《眼儿媚 迟迟春日弄轻柔》原文及翻译赏析

朝代：宋朝

作者：朱淑真

原文：

古诗简介

《眼儿媚·迟迟春日弄轻柔》是南宋女词人朱淑真所作。词上片写风和日丽，百花飘香，而转眼清明已过，落花飞絮，云锁朱楼，令人不堪回首。下片写午梦初醒，绿窗闻莺，声声唤起春愁。结尾三句，构思新巧，含蕴无限。词通过春景的描写，宛转地抒发了惜春情绪。全词语浅意深，辞淡情浓，清新和婉，别具一格。

翻译/译文

春日暖暖的阳光，像在抚弄着杨柳轻柔的枝条，在花园的小径上，涌动着浓浓的香气。可过了清明节天却阴了起来，云雾笼罩着红楼，好似是把它锁住，那往事，真是不堪回首！午睡醒来，听到莺儿美妙的鸣叫声，却又唤起了我的春愁。这莺儿却在哪里呢？是在绿杨影里，是在海棠亭畔，还是在红杏梢头？

注释

眼儿媚：词牌名，又名《秋波媚》。双调四十八字，前片三平韵，后片两平韵。迟迟：阳光温暖、光线充足的样子。轻柔：形容风和日暖。花径：花间的小路。暗香：指幽香。朱楼：指富丽华美的楼阁。梢头：树枝的顶端。

赏析/鉴赏

这首词写一位闺中女子（实际上是作者自己）在明媚的春光中，回首往事而愁绪万端。上片“迟迟春日弄轻柔，花径暗香流”两句，描绘出一幅风和日丽，花香怡人的春日美景。“迟迟春日”语出《诗经·七月》“春日迟迟”，“迟迟”指日长而暖。“弄轻柔”三字，言和煦的阳光在抚弄着杨柳的柔枝嫩条。秦观《江城子》词：“西城杨柳弄春柔。”“弄”字下得很妙，形象生动鲜明。对此良辰美景，主人公信步走在花间小径上，一股暗香扑鼻而来，令人心醉。但是好景不长，清明过后，却遇上阴霾的天气，云雾笼罩着朱阁绣户，犹如给女主人公的内心罩上了一层愁雾，使她想起了一段不堪回首的伤心往事。看来开头所写的春光明媚，并不是眼前之景，而是已经逝去的美好时光。不然和煦的阳光与云雾是很难统一在一个画面上，也很难发生在同一时间内。“云锁朱楼”的“锁”字，是一句之眼，它除了给读者云雾压楼的阴霾感觉以外，还具有锁在深闺的女子不得自由的象喻性。“锁”字蕴含丰富，将阴云四布的天气、深闺女子的被禁锢和心头的郁闷，尽括其中。下片着重表现的是女主人公的春愁。这种春愁是由黄莺的啼叫唤起的。大凡心绪不佳的女子，最易闻鸟啼而惊心，故唐诗有“打起黄莺儿，莫教枝上啼”之句。试想一个愁绪万端的女子，在百无聊赖之时，只好在午睡中消磨时光，午睡醒来，听到窗外莺声巧啭。不禁唤起了她的春愁。黄莺在何处啼叫呢？是在绿杨影里，还是在海棠亭畔，抑或是在红杏梢头呢？自问自答，颇耐人玩味。这首词笔触轻柔细腻，语言婉丽自然。作者用鸟语花香来反衬自己的惆怅，这是以乐景写哀的手法。作者在写景上不断变换画面，从明媚的春日，到阴霾的天气；时间上从清明之前，写到清明之后；有眼前的感受，也有往事的回忆。既有感到的暖意，嗅到馨香，也有听到的莺啼，看到的色彩。通过它们表现女主人公细腻的感情波澜。下片词的自问自答，更是妙趣横生。词人将静态的“绿杨影里，海棠亭畔，红杏梢头”，引入黄莺的巧啭，静中有动、寂中有声，化静态美为动态美，使读者仿佛听到莺啼之声不断地从一个地方流播到另一个地方，使鸟啼之声富于立体感和流动感。这是非常美的意境创造。以听觉写鸟声的流动，使人辨别不出鸟鸣何处，词人的春愁，也像飞鸣的流莺，忽儿在东，忽儿在西，说不清准确的位置。这莫可名状的愁怨，词人并不说破，留给读者去想象，去补充。

