēng 。
zhēn gè :què shí ,zhēn zhèng 。
cí xiě xiàng sī huái yuǎn ,yǐ dàn yǔ dào bái biǎo xiàn yóu zǐ zài wài xiāng duì jiā rén kǔ kǔ sī niàn de chóu qíng hé kě wàng huí guī tuán jù de chī qíng 。
shàng piàn zhí yán yóu zǐ bèi jǐng lí xiāng de xiàng sī zhī qíng 。kāi shǐ liǎng jù xiě cí rén zhǎng tú bá shè dào guān shān ,gǎn dào fēi cháng jì mò ,duì jiā lǐ de qīn rén hún qiān mèng rào ,wú nài lù tú tài yuǎn ,xiǎng huí yě huí bú qù 。zhè shí ,tā bú jìn mái yuàn guān shān tài zhǎng le 。cí rén yòng guān shān de zhǎng ,àn yù zì jǐ duì qīn rén de sī niàn zhī shēn 。jǐn jiē zhe ,cí rén shuō jiàn bú dào qīn rén xiě lái de shū xìn ,yú shì yòu mái yuàn nà xiē sòng xìn de hóng yàn shǐ zhě tài shǎo ,méi yǒu jí shí bǎ qīn rén gěi tā de xìn shāo gěi tā ,shǐ tā dé dào xiē xǔ de ān wèi 。cóng biǎo miàn shàng kàn qǐ lái ,tā de mái yuàn wèi miǎn yǒu xiē bú jiǎng dào lǐ ,què shì tā nèi xīn de zhēn shí xiě zhào ,yīn ér zhēn qiē gǎn rén 。“liǎng bìn ”èr jù miáo xiě cí rén xián lái wú shì shí zhào jìng zǐ ,kàn dào zì jǐ liǎng bìn qīng sī ,rèn wéi zì jǐ zhèng shì fēng huá zhèng mào de hǎo nián jì 。xiàng xiàn zài zhè yàng yuǎn lí jiā xiāng ,chéng tiān chén jìn zài sī xiāng zhī qíng zhōng wèi miǎn tài làng fèi shí jiān le ,yào zhī dào qīng chūn yī shì jiù zài yě wú fǎ wǎn huí le ,yú shì bú jìn lián lián gǎn tàn :nán dào hái yào jì xù guò zhe zhè yàng de shēng huó ,ràng zì jǐ de mǎn tóu qīng sī wéi xiàng sī ér biàn dé shuāng bái ma ?zhè shì yī zhǒng kuā zhāng de shuō fǎ ,cí rén gù yì kuā zhāng ,què dá dào le yì wài de yì shù xiào guǒ ,jì yǒu xīn yì yòu pō gǎn rén 。
xià piàn jiè zhù mèng jìng ,shū fā kě wàng guī jiā de chī qíng 。cí rén sī xiāng xīn qiē ,dàn huí dào jiā xiāng míng xiǎn shì bú kě néng de shì 。nà gāi zěn me pái qiǎn zhè mǎn xīn de sī xiāng zhī qíng ne ?kǒng pà zhī yǒu zài mèng zhōng cái néng hé qīn rén xiàng jiàn le 。huǎng rán jiān ,tā jiù jìn rù le mèng jìng ,jìng rán zhēn de cóng bì shā chuāng lǐ kàn jiàn le cháo sī mù xiǎng de ài rén 。tā gāo xìng jí le ,jí máng xiàng ài rén qīng sù mǎn qiāng de xiàng sī zhī qíng 。tā shuō :“lí bié shì shì jiān zuì nán zuì kǔ de shì le ,bú xiàng xiàng féng tuán jù nà yàng měi hǎo ā 。”zhè shì cí rén de fèi fǔ zhī yán ,nǎi shì zhēn qíng liú lù ,yīn ér yóu qí lìng rén gǎn dòng 。zhè lǐ cí rén méi yǒu yòng dà liàng shū qíng de yǔ jù ,ér shì nán nán dī yǔ ,dào chū le zì jǐ de xīn shēng ,bǐ zhī dà fā gǎn kǎi gèng wéi zhēn zhì dòng rén 。zhè shì běn cí de yī dà tè sè 。
quán cí shàn zhǎng yòng bái miáo de shǒu fǎ ,yǔ yán zhì pǔ ,gǎn qíng zhēn qiē ,zhēn lǜ chuán shén ,bié yǒu fēng zhì 。
shēng zhā zǐ
shēng chá zǐ
guān shān hún mèng zhǎng, yú yàn yīn chén shǎo.
guān shān hún mèng zhǎng ,yú yàn yīn chén shǎo 。
liǎng bìn kě lián qīng, zhǐ wèi xiāng sī lǎo.
liǎng bìn kě lián qīng ,zhī wéi xiàng sī lǎo 。
guī mèng bì shā chuāng, shuō yú rén rén dào.
guī mèng bì shā chuāng ,shuō yǔ rén rén dào 。
zhēn gè bié lí nán, bù shì xiāng féng hǎo.
zhēn gè bié lí nán ,bú sì xiàng féng hǎo 。