朱淑真简介

朱淑真（约1135~约1180），号幽栖居士，南宋著名女词人，是唐宋以来留存作品最丰盛的女作家之一。钱塘（今浙江杭州）人，一说海宁（今属浙江）人，祖籍歙州（治今安徽歙县）。生于仕宦之家。丈夫是文法小吏，因志趣不合，夫妻不和睦，最终因抑郁早逝。又传淑真过世后，父母将其生前文稿付之一炬。其余生平不可考，素无定论。现存《断肠诗集》、《断肠词》传世，是劫后余篇。

gǔ shī jiǎn jiè

《yǎn ér mèi ·chí chí chūn rì nòng qīng róu 》shì nán sòng nǚ cí rén zhū shū zhēn suǒ zuò 。cí shàng piàn xiě fēng hé rì lì ，bǎi huā piāo xiāng ，ér zhuǎn yǎn qīng míng yǐ guò ，luò huā fēi xù ，yún suǒ zhū lóu ，lìng rén bú kān huí shǒu 。xià piàn xiě wǔ mèng chū xǐng ，lǜ chuāng wén yīng ，shēng shēng huàn qǐ chūn chóu 。jié wěi sān jù ，gòu sī xīn qiǎo ，hán yùn wú xiàn 。cí tōng guò chūn jǐng de miáo xiě ，wǎn zhuǎn dì shū fā le xī chūn qíng xù 。quán cí yǔ qiǎn yì shēn ，cí dàn qíng nóng ，qīng xīn hé wǎn ，bié jù yī gé 。

fān yì /yì wén

chūn rì nuǎn nuǎn de yáng guāng ，xiàng zài fǔ nòng zhe yáng liǔ qīng róu de zhī tiáo ，zài huā yuán de xiǎo jìng shàng ，yǒng dòng zhe nóng nóng de xiāng qì 。kě guò le qīng míng jiē tiān què yīn le qǐ lái ，yún wù lóng zhào zhe hóng lóu ，hǎo sì shì bǎ tā suǒ zhù ，nà wǎng shì ，zhēn shì bú kān huí shǒu ！wǔ shuì xǐng lái ，tīng dào yīng ér měi miào de míng jiào shēng ，què yòu huàn qǐ le wǒ de chūn chóu 。zhè yīng ér què zài nǎ lǐ ne ？shì zài lǜ yáng yǐng lǐ ，shì zài hǎi táng tíng pàn ，hái shì zài hóng xìng shāo tóu ？

zhù shì

yǎn ér mèi ：cí pái míng ，yòu míng 《qiū bō mèi 》。shuāng diào sì shí bā zì ，qián piàn sān píng yùn ，hòu piàn liǎng píng yùn 。chí chí ：yáng guāng wēn nuǎn 、guāng xiàn chōng zú de yàng zǐ 。qīng róu ：xíng róng fēng hé rì nuǎn 。huā jìng ：huā jiān de xiǎo lù 。àn xiāng ：zhǐ yōu xiāng 。zhū lóu ：zhǐ fù lì huá měi de lóu gé 。shāo tóu ：shù zhī de dǐng duān 。

shǎng xī /jiàn shǎng

zhè shǒu cí xiě yī wèi guī zhōng nǚ zǐ （shí jì shàng shì zuò zhě zì jǐ ）zài míng mèi de chūn guāng zhōng ，huí shǒu wǎng shì ér chóu xù wàn duān 。shàng piàn “chí chí chūn rì nòng qīng róu ，huā jìng àn xiāng liú ”liǎng jù ，miáo huì chū yī fú fēng hé rì lì ，huā xiāng yí rén de chūn rì měi jǐng 。“chí chí chūn rì ”yǔ chū 《shī jīng ·qī yuè 》“chūn rì chí chí ”，“chí chí ”zhǐ rì zhǎng ér nuǎn 。“nòng qīng róu ”sān zì ，yán hé xù de yáng guāng zài fǔ nòng zhe yáng liǔ de róu zhī nèn tiáo 。qín guān 《jiāng chéng zǐ 》cí ：“xī chéng yáng liǔ nòng chūn róu 。”“nòng ”zì xià dé hěn miào ，xíng xiàng shēng dòng xiān míng 。duì cǐ liáng chén měi jǐng ，zhǔ rén gōng xìn bù zǒu zài huā jiān xiǎo jìng shàng ，yī gǔ àn xiāng pū bí ér lái ，lìng rén xīn zuì 。dàn shì hǎo jǐng bú zhǎng ，qīng míng guò hòu ，què yù shàng yīn mái de tiān qì ，yún wù lóng zhào zhe zhū gé xiù hù ，yóu rú gěi nǚ zhǔ rén gōng de nèi xīn zhào shàng le yī céng chóu wù ，shǐ tā xiǎng qǐ le yī duàn bú kān huí shǒu de shāng xīn wǎng shì 。kàn lái kāi tóu suǒ xiě de chūn guāng míng mèi ，bìng bú shì yǎn qián zhī jǐng ，ér shì yǐ jīng shì qù de měi hǎo shí guāng 。bú rán hé xù de yáng guāng yǔ yún wù shì hěn nán tǒng yī zài yī gè huà miàn shàng ，yě hěn nán fā shēng zài tóng yī shí jiān nèi 。“yún suǒ zhū lóu ”de “suǒ ”zì ，shì yī jù zhī yǎn ，tā chú le gěi dú zhě yún wù yā lóu de yīn mái gǎn jiào yǐ wài ，hái jù yǒu suǒ zài shēn guī de nǚ zǐ bú dé zì yóu de xiàng yù xìng 。“suǒ ”zì yùn hán fēng fù ，jiāng yīn yún sì bù de tiān qì 、shēn guī nǚ zǐ de bèi jìn gù hé xīn tóu de yù mèn ，jìn kuò qí zhōng 。xià piàn zhe zhòng biǎo xiàn de shì nǚ zhǔ rén gōng de chūn chóu 。zhè zhǒng chūn chóu shì yóu huáng yīng de tí jiào huàn qǐ de 。dà fán xīn xù bú jiā de nǚ zǐ ，zuì yì wén niǎo tí ér jīng xīn ，gù táng shī yǒu “dǎ qǐ huáng yīng ér ，mò jiāo zhī shàng tí ”zhī jù 。shì xiǎng yī gè chóu xù wàn duān de nǚ zǐ ，zài bǎi wú liáo lài zhī shí ，zhī hǎo zài wǔ shuì zhōng xiāo mó shí guāng ，wǔ shuì xǐng lái ，tīng dào chuāng wài yīng shēng qiǎo zhuàn 。bú jìn huàn qǐ le tā de chūn chóu 。huáng yīng zài hé chù tí jiào ne ？shì zài lǜ yáng yǐng lǐ ，hái shì zài hǎi táng tíng pàn ，yì huò shì zài hóng xìng shāo tóu ne ？zì wèn zì dá ，pō nài rén wán wèi 。zhè shǒu cí bǐ chù qīng róu xì nì ，yǔ yán wǎn lì zì rán 。zuò zhě yòng niǎo yǔ huā xiāng lái fǎn chèn zì jǐ de chóu chàng ，zhè shì yǐ lè jǐng xiě āi de shǒu fǎ 。zuò zhě zài xiě jǐng shàng bú duàn biàn huàn huà miàn ，cóng míng mèi de chūn rì ，dào yīn mái de tiān qì ；shí jiān shàng cóng qīng míng zhī qián ，xiě dào qīng míng zhī hòu ；yǒu yǎn qián de gǎn shòu ，yě yǒu wǎng shì de huí yì 。jì yǒu gǎn dào de nuǎn yì ，xiù dào xīn xiāng ，yě yǒu tīng dào de yīng tí ，kàn dào de sè cǎi 。tōng guò tā men biǎo xiàn nǚ zhǔ rén gōng xì nì de gǎn qíng bō lán 。xià piàn cí de zì wèn zì dá ，gèng shì miào qù héng shēng 。cí rén jiāng jìng tài de “lǜ yáng yǐng lǐ ，hǎi táng tíng pàn ，hóng xìng shāo tóu ”，yǐn rù huáng yīng de qiǎo zhuàn ，jìng zhōng yǒu dòng 、jì zhōng yǒu shēng ，huà jìng tài měi wéi dòng tài měi ，shǐ dú zhě fǎng fó tīng dào yīng tí zhī shēng bú duàn dì cóng yī gè dì fāng liú bō dào lìng yī gè dì fāng ，shǐ niǎo tí zhī shēng fù yú lì tǐ gǎn hé liú dòng gǎn 。zhè shì fēi cháng měi de yì jìng chuàng zào 。yǐ tīng jiào xiě niǎo shēng de liú dòng ，shǐ rén biàn bié bú chū niǎo míng hé chù ，cí rén de chūn chóu ，yě xiàng fēi míng de liú yīng ，hū ér zài dōng ，hū ér zài xī ，shuō bú qīng zhǔn què de wèi zhì 。zhè mò kě míng zhuàng de chóu yuàn ，cí rén bìng bú shuō pò ，liú gěi dú zhě qù xiǎng xiàng ，qù bǔ chōng 。

zhū shū zhēn jiǎn jiè

zhū shū zhēn （yuē 1135~yuē 1180），hào yōu qī jū shì ，nán sòng zhe míng nǚ cí rén ，shì táng sòng yǐ lái liú cún zuò pǐn zuì fēng shèng de nǚ zuò jiā zhī yī 。qián táng （jīn zhè jiāng háng zhōu ）rén ，yī shuō hǎi níng （jīn shǔ zhè jiāng ）rén ，zǔ jí xī zhōu （zhì jīn ān huī xī xiàn ）。shēng yú shì huàn zhī jiā 。zhàng fū shì wén fǎ xiǎo lì ，yīn zhì qù bú hé ，fū qī bú hé mù ，zuì zhōng yīn yì yù zǎo shì 。yòu chuán shū zhēn guò shì hòu ，fù mǔ jiāng qí shēng qián wén gǎo fù zhī yī jù 。qí yú shēng píng bú kě kǎo ，sù wú dìng lùn 。xiàn cún 《duàn cháng shī jí 》、《duàn cháng cí 》chuán shì ，shì jié hòu yú piān 。

相关翻译

相关赏析

作者介绍

朱淑真，宋女作家。号幽栖居士，钱塘（今浙江杭州）人。祖籍歙州（州治今安徽歙县），据况周颐《蕙风词话》：「淑贞与曾布妻魏氏（魏夫人）为词...

热门诗词推荐